دوره 12، شماره 46 - ( زمستان 1402 )
جلد 12 شماره 46 صفحات 226-207 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
گرامی کوثر، یاسوری مجید، حسام مهدی. تحلیل زیست‌پذیری روستاهای بخش کومله شهرستان لنگرود. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. 1402; 12 (46) :207-226
کوثر گرامی1، مجید یاسوری*2، مهدی حسام3
1- کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.
2- استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران. ،yasoori@um.ac.ir
3- دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.
2- استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران. ،
3- دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.
چکیده: (1587 مشاهده)
زیست‌پذیری به عنوان مفهومی با تعریف فضای مناسب برای کار و زندگی با تعدادی از مفاهیم دیگر مانند پایداری، کیفیت زندگی و اجتماع‌های سالم در ارتباط است. از آنجا که زیست‌پذیری از شروط لازم برای دستیابی به توسعه پایدار است، بنابراین ارزیابی و سنجش آن در حوزه برنامه‌ریزی برای روستاها اهمیت بسیاری دارد. از این رو تحقیق حاضر با هدف تحلیل زیست‌پذیری روستاهای بخش کومله انجام گردید. نوع پژوهش کاربردی، روش مورد استفاده آن توصیفی- تحلیلی و دادهها با استفاده از منابع اسنادی و مطالعات میدانی گردآوری شده است. نتایج آزمون اسپیرمن مشخص کرد که بین شاخص‌ها (بجز شاخص اجتماعی-شاخص کالبدی) همبستگی وجود دارد. نتیجه آزمون دوجمله‌ای مشخص نمود که تفاوت معناداری بین احتمال آزمون شده و احتمال مشاهده شده در همه‌ی شاخص‌ها وجود دارد. با استفاده از آزمون فریدمن شاخص‌های زیست‌پذیری در منطقه مورد مطالعه مورد سنجش قرار گرفت که شاخص‌های زیست‌محیطی، شاخص اجتماعی، شاخص کلبدی-فضایی، شاخص مدیریتی، شاخص خدمات و زیرساخت ها و شاخص اجتماعی به ترتیب در جایگاه‌های اول تا ششم قرار گرفتند. رابطه‌ی بین میزان فاصله از مرکز شهر و شاخص‌های زیست‌پذیری با آزمون همبستگی اسپیرمن سنجیده شد که نتایج نشان داد بین متغیر فاصله و شاخص مدیریتی رابطه معناداری وجود ندارد. در ادامه روستاهای منطقه مورد مطالعه بر اساس شاخص های ارزیابی رتبهبندی گردیدند.
فهرست منابع
1. آخوندی قهرودی، مرضیه، نظری، عبدالحمید، رستمی، شاه بختی، صلاحی اصفهانی، گیتی. (1399)، تحلیل فضایی زیست پذیری اقتصادی در سکونتگاه های روستایی شهرستان ری. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. ۹ (۳۲) :۲۴۵-۲۶۵.
2. اسماعیل زاده، حسن، کوزه گر، لطفعلی، علیان، مهدی، آدینه وند، علی اصغر. (1395)، فراتحلیلی بر پژوهش های حوزه ی حکمروایی شهری در ایران. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، ۲۰ (۲) :۱-۴۰
3. امانپور، سعید. (1398). شناخت و تحلیل تفاوت زیست پذیری روستاهای پیرامون شهری ایذه. علوم و تکنولوژی محیط زیست، 21(8)، 159-173.
4. ایمانی، بهرام، یاری، ارسطو، پاکباز بهبودی، فرشته. (1401). بررسی و ارزیابی میزان زیست‌پذیری در مناطق روستایی مورد مطالعه: روستاهای بخش مرکزی شهرستان فاریاب. کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی، 10(2)، 67-79.
5. بازوند، سجاد، رئیسی، محمدکریم. (1401). ارزیابی اثرات حکمروایی خوب روستایی بر زیست پذیری روستاهای گردشگرپذیر مطالعه موردی روستای تمندان. کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی، 10(1)، 239-258.
6. بذرافشان، جواد؛ طولابی‌نژاد، مهرشاد. (1395). اثرات دانش‌بومی بر توسعه دهستان میانکوه‌شرقی با تأکید براقتصاد دامداری، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه‌روستایی، 5 (4)، 165- 187.
7. پاداشی املشی، علیرضا، ایرانی بهبهانی، هما، خاکپور، مژگان، بندرآباد، علیرضا. (1400). بررسی تحلیلی معماری بومی در راستای ارائه شاخص های زیست پذیری (محدوده مورد مطالعه: شهر املش). مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، 16(4)، 697-710.
