رضا موحدی، مهرداد پویا، ترانه صرامی فروشانی، مریم آرمند،
دوره 14، شماره 53 - ( 9-1404 )
چکیده
هدف: گردشگری عشایر منافع و رابطهای دوسویه برای گردشگران و عشایر دارد. جلوههای طبیعی و انسانی موجود در محیط زندگی عشایر، این گروه را بهعنوان یکی از جاذبههای خاص و چشمگیر گردشگری مطرح کرده است. عشایر کوچرو یکی از جاذبههای مهم گردشگری به شمار میآیند. از این رو، ایجاد مراکز ویژه گردشگری عشایری استان همدان میتواند موجب کسب درآمد، اشتغالزایی، جذب گردشگری و حفظ آداب و رسوم، توانمندسازی و احیای فرهنگهای قومی و فرهنگهای از بین رفته عشایر گردد. هدف این مطالعه، تحلیل راهبردی راهاندازی مراکز گردشگری عشایر در استان همدان بوده است
روش پژوهش: پژوهش حاضر با توجه به هدف، از نوع تحقیقات کاربردی است که با استفاده از راهبردهای پژوهش آمیخته (کمّی و کیفی با تقدم زمانی کیفی) انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل دو گروه کارشناسان و عشایر استان همدان بودند. از کارشناسان تمامی آنها (80 نفر) و از جامعه عشایر با استفاده از جدول مورگان تعداد 105 نفر که در چهار شهرستان نهاوند، همدان، تویسرکان و بهار بودند، انتخاب شدند. ابزار اصلی گردآوری داده، بررسی اسناد موجود، مصاحبه، مشاهده و پرسشنامه برای امکانسنجی ایجاد مراکز گردشگری عشایری در استان همدان بوده است. برای تحلیل داده، در بخش کیفی از تحلیل محتوای مصاحبهها استفاده شد و در بخش کمّی با استفاده از آمارهای توصیفی و استنباطی، آزمونهای t، تحلیل SWOT، و تکنیک سناریو ویزارد، راهبردهای ایجاد گردشگری عشایر در استان همدان ارائه شد
یافتهها: نتایج بدست آمده نشان داد راهبرد مناسب برای راه اندازی مراکز گردشگری استان همدان (قرارگیری در ربع سوم ماتریس) تدافعی است؛ بدین معنی که ایجاد مراکز گردشگری عشایری در استان همدان با تهدیدها و ضعفهای متعددی روبهرو است. بنابراین، اقدام در این زمینه، نیازمند احتیاط و جامعنگری برای فراهم آوردن زمینهها و شرایط لازم است. از سوی دیگر، با توجه به سناریوی مطلوب (سناریو شماره 1) توجه به زیرساختهای فنی و فراهم ساختن امکانات و تسهیلات لازم برای ایجاد گردشگری عشایر به عنوان پیشران اصلی در ایجاد مراکز گردشگری عشایری و جلب گردشگران در آینده محسوب میشود.
نتیجهگیری: عشایر استان همدان نسبت به ایجاد مراکز گردشگری عشایری دیدگاه مثبت و مساعدی دارند و تمایل به پذیرش ایجاد این مراکز بین عشایر استان وجود دارد. با این حال، با تهدیدها و ضعفهای متعددی روبهرو است که لازم است پیش از برنامهریزی و اقدام در این زمینه مدّ نظر قرار گیرند. ازجملهء این نیازها عبارتاند از: تامین امکانات دسترسی به راههای ارتباطی و جادههای مناسب، برطرف کردن کمبودهای زیرساخت گردشگری و بهویژه اکوگردشگری، تامین امکانات و خدمات رفاهی گردشگری، افزایش آگاهی عمومی و گردشگران نسبت به پتانسیلهای منطقه، و اطلاعرسانی و تبلیغات مناسب.
