هدف این تحقیق بررسی چگونگی ایجاد پروتئین ضدیخ (AFP)، تغییرات فعالیت آنزیم­ های سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و کاتالاز در تیمارهای دمایی (20، صفر، 2-، 5- و8-) و مقدار پراکسیداسیون لیپیدی در برگ­ های چای شمال ایران است. گیاهچه­ های هشت تا ده­ برگی چای با مقاومت سرمایی متوسط از چند مزرعه چای لاهیجان تهیه شدند و در گلدان­ های حاوی ماسه و پرلیت ضد عفونی و به نسبت 1: 4 کاشته شدند. سپس حدود ده روز در اتاق رشد آزمایشگاه در 20 درجه سانتی­ گراد، رطوبت نسبی 75 درصد و طول روز 16 ساعت با شدت نوری برابر حدود 1600 لوکس نگهداری شدند. از محلول هوگلند، برای آبیاری و تغذیه گیاهچه­ ها و از کود آهن (نیم­گرم در لیتر) به شکل اسپری استفاده شد. تنش سرمایی به ­تدریج و طی برنامه مشخص دماهای صفر، 2- و 5- و 8- درجۀ سانتی­ گراد اعمال شد و گیاهچه­ ها برای مراحل بعدی مهیا شدند. سپس بررسی ایجاد پروتئین ضد­یخ و تعیین فعالیت آنزیم­ های آنتی­ اکسیدان براساس روش­ های مربوط انجام گرفت. نتایج نشان داد که در اثر اعمال دماهای زیر صفر پروتئین ضدیخ با وزن مولکولی حدود 20 کیلو دالتون در برگ­ های چای شمال کشور برای مقابله با استرس ناشی از یخ زدگی تولید شد. هم­چنین با کاهش دما فعالیت آنزیم­های SOD، APX و CAT در برگ چای افزایش یافت. فعالیت SOD تا دمای 8- درجۀ سانتی­ گراد افزایش داشتند درحالی­که فعالیت APX و CAT تا دمای 5- درجه سانتی­ گراد افزایش یافت. ازطرفی، مقدار مالون دی آلدئید MDA، فاکتور نشان­ دهندۀ میزان پراکسیداسیون لیپیدی، افزایشی اندک در اثر کاهش دما نشان داد. براساس نتایج مزبور می­توان جمع­ بندی کرد که برگ­ های همیشه سبز گیاه چای با ایجاد پروتئین ضد­یخ خاص و افزایش فعالیت­های آنتی­ اکسیدانی تنش­ های سرمایی را به­ خوبی تحمل می­کند.

حضور فلزهای سنگین باعث کاهش رشد گیاهان و نقص عمل­کرد آنها می ­شود. فلزهای سنگین همچنین، موجب القای تشکیل انواع فعال اکسیژن می­شوند و ازاین راه به سلول­ های گیاهی آسیب می­رساند. یکی از راهکارهای اساسی گیاه برای مقابله با آسیب­های ناشی از فلزهای سنگین، راه ­اندازی سیستم پاداکساینده­ است که خود شامل آنتی­ اکسیدان­ های آنزیمی و غیرآنزیمی است. از مهم­ ترین این نوع آنزیم­ ها، سوپراکسید­دیسموتاز است که با تبدیل آنیون سوپراکسید به پراکسید هیدروژن به بقای گیاه کمک می­کند. در ادامه، آنزیم ­های پراکسیداز و کاتالاز با تبدیل پراکسید هیدروژن به آب آن را خنثی می­کند. راهکار دیگر گیاه برای مقابله با فلزهای سنگین، هم­زیستی با قارچ میکوریزی وزیکولار آرباسکولار است. در پژوهش حاضر، بذرهای جو رقم ریحان در دو دستۀ میکوریزی و غیرمیکوریزی در چهار غلظت صفر، 100، 200، 300 و 400 میکروگرم گرم سولفات نیکل آب­دار بر گرم خاک در گلخانه کاشته شدند. پس ­از نمونه­برداری از بخش­های هوایی گیاهان مشخص شد در تیمارهای میکوریزی فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدان در مقایسه با گیاهان غیرمیکوریزی بیشتر است. همچنین مشخص شد در ریشۀ گیاهان میکوریزی تجمع فلز نیکل در مقایسه با ریشۀ گیاهان غیرمیکوریزی بیشتر است که این خود نشان­ دهندۀ نقش قارچ میکوریز وزیکولار آرباسکولار در ممانعت از انتقال فلزهای سنگین و جلوگیری از آسیب به بخش ­های هوایی گیاه است.

