[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: جلد ۳۲، شماره ۹۷ - ( ۱۱-۱۴۰۳ ) ::
جلد ۳۲ شماره ۹۷ صفحات ۳۱۵-۲۹۱ برگشت به فهرست نسخه ها
ملاحظاتی برای تدوین دستگاه عددنویسی فارسی میانه و انعکاس آن در فارسی نو
ابراهیم واشقانی فراهانی*
دانشگاه پیام نور ، vasheghani1353@pnu.ac.ir
چکیده:   (۳۳۷۵ مشاهده)
دستگاه عددنویسی یکی از اجزای مهم و بحث‌انگیز سامانه‌های خط است که دو بُعد دارد و به‌سادگی به صورت نوشتاری عدد محدود نمی‌شود. دشواری عددنویسی ازیک‌سو به ماهیت عدد و نحوۀ موجودیت آن در هر زبان بازمی‌گردد که خود نتیجۀ نوع نگرش متفاوت هر تبار به هستی است و بُعد دومِ به نحوۀ نگارش موجودیت‌های عددی در هر زبان مربوط است؛ بنابراین، با اینکه عددنویسی پدیده‌ای در حوزۀ خط است، نمی‌توان آن را پدیده‌ای صرفاً خطی دانست، بلکه برای توصیف دستگاه عددنویسی لازم است که به نوع نگرش و بینش اقوام و ملل به هستی و مخصوصاً بنیان‌های اساطیری بینش هر ملت توجه شود. فارسی میانه نیز از این ره‌یافت مستثنی نیست و یکی از لازمه‌های مغفول پاسخگویی به ابهامات دستگاه عددنویسی فارسی میانه، همین توجه به نوع نگرش به هستی و مخصوصاً باورهای اساطیری ایرانیان است. در این مقاله، در ادامۀ تلاش‌هایی که تاکنون برای تدوین و توصیف دستگاه عددنویسی فارسی میانه شده ‌است، ملاحظاتی دیگر دربارۀ این دستگاه پیشنهاد می‌شود و پاسخ برخی از ابهامات در دستگاه عددنویسی فارسی میانه در خلال این ملاحظات به بحث گذاشته می‌شود. نیز برخی از بقایا و انعکاس‌های این دستگاه در زبان و خط فارسی نو پیگیری می‌شود که ازیک‌سو به تدوین دستگاه عددنویسی فارسی میانه یاری می‌رساند و ازسوی دیگر، درک واژه‌ها و متون فارسی نو را تسهیل می‌کند. یافته‌های مقاله گویای ممکن‌بودن توصیف دستگاه‌وار عددنویسی فارسی میانه است و در این‌کار یاری‌گرفتن از بنیان‌های اساطیری اندیشۀ ایرانی راهگشا و دارای اهمیت است. این مقاله درنهایت مدعی تدوین دستگاه عددنویسی فارسی میانه نیست و ملاحظات و پیشنهادهایی برای تدوین این دستگاه ارائه داده است.    
واژه‌های کلیدی: عدد، دستگاه عددنویسی، پهلوی ساسانی، فارسی میانه، فارسی نو، اساطیر
متن کامل [PDF 306 kb]   (۷۱ دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
۱. آسانا، جاماسب ‌جی (۱۳۷۱). متون پهلوی. گزارش از سعید عریان. تهران: کتابخانۀ جمهوری اسلامی ایران.
۲. آموزگار، ژاله؛ تفضلی، احمد (۱۳۷۵). زبان پهلوی؛ ادبیات و دستور آن. چاپ دوم. تهران: معین.
۳. بندهش ایرانی (بی‌تا). براساس نسخۀ TD۱ تهمورس دینشاه. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
۴. بهار، مهرداد (۱۳۷۶). پژوهشی در اساطیر ایران. چاپ دوم. تهران: آگه.
۵. بیرونی، ابوریحان (۱۳۸۷). التفهیم لاوائل صناعه التنجیم. به‌كوشش جلال‌الدین همایی. چاپ پنجم. تهران: هما.
۶. تارویردی‌زاده، نسرین؛ منشی‌زاده، مجتبی‌؛ شهیدی، علی (۱۳۹۸). مقایسة ارقام و سیستم شمارش قوم‌های کهن ایرانی با دیگر اقوام. دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی. سال دوم. شمارۀ ۲۱: ۱۳۴- ۱۴۸.
۷. جعفری مته‌کلائی (آریا بزرگمهر)، مهدی؛ گشتاسب، فرزانه (۱۳۹۶). معرفی دستگاه عددنویسی پهلوی و رهیافتی مؤثر به حساب اعداد پهلوی. زبان‌شناخت. سال هشتم. شمارۀ ۲: ۲۷-۵۳.
۸. جعفری نائینی، علیرضا (۱۳۹۹). اعداد و ارقام. دانشنامۀ ایران. ۲۵۹۰۹۱https://www.cgie.org.ir/fa/article/
۹. جنیدی، فریدون (۱۳۶۰). نامۀ پهلوانی. تهران: بنیاد نیشابور.
۱۰. حاسب طبری، محمدبن ایوب (۱۳۴۹). مفتاح المعاملات. به‌کوشش محمدامین ریاحی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
۱۱. حسینی شکرایی، احترام‌السادات (۱۳۹۰). بررسی نقش اعداد از باستان تاکنون. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
