خانم افسانه تیموری، دکتر عاطفه امیراحمدی، دکتر رضا نادری، دکتر فاطمه سلیمی، دکتر رضا شیخ اکبری مهر،
دوره 12، شماره 1 - ( 1-1404 )
چکیده
در زندگی امروزه شناسایی و معرفی گیاهان دارویی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. جنس Pycnocycla متعلق به خانواده چتریان است که در ایران دارای 8 گونه بومی است. گونه Pycnocycla spinosa (سگ دندان خاردار) به دلیل داشتن اثرات دارویی همواره قابل توجه بوده است. هدف از این پژوهش بررسی اثر سه رویشگاه (دامغان، سمنان و کرمان) بر روی خواص ضدمیکروبی عصارههای استخراج شده از گیاه سگ دندان خاردار با استفاده از حلالهای مختلف میباشد. برای بررسی خواص ضدمیکروبی از غلظت mg/ml 2 عصارههای متانولی، اتیل استاتی و هگزانی و روش انتشار دیسک در آگار بر علیه دو باکتری بیماریزا گرم منفی یرسینیا انتروکولیتیکا و سالمونلا انتریکا استفاده شد. نتایج نشان داد که عصارههای تهیه شده اثرات متفاوتی بر روی باکتریها داشتند. همچنین مناطق مختلف جغرافیایی ایران، به دلیل شرایط اقلیمی متفاوت، دارای اثرات متفاوتی بر باکتریها بودند. عصارههای تهیه شده از کرمان، بهویژه با حلال متانول و اتیل استات، بیشترین فعالیت ضد میکروبی را علیه باکتری سالمونلا انتریکا نشان دادند. بنابراین نوع حلال و نوع رویشگاه میتواند تاثیر بسزایی بر روی خواص ضد میکروبی گیاهان داشته باشد.
دکتر منیژه پاکروان، خانم اعظم جوانبخت،
دوره 12، شماره 1 - ( 1-1404 )
چکیده
سرده ختمی (Alcea) یکی از گیاهان دارویی ارزنده است که از دیرباز در طب سنتی مورد استفاده قرار میگرفته است. شباهت گونه ها و تنوع صفات سبب شده تا دانشمندان از روش های مختلف بیوسیستماتیکی جهت کمک به شناسایی گونه ها استفاده کنند. در این تحقیق ویژگی های تشریحی ساقه در 18 گونه از ختمی های ایران مورد بررسی قرار گرفت. بخش های مشابهی در ساقه توسط برش های دستی و رنگ آمیزی مضاعف به وسیله رنگ های سبز متیل و کارمن زاجی مورد بررسی قرار گرفت و تصاویر میکروسکوپی تهیه گردید. مهمترین صفات مورد بررسی در این تحقیق تعداد لایه های سلول های کلانشیمی در پوست، ضخامت و تعداد لایه های فیبرهای اسکلرانشیمی آوند آبکش، تعداد دستجات آوندی، پارانشیم اشعه آوندی، ضخامت آوند های آبکش و چوب و ساختار مغز بود. سپس آنالیز خوشه ای به روش Ward توسط نرم افزار SPSS بر اساس 8 صفت کمی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که برخی صفات تشریحی ساقه که در گونه های نزدیک به هم مشاهده می گردد، تنها می تواند در تشخیص گونه ها مورد استفاده قرار گیرد و در گروه بندی گونه ها چندان مفید نمی باشد
Parissa Jonoubi، Majid Ghorbani nohooji، Halimeh Hassanpour، Atefeh Ashourisheikhi،
دوره 12، شماره 2 - ( 6-1404 )
چکیده
Ferula gummosa Boiss. as a valuable pharmaceutical and industrial plant grows in Iran. In order to minimize seed dormancy period and micropropagation, callus induction and embryogenesis were evaluated. The plantlets of the seeds were separated and cultured in the 1/2 MS medium. After 14 days, root, hypocotyl, cotyledon and leaf explants were separated. Then they were transferred to the basal MS medium containing different concentrations of growth regulators. Different developmental stages of somatic embryos were evaluated. Seedlings 2-3 days after locating in 1/2 MS medium germinated and whole plantlets were obtained after 12 days. In the callus induction phase growth regulator composition 1.5 mgl-1 of NAA and 0.5 mgl-1 of BA with root explants had proper results. In the somatic embryogenesis phase MS medium containing 0.5 mgl-1 of 2,4-D accompanied by 1 mgl-1 of BA lead to desirable results. Via taken sections from the embryos, different developmental stages of somatic embryos including pre-embryo, globular, heart shaped, torpedo and cotyledonary embryo were observed. In vitro culture of embryo to accelerate germination and elimination of long dormancy period and using this optimized method are strongly suggested for micropropagation of this plant so this valuable endemic plant may survive from extinction, too.
