حمید جلالیان،
دوره ۱، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۱ )
چکیده
محدودیت منابع آب همراه با رشد روزافزون جمعیت و مصرف محصولات کشاورزی، ضرورت توجه هرچه بیشتر به شیوههای صرفهجویانه مصرف آب و اصلاح سیستمهای آبیاری را میطلبد. این امر نیز ضمن تأمین منابع کافی آب، افزایش تولید و کمک به اقتصاد کشور را در پی خواهد داشت. با توجه به این که کشاورزی اصلیترین بخش اقتصاد نواحی روستایی است، افزایش تولید محصول همراه با کاهش هزینه‌های آن میتواند نقش اساسی در روند توسعه اقتصادی و اجتماعی روستاها ایفاء نماید.هدف این تحقیق بررسی اثرات اجرای طرح آبیاری تحت فشار بر وضعیت کشاورزی منطقه خدابنده بوده است. نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی میباشد و به روش پیمایشی اجرا شده است. جامعه آماری ۸۰۰ نفر از بهره‌برداران خانوادگی شهرستان خدابنده در سال زراعی ۹۰ – ۱۳۸۹ بودند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد ۱۶۸ نفر به عنوان نمونه انتخاب شده و به روش نمونه‌گیری تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه بود که روایی آن به تائید اساتید و متخصصین ترویج و آموزش کشاورزی رسید و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ ۷۹/۰ به دست آمد. دادههای جمعآوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی در نرمافزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید. یافتههای تحقیق نشان می‌دهد که اجرای این طرح اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی بر وضعیت کشاورزی منطقه داشته است. به طوری که بر اساس آزمون T همبسته، با اطمینان ۹۹% میزان عملکرد در واحد سطح و همچنین، اشتغالزایی طرح بعد از اجرای آن تفاوت معنیداری با قبل از اجرا نشان می‌دهد و روند افزایشی داشته است. علاوه بر این، تحلیل عاملی شاخصها و متغیرهای وابسته نشان می‌دهد که چهار عامل اقتصادی (با ۲۶۱/۱۷ درصد واریانس کل)، زیستمحیطی (با ۲۶۲/۱۶ درصد)، نهادههای کشاورزی (با ۷۲۹/۱۴ درصد) و اجتماعی (با ۲۰۱/۱۲ درصد) مجموعا ۴۵/۶۰ درصد کل واریانس متغیرها را تبیین میکنند.
