فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی

 از جمله موارد قابل توجه در توسعه جوامع روستایی، اقتصاد روستایی است که در بسیاری از روستاهای کشور وابسته به بخش کشاورزی است. بخش کشاورزی به عنوان رکن اساسی اقتصاد مناطق روستایی، مهم­ترین نقش در اشتغال و درآمد روستایی بر عهده داشته است. در سال­های اخیر کشاورزی به لحاظ اقتصادی رقابت­پذیری خود را از دست داده است. رکود اقتصاد کشاورزی دلایل متعددی می­تواند داشته باشد که یکی از مهم­ترین دلایل آن، خرد و پراکنده بودن اراضی کشاورزی است. در این زمینه دهستان کیار شرقی از توابع استان چهارمحال و بختیاری انتخاب گردید و از بین 962 بهره­بردار کشاورز دهستان، 275 نمونه پرسشنامه تکمیل گردید. روش این تحقیق توصیفی – تحلیلی و آزمون­های مورد توجه همبستگی پیرسون، اسپیرمن و تحلیل واریانس است. نتایج نشان دهنده بالا بودن همبستگی مستقیم بین سرانه اراضی کشاورزی و افزایش درآمد و همبستگی معکوس بین خرد و پراکنده بودن اراضی و درآمد بهره­برداران است. متوسط سرانه اراضی زراعی بهره­برداران 3/2 هکتار و متوسط اراضی باغی 75/0 هکتار است که حاکی از خرد بودن اراضی کشاورزی محدوده مورد مطالعه است. همچنین اراضی زراعی بهره­برداران به طور متوسط در چهار نقطه و اراضی باغی در دو نقطه استقرار داشته­اند که حاکی از پراکندگی اراضی کشاورزی بهره­برداران است. بهره­برداران به آینده کشاورزی محدوده مورد مطالعه خوشبینی چندانی ندارند و خرد و پراکنده بودن اراضی کشاورزی و در نتیجه راندمان پایین محصولات را به عنوان یکی از مهم­ترین دلایل عدم فعالیت جوانان در بخش کشاورزی و مهاجرت آنها از مناطق روستایی قلمداد می­کنند. با توجه به این مبحث برنامه­ریزی برای یکپارچه­سازی اراضی و رقابتی نمودن کشاورزی تا حد قابل توجهی می­تواند رونق اقتصادی را به روستاهای محدوده مورد مطالعه بازگرداند.