شهرها بر نواحی روستایی پیرامون خود تأثیرات ژرفی میگذارد که در ابعاد گوناگون محیطی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی نمود مییابد. شناخت نوع بافت، سنجش کمی سطوح پر و خالی، کاوش پیرامون کیفیت همجواری توده و فضا و شناسائی نظام شکلی- فضایی برای انتظام فضاهای پر و خالی ضروری است. از همین رو هدف تحقیق حاضر سنجش پایداری اقتصادی و اجتماعی در روستاها و بافتهای پیراشهری گمیشان در استان گلستان است. جامعهی آماری تحقیق را افراد ساکن در مناطق پیراشهری، شهرستان گمیشان تشکیل میدهد که 390 نفر بر اساس فرمول کوکران- به عنوان نمونه انتخاب شده است. روش نمونهگیری به صورت تصادفیِ ساده بوده و پرسشنامه برای آنها توزیع و تکمیل شده است. به منظور تجزیه و تحلیل دادههای حاصل از عملیات میدانی از آزمون آماری t تک نمونهای برای سنجش وضعیت پایداری، از تحلیل واریانس برای مقایسه بافتهای پیراشهری در قالب نرمافزار SPSS و از مدلهای تصمیمگیری چند معیاره برای رتبهبندی بافتهای پیراشهری در قالب EXCEL استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون t تک نمونهای نشان داد که پایداری محلهای با میانگین عددی 02/3 در حد متوسط بوده است و تحلیل واریانس یکطرفه حاکی از وجود تفاوت بین بافتهای پیراشهری، گمیشان از نظر سطح پایداری است، به گونه ای که در آزمون تعقیبی شفه بافتهای پیراشهری در دو دسته ناپایدار و نسبتاٌ پایدار قرار گرفتهاند. نهایتاً اینکه مدلهای تاپسیس، الکتر، ویکور و مدل ادغامی کپلند نشان داد که به ترتیب بافتهای برنامهریزیشده، ارگانیک، نیمه ارگانیک، روستاهای ادغامی به شهر و حاشیهنشین در رتبه های اول تا پنجم پایداری قرار دارد.
