لطفی محمد، علیجانی بهلول، ضیائیان فیروزآبادی پرویز. واکاوی تاثیر شهر بر تغییرات سالانه دما در شمال شرق ایران. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 1393; 14 (35) :175-196
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-2184-fa.html
1- دانشجوی دکتری اقلیم شناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران ، email: lotfimd@yahoo.com
2- استاد اقلیم شناسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
3- دانشیار سنجش از دور، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده: (5383 مشاهده)
به منظور بررسی تاثیر شهر بر دمای سالانه در شمال شرق ایران، از دادههای ایستگاههای مشهد، سبزوار، تربت حیدریه، بیرجند و بار در بازه زمانی 1960 تا 2011 استفاده شد. دادههای دمای میانگین، کمینه و بیشینه سالانه، تا سال 2011 از سازمان هواشناسی دریافت و سالهای فاقد داده به روش رگرسیون جایگزین گردید. برای سری دمای میانگین سالانه ایستگاهها با توجه به نمودار خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی، مدل آریماانتخاب و جهت صحت و برازش هر مدل از معیارهای، ریشه میانگین مربعات خطا، قدرت توجیه و فرض تصادفی بودن باقیماندهها استفاده شد. مدلAR(2,1,0) برای سری دمای میانگین مشهد و بیرجند، مدل AR(1,1,0)برای دمای میانگین سبزوار، مناسبترین مدل تشخیص داده شدند. جهت تشخیص روند و تغییرات در هر سری از آزمون من کندال و t استفاده شد، در آزمون t، میانگین دهه اول هر سری با میانگین دهه اخیر آزمون گردید، ایستگاهها بر اساس موقعیت به دو دسته داخل محدوده شهری و خارج از محدوده شهری تقسیم شدند. نتایج نشان میدهد روند دما در ایستگاههای داخل شهر و خارج شهر کاملا متفاوت است، دمای میانگین، بیشینه وکمینه سالانه در ایستگاههای داخل محدوده شهری روند افزایشی نشان دادند، در حالیکه در ایستگاههای خارج از شهرها دمای میانگین سالانه بدون روند و حتی دمای بیشینه ایستگاههای تربت حیدریه، بار و دمای کمینه بیرجند روند، کاهشی بوده است.