پراکسیدازها (1.11.1.7:EC) پروتئین های شامل هم که به طور گسترده در گیاهان، میکروارگانیسم­ها و حیوانات فعالیت دارند. این آنزیم دو سوبسترایی که پراکسید هیدروژن را تبدیل به آب می کند در مسیر کاتالیز خود باعث اکسید شدن بسیاری از سوبستراهای آلی و غیر آلی  می­شود که همه آنها برای سنجش فعالیت آنزیم قابل استفاده هستند. اما سوبسترای اختصاصی آن همچنان پراکسید هیدروژن است. وجود کلسیم و حداقل چهار باند دی سولفید در ساختار پروتئین به اثبات رسیده که به شکل­گیری و استحکام ساختار سه بعدی مولکول کمک می­کنند. پراکسیدازهای گیاهان نقش­های متعددی از جمله دخالت در بیوسنتز لیگنین، متابولسیم اکسین، رشد سلول، ایجاد اتصالات عرضی دیواره سلول و به خصوص پاسخ به تنش­های محیطی دارند. زمان زیادی است که ثابت شده در تمامی فرآیندهای فیزیولوژیک و تغییرات فنولوژیک گیاه، پراکسید هیدروژن در بافت­ها تولید می­شود که پراکسیدازو کاتالاز به دو شکل متفاوت سلول را از این ماده سمی پاک می­کنند. لذا پراکسیدازها، گزینه خوبی برای پی­گیری مسیر مقابله سلول با عوامل تنش زاو روبه رویی با موقعیت­هایی مثل استرس اکسیداتیو به شمار می­روند. همچنین با توجه به پیشرفت های علوم بیولوژی و تولید نمونه­های خالص از پراکسیدازها، از این مولکول برای مطالعات لیگاند-پروتئین در تحقیقات داروسازی نیز استفاده می­شود. بنابراین در این مرور کوتاه بر پراکسیداز­های گیاهان علاوه بر معرفی آنها، تا حدی به چگونگی سنجش فعالیت آنزیم، بررسی تعداد ایزوزیم­ها و پی­گیری تغییرات ساختاری آنزیم نیز نگاه کوتاهی شده است.

امروزه استفاده از گروه وسیعی از گیاهان دارویی از قبیل زعفران و ترکیبات آروماتیک آنها به­ مثابۀ منابع طبیعی که دارای خاصیت آنتی­ اکسیدانی هستند، به ­صورت روز افزون مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر كلاله زعفران، گلبرگ زعفران نيز يك منبع گياهي غني از تركيبات آنتي ­اكسيداني است. تحقیق حاضر در قالب آزمایشی با طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار، به بررسی برخی از آنتی­ اکسیدان­ های آنزیمی و غیرآنزیمی گلبرگ­ های دو گونۀ زعفران وحشی استان گیلان و مقایسۀ آن با آنتی ­اکسیدان­ های زعفران زراعی (C. sativus) پرداخته است. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان فنل کل، فلاونویید و آنتوسیانین در گونۀ زعفران زراعی به­ صورت معنی­ داری بیشتر از دو گونۀ دیگر  است. میزان فلاونل در گونۀ  زعفران زیبا (C. speciosus) و میزان فعالیت آنتی­ اکسیدانی (DPPH) در گونۀ زعفران خزری (C. caspius) به ­صورت معنی­ داری بیشتر از گونه­ های دیگر بود. میزان فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز در گونه ­های زعفران زراعی و زعفران زیبا نیز به­ صورت معنی ­داری بیشتر از گونۀ زعفران خزری بود، ولی در مورد میزان فعالیت آنزیم پلی فنل اکسیداز اختلاف مع نی­داری بین سه گونۀ بررسی شده مشاهده نشد. بنابراین، با توجه به نتایج این تحقیق، گلبرگ گون ه­های مختلف زعفران منبع خوبی از نظر دارا بودن آنتی­اكسیدان­ های غیرآنزیمی و آنزیمی محسوب می­ شوند و می­ تواند مثل یک منبع آنتی ­اكسیدان طبیعی در دسترس، در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار گیرد.