[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: جلد 26، شماره 84 - ( مقالات منتشر شده 1397 ) ::
جلد 26 شماره 84 صفحات 241-219 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی زمینه‌های جبرباوری و اختیارگرایی در مثل‌های فارسی
مصطفی موسوی* 1، عباس شاه‌علی رامشه2
1- دانشگاه تهران ، mmusavi@ut.ac.ir
2- دانشگاه کاشان
چکیده:   (5277 مشاهده)
ضرب‌المثل‌ها، به‌منزله نوعی ادب محاوره‌ای، همواره از آبشخورهای دین، فرهنگ، آداب‌ورسوم و باورهای فلسفی و کلامی جامعه مایه می‌گیرند و باورهای عوام را نیز آینگی می‌کنند. تکرار و بسامد ضرب‌المثلی با اندیشه خاص باعث می‌شود که آن نوع اندیشه به الگوی رفتاری تبدیل شود و کنش‌ها و رفتارهای مردم جامعه را تحت تأثیر قرار دهد. در جامعه ایرانی، همواره دو جریان کلامی اختیارگرایی معتزله و جبرباوری اشاعره حاکم بوده است، اما ازآنجاکه همواره حکومت‌ها جریان جبرباور اشاعره را به‌شیوه‌های مختلف تقویت کرده‌اند، این باورها در ذهن و زبان عامه مردم و به‌تبع آن امثال فارسی راه یافته‌اند، تاجایی‌که بیشتر امثال فارسی با ذهنیتی جبرگرا ساخته شده‌اند. همین جبرگرایی در ایران باستان در اندیشه زروانی باعنوان "بخت" مطرح است که حجم گسترده‌ای از امثال را شامل می‌شود. باورهایی مثل اعتقاد به جبر محض، اعتقاد به قضا و قدر و اراده حتمی خداوند و عدم استقلال انسان در سرنوشت خود، کژفهمی مسائلی مثل توکل و تفویض، رضا و تسلیم دربرابر قضای حتمی و توفیق و خذلان، در طی اعصار عواقب ناگواری برای فرهنگ ایرانی به‌همراه داشته است.
واژه‌های کلیدی: اندیشه، جبر، اختیار، ضرب‌المثل‌ها
متن کامل [PDF 348 kb]   (1307 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: ادبیات غنایی
فهرست منابع
1. قرآن کريم
2. يسنا؛ بخشي از کتاب اوستا (1387) تفسير و تأليف ابراهيم پورداوود. تهران: اساطير.
3. ابن‌خلدون، عبدالرحمان‌بن‌محمد (بي‌تا) مقدمة ابن‌خلدون. تحقيق علي عبدالواحد الوافي. دو جلد. قاهره: دار نهضة مصر للطبع و النشر.
4. اشعري، ابي‌الحسن علي‌بن‌اسماعيل (1418) الأبانه عن أصول الدّيانه. با حاشيه و تعليق عبدالـله محمود محمد عمر. بيروت: دارالکتب العلميه.
5. ____ (1955) کتابُ اللّمع في الرَّدِّ علي اهلِ الزّيغِ وَ البدَع. صحّحه و قدّم له و علّق عليه الدکتور حموده غرابه. مطبعه مصر شرکت مساهمه مصريه.
6. ____ (1980) مقالاتِ الإسلاميين و إختلافِ المصلّين. عني بتصحيحه هِلموت ريتر. الطبعه الثالثه. النشراتُ الإسلاميه.
7. باقلاني، القاضي أبي‌بکربن‌طيب الباقلاني (1957) التمهيد. عني بتصحيحه و نشره يوسف المکارثي اليسوعي. بيروت: المکتبه الشرقيه.
8. ____ (2000) الإنصاف فِيما يجب إعتقاده و لايجوز الجهلُ بِه. تحقيق و تعليق و تقديم محمدزاهد بن الحسن الکوثري. الطبعه الثانيه. قاهره: المکتبه الأزهريه للتراث.