8. پرویزی، رضا، مولائی هشجین، نصراله، قریشی، محمد باسط. (1401). ارزیابی شاخص های کالبدی موثر بر زیست پذیری. دانش شهرسازی، 6(3)، 139-153.
9. جعفری، فیروز، محمدی ترکمانی، حجت، رسول زاده، زهرا. (1397). تحلیلی بر عوامل تأثیرگذار در زیست‌پذیری شهری مطالعه موردی: منطقه 8 شهر تبریز، فصلنامه برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای، 3(6)، 113- 141
10. حسام، مهدی، رضوانی، محمدرضا، آشور، حدیثه. (1392). سنجش رضایتمندی روستاییان از عملکرد دهیاریها با رویکرد حکمروایی خوب روستایی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان جنوبی- شهرستان گرگان). مجله آمایش جغرافیایی فضا، 4(14)، 99-128.
11. خداپناه، کیومرث. (1401). شناسایی و تحلیل بازیگران اصلی و تأثیرگذار در حکمروایی خوب روستایی موردمطالعه: شهرستان اردبیل. برنامه ریزی فضایی، 12(2)، 119-126.
12. خراسانی، محمدامین، رضوانی، محمدرضا. (1392). تحلیل ارتباط زیست پذیری روستاهای پیرامون شهری با برخورداری خدماتی (مطالعه موردی: شهرستان ورامین). برنامه ریزی فضایی، 3(3)، 1-16.
13. رحمانی فضلی، عبدالرضا، صادقی، مظفر، علیپوریان، جهانبخش. (1396)، بنیان های نظری حکمروایی خوب در فرایند مدیریت روستایی نوین، مرکز آمایش و مطالعات ناحیه ای، 5(4)، 43-53.
14. رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا، لطفی مهروئیه، حبیب، پورطاهری، مهدی، طالبی فرد، رضا. (1397). نقش مقاوم‌سازی مسکن روستایی در زیست پذیری روستاها (مطالعه موردی: دهستان مهروئیه). مطالعات برنامه ریزی سکونتگاههای انسانی، 13(3)، 543-556.
15. زنگنه، مهدی، خاوری، عاطفه، بنی اسد، طیبه. (1397). سنجش و ارزیابی میزان زیست پذیری سکونتگاههای شهری مناطق مرزی مطالعه موردی: تربت‌جام. فصلنامه شهر پایدار، 1(2)، 31-46.
16. طولابی نژاد، مهرشاد، بذرافشان، جواد، قنبری، سیروس. (1397). بررسی وضعیت پایداری روستاهای شهرستان پلدختر بر اساس نگرش های زیست محیطی. جغرافیاوتوسعه ناحیه ای، 16(2)، 213-241.
17. علینقی‌پور، مریم، پوررمضان، عیسی، مولایی هشجین، نصراله. (1401)، زیست پذیری اقتصادی سکونتگاههای روستایی پیرامون کلانشهر رشت. اقتصاد فضا و توسعه روستایی.۱۱ (۳۹)، ۶۷-۸۶.
18. عنابستانی، علی اکبر، معینی، علیرضا. (1400). تأثیر هویت مکانی بر زیست‌پذیری سکونتگاههای روستایی پیراشهری کلانشهر مشهد. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 11(39)، 69-90.
19. قربانی، مهدی. (1399). تحلیل اعتبارسنجی ابعاد زیست‌پذیری جامعۀ محلی (منطقۀ مورد مطالعه: شهرستان قلعه گنج، استان کرمان). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 51(2)، 243-261.
20. کریم، محمدحسین، طولابی نژاد، مهرشاد. (1400). راهبردهای احیای کشاورزی در راستای تجدید حیات مناطق روستایی. اقتصاد فضا و توسعه روستایی. ۱۰ (۳۸)، ۱۷-۴۲.
21. مروتی، سهراب، بهرامی، حمیدرضا، یعقوبی، مینا، غلامی، فرزاد، (1392)، نقد و بررسی سلسله مراتبی بودن نیازهای انسانی در نظریه مازلو با رویکردی بر آیات قران کریم، پژوهش علم و دین، 4(2)، 129- 146.
22. منظم اسماعیل پور، علی، شاهوردی، حدیث، رومیانی، احمد، چهرازی، الیاس. (1397). اولویت بندی نواحی روستایی براساس شاخص های زیست پذیری (مطالعه مورد: بخش زاغه، شهرستان خرم‌آباد). مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، 13(4)، 971-988.
23. نیکدل، نسرین، شهماری اردجانی، رفعت، حسنی مهر، سیده صدیقه، اصغری، حسین. (1401). تحلیل زیست پذیری اقتصادی سکونتگاههای روستایی شهرستان صومعه سرا. مهندسی جغرافیایی سرزمین، 6(2)، 261-276.
