فصلنامه روانشناسی شناختی

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش راهبردهای نظم­جویی شناختی هیجان در اضطراب امتحان دانش­آموزان بود. با استفاده از روش نمونه­برداری تصادفی خوشه­ای چند مرحله­ای 330 نفر (165 دختر و 135 پسر) از دانش­آموزان مقطع متوسطه انتخاب شدند و توسط نسخه­ی فارسی پرسش­نامه­ی نظم­جویی شناختی هیجان (گارنفسکی، کرایج و اسپینهاون،2001) و مقیاس اضطراب امتحان اسپیلبرگر (1980) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که از بین راهبردهای سازگارانه­ی نظم­جویی شناختی هیجان، راهبردهای ارزیابی مجدد مثبت و دیدگاه­گیری هر دو مولفه­ی نگرانی و هیجان­پذیری اضطراب امتحان را مورد پیش­بینی قرار دادند، درحالی­که نمره­ی کل اضطراب امتحان توسط راهبردهای ارزیابی مجدد مثبت و تمرکز مجدد بر برنامه­ریزی پیش­بینی شد. از بین راهبردهای ناسازگارانه، راهبردهای ملامت خویش و فاجعه­سازی مولفه­ی نگرانی و نمره­ی کل اضطراب امتحان را موررد پیش­بینی قرار دادند. همچنین مولفه­ی هیجان­پذیری از طریق راهبردهای ناسازگارنه ملامت خویش، فاجعه­سازی و نشخوارگری مورد پیش­بینی قرار گرفت. یافته­های پژوهش حاضر نشان می­دهد که مقابله­ی شناختی ناکارآمد یکی از دلایل بروز اضطراب امتحان است و با آموزش راهبردهای کارآمد نظم­جویی شناختی  هیجان می­توان گام­های اساسی در مداخلات مبتنی بر اضطراب امتحان برداشت.