9. بدوي، عبدالرحمن (1374) تاريخ انديشه‌هاي كلامي در اسلام (مذاهب الاسلاميين). ترجمة حسين صابري. مشهد: بنياد پژوهش‌هاي اسلامي آستان قدس رضوي.
10. بهار، مهرداد (1386) اديان آسيايي. چاپ ششم. تهران: چشمه.
11. بهمنيار، احمد (1381) داستان‌نامة بهمنياري. چاپ سوم. تهران: دانشگاه تهران.
12. پورعظيمي، سعيد و مصطفي قهرماني‌ارشد (1391) «پيش‌‌زمينه‌هاي استبدادپذيري در امثال فارسي». نقد ادبي. شمارة 20: 73-98.
13. تفتازاني، سعدالدّين مسعودبن‌عمر (1393) عقايد نسفيّه و شرح آن. ترجمه و توضيح و تصحيح علي‌اصغر حلبي و همكاري مهناز صفايي. تهران: زوار.
14. تفضلي، احمد (1364) مينوي خرد. چاپ دوم. مشهد: توس.
15. جلالي‌مقدم، مسعود (1384) آيين زرواني. تهران: اميرکبير.‌
16. جويني، امام‌الحرمين (2009) کتابُ الإرشادِ إلي قَواطِعِ الأدلّه في أصولِ الإعتقاد. ضبط و تحقيق الدکتور احمد عبدالرحيم السايح. المستشار توفيق علي وهبه. قاهره: مکتبه الثقافه الدينيه.
17. حلبي، علي‌اصغر (1374) تاريخ علم كلام در ايران و جهان اسلام. تهران: اساطير.
18. زِنر، آر. سي (1388) زروان يا معماي زرتشتي‌گري. ترجمة تيمور قادري. تهران: مهتاب.
19. سجادي، سيدجعفر (1353) فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبيرات عرفاني. چاپ دوم. تهران: زوار.
20. سرّاج طوسي، ابونصر عبدالله‌بن‌علي (1914) اللّمع في التّصوف. قد اعتني بنسخه و تصحيحه رنولد آلن نيکلسون. ليدن: مطبع بريل.
21. شهرستاني، ابوالفتح محمدبن‌عبدالكريم (1358) توضيح الملل (الملل و نحل). تحرير نو مصطفي خالقداد هاشمي و مقدمه و حواشي و تصحيح و تعليقات سيد محمدرضا جلالي نائيني. جلد اول. چاپ دوم. تهران: شركت افست.
22. قاضي عبداالجبار (1996) شرح الأصول الخمسه. تعليق الامام حسين‌بن‌أبي‌هاشم. حقّقه و قدّم له الدکتور عبدالکريم عثمان. الطبعه الثّالثه. القاهره: الناشر مکتبه وهبه.
23. قشيري، عبدالکريم (1345) ترجمة رساله قشيريه. تصحيح بديع¬الزمان فروزانفر. تهران: بنگاه ترجمه و نشر كتاب.
24. كاشاني، عزّالدين‌محمود (1325) مصباح الهدايه و مفتاح الكفايه. با تصحيح و مقدمه و تعليقات جلال‌الدين همايي. چاپ دوم. تهران: كتابخانة سنايي.
25. هجويري، ابوالحسن علي‌بن‌عثمان (1393) كشف المحجوب. با مقدمه و تصحيح و تعليقات محمود عابدي. چاپ نهم. تهران: سروش.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Musavi M, Shahali Ramesheh A. A study of Determinism and Free-will in Persian Proverbs . Persian Language and Literature 2018; 26 (84) :219-241
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-3240-fa.html

موسوی مصطفی، شاه‌علی رامشه عباس. بررسی زمینه‌های جبرباوری و اختیارگرایی در مثل‌های فارسی. زبان و ادبيات فارسی. 1397; 26 (84) :219-241

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-3240-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
جلد 26، شماره 84 - ( مقالات منتشر شده 1397 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.1 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4666