۱۲. دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۷۷). لغت‌نامه. تهران: دانشگاه تهران.
۱۳. دانتزيگ، توبياس (١٣٦١). عدد، زبان علم. ترجمۀ عباس گرمان. تهران: شرکت سهامي کتاب‌هاي جيبي.
۱۴. رضایی باغ‌بیدی، حسن و همکاران (۱۳۹۱). خط و نظام‌های نوشتاری در جهان اسلام. تهران: کتاب مرجع.
۱۵. شفیعی سرارودی، مهرنوش؛ حسن‌نسب، مهسا (۱۳۹۷). تجلی عدد چهار در نقوش سفالینه‌های پیش از تاریخ در ایران. نگره. دورۀ سیزدهم. شمارۀ ۴۵: ۵۲-۷۱.
۱۶. شوالیه، ژان ژاک؛ گربران، آلن (۱۳۸۲). فرهنگ نمادها. ترجمۀ سودابه فضایلی. تهران: جیحون.
۱۷. شیمل، آنه‌ماری (۱۳۸۸). راز اعداد. ترجمۀ فاطمه توفیق. چاپ ششم. قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
۱۸. فردوسی، ابوالقاسم (۱۳۶۶). شاهنامه. به‌کوشش جلال خالقی مطلق. نیویورک: بنیاد میراث پارسی.
۱۹. فروغی، محمدعلی (۱۳۴۴). سیر حکمت در اروپا. تهران: زوار.
۲۰. کارنامۀ اردشیر بابکان (۱۳۸۲). به‌کوشش بهرام فره‌وشی. چاپ سوم. تهران: دانشگاه تهران.
۲۱. لوي، توني (١٣٧٣). منشأ اعداد. ترجمۀ سيامک کاظمي. پيام يونسکو. شمارة ٢٨٢: ۵-۹.
۲۲. معین، محمد (۱۳۸۶). فرهنگ معین. چاپ سوم. تهران: زرین.
۲۳. ملاصدرا، صدرالدین شیرازی (۲۰۰۲). الحكمه المتعاليه في الأسفار العقليه الأربعه. بیروت: دار احیاء التراث العربیه.
۲۴. نامور فرگی، مجتبی؛ ابراهیمی، شیما (۱۳۹۱). بررسی چگونگی پیدایش و تغییر اعداد در زبان فارسی از دیدگاه زبان‌‌شناسی. مجموعه مقالات دانشگاه علامه طباطبایی. شمارة ۲۸۱: ۸۲۶- ۸۳۶.
۲۵. نیبرگ، هنریک ساموئل (۱۳۸۹). دستورنامۀ پهلوی. تهران: اساطیر.
۲۶. نیلوفری، فرهاد (۱۳۸۹). آموزش خط و زبان پهلوی. نشر الکترونیک تک‌بوک: www.takbook.com.
۲۷. هومن، محمود (۱۳۴۸). تاریخ فلسفه از آغاز تا نخستین آکادمی. چاپ دوم. تهران: کتابخانۀ طهوری.
۲۸. هونکه، زیگرید (۱۳۶۱). فرهنگ اسلام در اروپا. ترجمۀ مرتضی رهبانی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
۲۹. هینلز، جان (۱۳۷۳). شناخت اساطیر ایران. ترجمۀ ژالۀ آموزگار و احمد تفضلی. چاپ سوم. تهران: نشر آویشن و نشر چشمه.
30. Allen, James Peter (2010). "Numbers". Middle Egyptian: An Introduction to the Language and Culture of Hieroglyphs. Cambridge University Press. [DOI:10.1017/CBO9780511845055]
31. Boyer, Carl Benjamin (1991). A History of Mathematics. Wiley international edition.
32. Encyclopædia (Britannica Online) (2006). Leonardo Pisano: "Contributions to number theory". Retrieved 18 September 2006.
33. Marcos, Juan- Jose (2014). A Unicode Font for Linguistics and Ancient Languages. http://guindo.pntic.mec.es/jmag0042/alphabet.html.
34. Tylor, Edward Burnett )1871(. Primitive Culture: Researches into the Development of Mythology, Philosophy, Religion, Art, and Custom. Vol. I. London: Murray.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA


XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Vâsheqâni Farâhâni E. Considerations for Compiling the Middle Persian Numeral System and Its Reflection in Modern Persian. Persian Language and Literature 2025; 32 (97) :291-315
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4339-fa.html

واشقانی فراهانی ابراهیم. ملاحظاتی برای تدوین دستگاه عددنویسی فارسی میانه و انعکاس آن در فارسی نو. زبان و ادبيات فارسی. ۱۴۰۳; ۳۲ (۹۷) :۲۹۱-۳۱۵

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-۱-۴۳۳۹-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
جلد 32، شماره 97 - ( 11-1403 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.1 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4704