24. یاسوری، مجید، محمودی، سمیرا، دربان آستانه، علیرضا، امامی، فاطمه.(1402). معناپذیری و حس تعلق به مکان در ارتقای سرمایه اجتماعی روستاییان. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، ۲۳ (۷۱)، ۸۱-۱۰2.
25. Anthopoulou, T., Kaberis, N., & Petrou, M. (2017). Aspects and experiences of crisis in rural Greece. Narratives of rural resilience. Journal of Rural Studies, 52, 1-11.
26. Badland, H., Whitzman, C., Lowe, M., Davern, M., Aye, L., Butterworth, I., ... & Giles-Corti, B. (2014). Urban liveability: emerging lessons from Australia for exploring the potential for indicators to measure the social determinants of health. Social science & medicine, 111, 64-73.
27. Bonaiuto, M., Fornara, F., Ariccio, S., Cancellieri, U. G., & Rahimi, L. (2015). Perceived residential environment quality indicators (PREQIs) relevance for UN-HABITAT City Prosperity Index (CPI). Habitat International, 45, 53-63.
28. Casellati, A. (1997). The nature livability conferences. In: Making cities livable: International making cities livable conferences. California, CA: Gondolier Press; pp. 21–22.
29. Cities plus (2003). A sustainable urban system: the long term plan for greater Vancouver، cannada، cities plus.
30. Clocke, P. (1983). Rural Settlement Planning; Methuen: London, UK.
31. Doxiadis, C.A. (1975) Athropopolis Center. Action for Human Settlements; Athens Publishing: Athens, Greece.
32. Dressler, W., & Roth, R. (2011). The good, the bad, and the contradictory: neoliberal conservation governance in rural Southeast Asia. World Development, 39(5), 851-862.
33. Ebenezer H. (2000). Garden cities of tomorrow. Shanghai, China: The Commercial Press.
34. Evans, P B. (2002). Livable cities urban struggle for livelihood and sustainability. Los Angeles: University of California Press.
35. Faiz, A., Faiz, A., Wang, W., & Bennett, C. (2012). Sustainable rural roads for livelihoods and livability. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 53, 1-8.
36. Giles-Corti, B., Badland, H. M., Mavoa, S., Turrell, G., Bull, F., Boruff, B., ... & Thackway, S. (2014). Reconnecting urban planning with health: a protocol for the development and validation of national liveability indicators associated with noncommunicable disease risk behaviours and health outcomes.
37. Godavarthy, R., & Mattson, J. (2016). Exploring Transit’s Contribution to Livability in Rural Communities: Case Study of Valley City, ND, and Dickinson, ND (No. SURLC 16-004). Upper Great Plains Transportation Institute.
38. Godavarthy, R., & Mattson, J. (2018). Exploring transit’s contribution to livability in rural communities: case studies of the North Dakota cities of valley city and Dickinson. Journal of Public Transportation, 21(2), 60-72.
39. Guzal-Dec, D., Zbucki, Ł., & Kuś, A. (2020). Good governance in strategic planning of local development in rural and urban-rural gminas of the eastern peripheral voivodeships of Poland. Bulletin of Geography. Socio-Economic Series, (50), 101-112.
40. Hannan, R. (2014). Good co‐operative governance: the elephant in the room with rural poverty reduction. Journal of International Development, 26(5), 701-712.
41. Hou, K., Li, X., Wang, J., & Zhang, J. (2016). Evaluating Ecological Vulnerability Using the GIS and Analytic Hierarchy Process (AHP) Method in Yan'an, China. Polish Journal of Environmental Studies, 25(2), 15- 35.
42. Ihuah, P. W., Kakulu, I. I., and Eaton, D, (2014), A review of Critical Project Management Success Factors (CPMSF) for sustainable social housing in Nigeria, International Journal of Sustainable Built Environment, Volume 3, Issue 1, pp 62-71.
43. Jiang, X., Wang, L., Su, X., Zeng, W., Xu, A., Zheng, Q., & Xu, W. (2020). Spatial heterogeneity in and distributional characteristics of rural ecological livability in China.The case of Fujian Province. Plos one, 15(12), 24- 48.
44. Kennedy, R. J., & Buys, L. (2010). Dimensions of liveability: a tool for sustainable cities.In Proceedings of SB10mad Sustainable Building Conference, Madrid, 1-11.
45. Kien, T.(2017).Public Space as a Key Drive towards Liveable Cities for All, Proceedings of 2017 International Conference of Asian- Pacific Planning Societies.
46. Lennard, H. L. (1997). Principles for the livable city. In: Making cities livable: International making cities livable conferences. California, CA: Gondolier Press; pp. 5–19.
47. Litman, T. (2011). Well measured: Developing indicators for sustainable and livable transport planning. Victoria Transport Policy Institute.