Hamideh Ahmadian، Azarnoosh Jafari، Jamil vaezi، Ehsan Karimi،
دوره 12، شماره 2 - ( 6-1404 )
چکیده
Veronica is a species-rich genus of the Plantaginaceae, comprising over 500 annual and perennial herbs distributed across both hemispheres. We examined relationships within the Veronica hederifolia complex (V. hederifolia, V. cymbalaria, V. panormitana, and V. triloba), all belonging to V. subg. Cochlidiosperma. Overlapping morphological features complicate taxonomic delimitation in this group. To clarify species boundaries, we analysed 28 sequences from three regions: the nuclear low-copy CYCLOIDEA2 region, the nuclear ribosomal internal transcribed spacer (ITS), and the plastid DNA (trnL–trnF), in addition to morphological characters. Morphological variation was observed in leaf shape, calyx and pedicel orientation, corolla diameter and colour, sepal form, and seed features. Bayesian phylogenetic inference revealed that the CYC2 marker provided the highest resolution, confirming the monophyly of the complex and distinguishing V. triloba as a separate species. V. cymbalaria and V. panormitana formed sister lineages, with V. panormitana as the earliest-diverging taxon. Plastid trnL–trnF sequences showed limited variability, and ITS data displayed partial incongruence, likely due to hybridization, introgression, and polyploidy. Overall, integrating molecular and morphological evidence highlights the utility of low-copy nuclear markers in resolving recently diverged and reticulate lineages, supporting distinct evolutionary trajectories within the V. hederifolia complex.
مهسا آرامی، جلال غلام نژاد، مصطفی شیرمردی،
دوره 12، شماره 3 - ( 6-1404 )
چکیده
بحران آب در مناطق کویری از جمله شهرستان اردکان، موجب شده تا برخی از صنایع جهت توسعه فضای سبز از پساب صنعتی و فاضلاب شهری به عنوان منابع آبی جهت آبیاری فضای سبز استفاده کنند. مجتمع صنعتی چادرملو از جمله صنایعی است که در راستای مدیریت این بحران، فضای سبز ایجاد شده در آنجا را با منابع آبی موجود در محل کارخانه یعنی پساب صنعتی و فاضلاب شهری تصفیه شده آبیاری میکند. هدف از پژوهش حاضر بررسی برخی از صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک تعدادی از گیاهان کشت شده در این مجتمع که آبیاری آنها با منابع آبی ذکر شده یا آبهای خاکستری انجام میشود، میباشد. این تحقیق در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تیمار آبی شامل سه نوع آب تصفیه فاضلاب شهری، پساب صنعتی و مخلوطی از هردو نوع آب در سه تکرار برای شش گونه گیاهی زیتون، اکالیپتوس، انار،کاج تهران، ابریشم مصری و سنجد تلخ و بررسی صفات مورفولوژیک ارتفاع و قطر تنه و اندازه گیری صفات فیزیولوژیک شامل مقدار برخی عناصر شامل آهن، روی، منگنز، مس، کادمیوم و سرب، انجام شد. نتایج نشان داد از بین سه تیمار اعمال شده، تیمار با فاضلاب تصفیه شده شهری افزایش معنی دار صفت ارتفاع را درختان انار، زیتون، سنجدتلخ و ابریشم مصری به دنبال دارد.
