1- دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
2- استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
3- دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران ، m_zaheri@tabrizu.ac.ir
چکیده: (5278 مشاهده)
روستاهای مرزی عمدتاً به دلیل دوری از مرکز و وجود برخی ناامنیهای احتمالی و انزوای جغرافیایی، با مشکلات متعدد اقتصادی و اجتماعی مواجه هستند. بازارچههای مرزی به عنوان یکی از اهرمهای مهم توسعه پایدار در نواحی مرزی به شمار میروند و میتوانند تأثیرات متعددی بر روستاهای پیرامون خود داشته باشد. لازمه بهرهگیری از فرصتهای مرتبط با بازارچههای مرزی، تقویت عناصر مشارکت روستایی جهت پیوند و ارتباط با بازارچههای مرزی و توسعه برنامهریزی مشارکتی و ارائه راهبردهای مطلوب است. در این پژوهش به تبیین روابط و پیوندهای بین بازارچههای مرزی و روستاهای پیرامون با تاکید بر برنامهریزی مشارکتی و ارائه راهبردهای مطلوب در جهت توسعه آتی این پیوند در شهرستان سردشت پرداخته شده است. روش گردآوری دادهها و اطلاعات، با استفاده از پیمایش و مطالعات میدانی و استفاده از ابزار پرسشنامه بوده است. برای تحقق این هدف، 335 نفر از مردم روستاهای مورد مطالعه (سرپرستان خانوار) بصورت تصادفی و 25 نفر کارشناس که شامل پژوهشگران و محققان، مدیران و مسئولان بازارچههای مرزی و مدیران روستایی (شورا، دهیار) بودند، انتخاب شدند. در نهایت تجزیه و تحلیل دادهها به صورت توصیفی – تحلیلی و تبیینی از طریق تحلیل SWOT اقدام به ارائه نقاط قوت، ضعف، فرصتها، تهدیدها و راهبردهای مؤثر در این زمینه شد. نتایج نشان میدهد نقاط قوت بسیار کمتر از نقاط ضعف بوده است و میزان تأثیرات بازارچههای مرزی بر ابعاد توسعه روستایی، عوامل جلب مشارکت مردمی نیز نسبی و محدود و چندان برجسته نبوده است. بررسی عوامل درونی و بیرونی راهبردها نیز نشان میدهد که سهم تأثیرات عوامل بیرونی با وزن نهایی 296/3 بیشتر از عوامل درونی با وزن نهایی 230/3 است. بر این اساس با توجه به وضعیت موجود، راهبردهای مشارکت روستاییان در بازارچههای مرزی شهرستان سردشت ارائه گردیده و با استفاده از ماتریس کمی برنامهریزی راهبردی (QSPM) اولویت راهبردها مشخص شده است.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي دریافت: 1398/6/27 | پذیرش: 1398/6/27