48. Lu, L., Ren, Y. S., Zhu, D. C., Cheng, J. M., Yang, X., Yang, Z., & Yao, J. M. (2019). The research framework and prospect of rural revitalization led by rural tourism. Geogr. Res, 38, 102-118.
49. Ma, L., Liu, S., Tao, T., Gong, M., & Bai, J. (2022). Spatial reconstruction of rural settlements based on livability and population flow. Habitat International, 126, 102-114.
50. Ma, L., Zhang, Y., Shi, Z., & Dou, H. (2022). The Rural Livability Evaluation and Its Governance Path Based on the Left-Behind Perspective: Evidence from the Oasis Area of the Hexi Corridor in China. Sustainability, 14(11), 67-79.
51. Mandal, R. B. (1979). Introduction to rural settlements. Concept Publishing Company.
52. Mitchell, B. (2013), Resource and environmental management. Abingdon: Routledge.
53. Moseley. M. J, (2002), Local Rural Development Principles and Practice, University of Gloucestershire.
54. Okulicz-Kozaryn, A. (2013). City life: Rankings (livability) versus perceptions (satisfaction). Social indicators research, 110, 433-451.
55. Porteous, J. D. (2013), Environmental aesthetics: ideas, Politics and planning, London: Routeledge.
56. Robinson, G. M. (2008), Book cover Sustainable Rural Systems (Perspectives on Rural Policy and Planning (Sustainable Rural Systems (Perspectives on Rural Policy and Planning), Published by Ashgate Publishing Limited Ashgate Publishing Company, Kingston University, London, UK.
57. Roche S, Nabian N, Kloeckl K, Ratti C. (2012), Are “smart cities” smart enough ? In: Rajabifard A, Coleman D, editors. Proceedings of the global spatial data infrastructure association. Needham, US: GSDI Association Press; pp. 215–235.
58. Sakamoto, A., & Fukui, H. (2004). Development and application of a livable environment evaluation support system using Web GIS. Journal of Geographical Systems, 6, 175-195.
59. Sarker, M. N. I., Hossin, M. A., Min, W., & Aktaruzzaman, M. (2018). Poverty alleviation of rural people through good governance in Bangladesh. The Journal of Social Sciences Research, 4(12), 547-555.
60. Schmitt, B., & Henry, M. S. (2000). Size and growth of urban centers in French labor market areas: consequences for rural population and employment. Regional Science and Urban Economics, 30(1), 1-21.
61. Sevenant, M., & Antrop, M. (2007). Settlement models, land use and visibility in rural landscapes: Two case studies in Greece. Landscape and urban planning, 80(4), 362-374.
62. Shafer, C. S., Lee, B. K., & Turner, S. (2000). A tale of three greenway trails: user perceptions related to quality of life. Landscape and urban planning, 49(3-4), 163-178.
63. Singh, R. L., Singh, K. N., & Singh, R. P. (1975). Readings in rural settlement geography. (No Title).
64. Vergunst, P. (2003). Liveability and ecological land use: the challenge of localisation. Uppsala: Doctoral thesis Department of Rural Development Studies, Swedish University of Agricultural.
65. Victorian, C.A. (2008). A state of liveability : an inquiry into enhancing Victoria's liveability /Victorian Competition and Efficicency Commission. Melbourne: Victorian Competition and Efficicency Commission.
66. Wang, X. (2010). The research on the evaluation index system of livable rural areas in China—by the case of rural areas in Henan Province. Agriculture and Agricultural Science Procedia, 1, 456-461.
67. Wang, Y., Zhu, Y., & Yu, M. (2019). Evaluation and determinants of satisfaction with rural livability in China’s less-developed eastern areas: A case study of Xianju County in Zhejiang Province. Ecological indicators, 104, 711-722.
68. Wei, K., Wang, W., & Fahad, S. (2023). Spatial and temporal characteristics of rural livability and its influencing factors: implications for the development of rural revitalization strategy. Environmental Science and Pollution Research, 30(17), 49162-49179.
69. Xie, Y., & Jiang, Q. (2016). Land arrangements for rural–urban migrant workers in China: Findings from Jiangsu Province. Land Use Policy, 50, 262-267.
70. Yao, S. M., & Wu, C. C. (1982). A special form of urbanization of rural population China comment on the population of both workers and peasants. Acta Geogr. Sin, 37, 155-163.
71. Zhang, X. (2022). Linking people’s mobility and place livability: Implications for rural communities. Economic Development Quarterly, 36(3), 149-159.
72. Zhou, B., Liu, W., Lu, W., Zhao, M., & Li, L. (2020). Application of OECD LSE framework to assess spatial differences in rural green development in the Arid Shaanxi Province, China. International journal of environmental research and public health, 17(1), 286.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