خانم سیده مریم موسویان کلات، خانم لطیفه پور اکبر، آقا مجید عزیزی،
دوره 12، شماره 3 - ( 6-1404 )
چکیده
زیره سیاه ایرانی گیاهی معطر و دارویی از خانواده چتریان میباشد. به منظور بررسی اثر کوددهی و همچنین سن غده بر ارتفاع گیاه، درصد سبزشدگی، درصد گلدهی، و اجزاء عملکرد، آزمایشی در شرایط مزرعه در قالب 9 کرت اصلی شامل کود NPK در سه سطح (شاهد (بدون اعمال کود)، کود 1 ( 5/2 گرم در لیتر)، کود 2 (با غلظت 2 برابر و 5 گرم در لیتر) و سن غده در دو سطح سه و چهار ساله (غدههای متوسط و سه ساله دارای وزنی در حدود 1 گرم و غدههای بزرگ و چهارساله، 3 الی 4 گرم) در سال 1402-1403 در منطقه کلات استان خراسان رضوی انجام گردید.
نتایج نشان داد وزن غده اثر مستقیم و مثبتی بر روی درصد سبزشدن، گلدهی، رشد گیاه و عملکرد آن دارد. بیشترین درصد سبز شدگی(%۱۰۰) و گلدهی (۱۰۰%) در غدههای بزرگ و کمترین درصد سبزشدگی (%51) و گلدهی (% 93/16) در غده متوسط بدون کوددهی مشاهده شد. همچنین مشاهده شد کاربرد تیمار تغذیهای (کود NPK) نیز تأثیر مثبت بر خصوصیات فیزیولوژیکی گیاهان دارد به طوریکه بیشترین وزن هزار دانه (36/1گرم) مربوط به غده بزرگ و کود ۲، و کمترین میزان آن (69/0گرم) در غده متوسط و کود شاهد مشاهده شد. بالاترین ارتفاع بوته نیز مربوط به غده بزرگ و کود۲ ، و کمترین میزان آن (7/42) در تیمار شاهد و غده متوسط بود. همچنین مشاهده شد بطور کلی میتوان بیان کرد، اعمال تیمار کود 20- 20-20 (NPK) و استفاده از غدههایی با سن (وزن) بیشتر موجب بهبود رشد و عملکردزیره سیاه ایرانی گردید
ناصر صمصامی، جلال جلیلیان، اسماعیل قلی نژاد، راحله طهماسبی،
دوره 12، شماره 3 - ( 6-1404 )
چکیده
چکیده. این تحقیق با هدف بررسی اثرات سطوح مختلف تنش شوری (1/0، 5 و 10 دسی زیمنس بر متر) بر صفات ریشه، ضریب آلومتری و عملکرد دانه گیاه گالگا در سه شرایط کشت (گلخانه، کشت گلدانی در هوای آزاد و مزرعه) در سال زراعی 1402 انجام شد. نتایج تجزیه واریانس در شرایط گلخانه نشان داد که تنش شوری تأثیر معنیداری بر قطر ریشه، وزن خشک ریشه و وزن خشک برگ داشت. بهطور خاص، تنش شوری 10 و 5 دسیزیمنس بر متر بهترتیب موجب کاهش 49 و 16 درصدی قطر ریشه، 27 و 8 درصدی وزن خشک ریشه و 49 و 10 درصدی وزن خشک برگ در مقایسه با شرایط بدون تنش شوری شد. در گلدانهای هوای آزاد، تنش شوری تأثیر معنیداری بر طول ساقه، حجم ریشه، قطر ریشه، وزن خشک ریشه، وزن خشک ساقه و عملکرد دانه داشت و کاهشهای قابل توجهی در این صفات مشاهده شد که به حداکثر 69 درصد در وزن خشک ساقه رسید. در شرایط مزرعه، نتایج مشابهی بهدست آمد و تنش شوری 10 و 5 دسیزیمنس بر متر بهترتیب موجب کاهش 78 و 67 درصدی در عملکرد دانه و تغییرات قابل توجهی در سایر صفات گردید. این نتایج حاکی از حساسیت بالای گیاه گالگا به تنش شوری در تمامی شرایط کشت است و نشان میدهد که افزایش سطوح شوری میتواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر رشد و نمو این گیاه داشته باشد. لذا شرایط کشت مزرعهای و سطوح تنش شوری پایینتر (زیر 5 دسیزیمنس بر متر) برای گیاه گالگا قابل توصیه است.
