شاهنامه میراث عظیم ادبی ایران است که در آن با بهره­گیری از عناصر مختلف اسطوره­ای، تاریخی، داستانی، غنایی و... کلیتی منسجم و منحصربه‌فرد شکل گرفته که آن را از حماسه­های ملت­های دیگر متمایز و جدا ساخته است. بهره‌گیری مناسب از همه این عناصر آن را حتی به میل و خواسته مخاطبان امروزی خود هم بسیار نزدیک کرده است. در شاهنامه کنش و واکنش­ قهرمانان و پهلوانان به شکل­ بسیار جذابی به تصویر کشیده شده­ است. این قهرمانان در سراسر زندگی پرماجرای خود با آزمون­های زیادی روبه‌رو می­شوند که از آن­ها می­توان به «خان» تعبیر کرد. گاهی این خان­ها گسترش یافته و با اضافه‌شدن ویژگی­های دیگری به آن‌ها، به حالت داستانی کامل درآمده­اند که از آن­ها با نام «هفت‌خان» یاد می­شود؛ در اینجاست که پای اسطوره به دامن قصه می‌لغزد و اسطوره و قصه یکی می­شود. قصد ما در این مقاله بررسی نکات کلیدی و مشترک آزمون­ها، خان­ها، هفت‌خان‌ها و هفت‌خان‌گونه‌های‌ قهرمانان در شاهنامه (که شمار آن‌ها متفاوت است) و سایر حماسه­ها براساس روش تطبیق ساختاری است.