چکیده: (5351 مشاهده)
در فرایند برنامهریزی و توسعه نواحی روستایی، سنجش و تحلیل تفاوتهای مکانی در ابعاد مختلف توسعه روستایی اهمیت زیادی داشته و برنامهریزان را در تهیه طرحهای هماهنگ و یکپارچه توسعه یاری میرساند. در این مقاله بااستفاده از27شاخص و بهرهگیری از « شاخص توسعهیافتگی موریس »، ابتدا سطوح توسعهیافتگی نواحی روستایی استان زنجان در سطح دهستان در زمینههای اقتصادی، اجتماعی و کالبدی تعیین گردیده و سپس تفاوتهای مکانی در توسعه آنها موردتحلیل قرار گرفته است. نتایج مطالعات نشاندهنده تفاوت زیاد بین نواحی روستایی از لحاظ درجه توسعهیافتگی است. دهستانهای توسعهیافته و در حال توسعه عمدتاً در شرق و دهستانهای کمتر توسعهنیافته بیشتر در شمال، جنوب و غرب استان قرار دارند. همچنین بین ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی توسعه در نواحی روستایی هماهنگی لازم وجود ندارد. سطوح توسعهیافتگی دهستانها با متغیرهای فاصله از محور توسعه استان، فاصله از مرکز شهرستان، نرخ باسوادی، نسبت اشتغال درفعالیتهای غیرکشاورزی و رشدجمعیت همبستگی معناداری دارد. این تفاوتها بیشتر با نظریه مرکز ـ پیرامون قابلتوجیه است. در راستای توسعه یکپارچه و موزون نواحی روستایی، تمرکززدایی در توسعه استان از طریق ایجاد کانونها و محورهای جدید توسعه، ایجاد و تقویت شهرهای کوچک و مراکز روستایی، ایجاد شهرکها و نواحی صنعتی در نواحی روستایی کمتر توسعه یافته و محروم ضروری میباشد .