فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی

بخش کشاورزی به دلیل توانمندی در ایجاد ارزش افزوده و اشتغال­زایی از یک سو و تامین امنیت غذایی و حیات اقتصادی- اجتماعی کشور از سوی دیگر، از اهمیت بسیار بالایی در رشد و شکوفایی اقتصاد ملی برخوردار است. شناخت و بررسی امکانات و توانایی­ها و در پی آن تعیین سطوح توسعه یافتگی کشاورزی، نخستین گام در فرایند برنامه­ریزی و توسعه کشاورزی می­باشد. این پژوهش با بهره­گیری از مدل موریس و شاخص مرکزیت به تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان­های استان خوزستان به لحاظ شاخص­های عمده بخش کشاورزی پرداخته و هدف اصلی آن یافتن میزان شکاف موجود بین شهرستان­ها و نوع محرومیت آن­ها است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری کل شهرستان­های استان خوزستان را شامل می­شود. به منظور پیشبرد تحقیق، شاخص­های ۲۹ گانه توسعه کشاورزی و اطلاعات مربوط به آن از سالنامه کشاورزی سال ۱۳۸۸ استان خوزستان استخراج گردید. نتایج تحقیق حاکی از آن است که شکاف و نابرابری بین شهرستان­ها در زمینه فعالیت­های کشاورزی عمیق بوده، به طوری که ضریب نهایی در برخوردارترین شهرستان (باغ ملک) به ترتیب در مدل موریس و شاخص مرکزیت ۵۳,۵۴ و ۲۸۶، و درمحروم­ترین شهرستان (آبادان) به ترتیب ۱۴.۸۷ و ۶۵.۶۹ به دست آمده است. با توجه به ضریب نهایی محاسبه شده، اختلاف بین برخوردارترین شهرستان و محروم­ترین شهرستان تقریبا چهار برابر بوده است. در پایان نیز با مشخص شدن تفاوت و اختلاف در سطوح برخورداری این شهرستان­ها، پیشنهادهایی برای برنامه­ریزان جهت از بین بردن نابرابری­های موجود، ارائه شده است.