زهرا مهدوی، بهروز اسماعیل پور، رسول آذرمی،
دوره 12، شماره 3 - ( 6-1404 )
چکیده
شوری به عنوان مشکل اصلی نامطلوب بر بهرهوری گیاهان تأثیر میگذارد. پاسخ گیاهان به تنش شوری بر اساس صفات بیوشیمیایی و مورفوفیزیولوژیکی ارزیابی شده است. کاربرد فناوریهای نانو و کودهای زیستی از جمله روشهای جدید برای کاهش اثرات تنش شوری است. بدین جهت آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار انجام شد. تیمارهای مختلف در این آزمایش محلولپاشی تعدیلکنندههای شوری در پنج سطح (شاهد، 15و 30 میلیگرم در لیتر گلیسینبتایین بدون کود مایع ضایعات ماهی، 15و 30 میلیگرم در لیتر گلیسینبتایین به همراه کود مایع ضایعات ماهی 15درصد) بود. تنش شوری به صورت نمک کلریدسدیم درغلظتهای مختلف (0، 30، 60، 90 میلیمولار) اعمال گردید. نتایج نشان داد که شوری پارامترهای رشد، محتوای نسبی آب، رنگیزه a*و b* را تحت تأثیر قرار داده و فعالیت فنل کل، پراکسید هیدروژن (H2O2)، مالوندیالدئید (MDA)، پرولین و کربوهیدراتهای کل را در مقایسه با نمونههای کنترل افزایش میدهد. تنش شوری90 میلیمولار باعث افزایش 46/70درصدی کربوهیدرات کل، 66/66 درصدی پراکسیدهیدروژن، 66/66 درصدی مالوندیالدئید، 04/67 درصدی نشت الکترولیت و 21/47 درصدی محتوای پرولین نسبت به شاهد شد. از سوی دیگر، محلولپاشی همزمان گلیسینبتائین در غلظت 30 میلیگرم در لیتر و کود مایع ضایعات ماهی در غلظت 15درصد باعث افزایش صفات رشد ریشه و اندامهوایی و تعدیل اثرات منفی تنش شوری بر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شد. به طورکلی، کاربرد نانو ذره گلیسینبتائین همراه کود مایع ضایعات ماهی، میتواند به عنوان یک راهکار جدید برای کاهش اثرات تنش شوری در گیاه استویا و سایر محصولات زراعی و باغی استفاده شود.
- مژگان حبیبی، دکتر سعید افشارزاده، دکتر شبنم عباسی،
دوره 12، شماره 3 - ( 6-1404 )
چکیده
فلور هر منطقه بازتابی از تاثیرعوامل مختلف اکوسیستم در طول دوران مختلف زمینشناختی است. شناسایی گیاهان برای تعیین توان طبیعی هر منطقه و کاربری آن بسیار حائز اهمیت است. هدف از مطالعه حاضر بررسی فلوریستیکی منطقه حفاظتشده بصیران شهرستان اقلید در استان فارس است. برای انجام این پژوهش، برداشت نمونههای گیاهی به روش پیمایشی و ترانسکت خطی انجام گرفت. با جمع آوری 250 نمونه گیاهی، 94 گونه از 70 سرده مربوط به 34 تیره شناسایی شد. بیشترین سهم گیاهان منطقه را دولپهایها با 82 گونه و59 سرده به خود اختصاص دادند. تکلپهایها دارای 12 گونه از 11سرده بودند. بزرگترین تیره Fabaceae با 13 گونه و بزرگترین سرده منطقه Astragalus با 7 گونه بودند. از میان نمونهها، تعداد 16 گونه (17%) انحصاری ایران بودند. نتایج حاصل از شناسایی گونههای منطقه نشان میدهد 47 گونه (50%) از گونههای گیاهی موجود در منطقه همیکریپتوفیت و تعداد 59 گونه (63%) متعلق به ناحیه ایران و تورانی بودند. نتایج حاصل، نشاندهنده تاثیر خشکسالیهای سالهای اخیر، افزایش دما و نیز فشار چرای دام، بر گیاهان این منطقه حفاظت شده است. برای مقابله باشرایط کنونی، ضروری است که سیاستهای مدیریتی و حفاظتی سازمانهای مسئول در زمینه چرای دام، برداشت گیاهان دارویی و چوب در منطقه مورد تجدید نظر قرار گیرد.
