---

ساختار تشریحی برگ 35 جمعیت متعلق به 18 آرایه از Scrophularia L. تحت بررسی قرار گرفت .از بین 39 صفت کیفی و کمی تحت بررسی در برگ، صفاتی نظیر ضخامت پهنک، ضخامت کوتیکول فوقانی و تحتانی رگبرگ میانی، طول سلول‌های پارانشیم نردبانی فوقانی و تحتانی، ضخامت دیوارۀ اپیدرم تحتانی رگبرگ میانی، ضخامت اپیدرم تحتانی و فوقانی پهنک، تعداد لایه‌های پارانشیم اسفنجی، نوع کلانشیم فوقانی رگبرگ میانی و وجود ایدیوبلاست، ارزش آرایه‌شناسی بالاتری در جدایی آرایه‌ها دارند. درنهایت، مقایسۀ نتایج این مطالعه با طبقه‌بندیGrau  (1981) حاکی از آن است که از بین 12 گروهی که او ارائه کرده است، 4 گروه به ­واسطه صفات تشریحی تأیید شده و در بقیۀ موارد هم­خوانی قابل توجهی بین دو مطالعه مشاهده نمی‌شود.

---

گیاه نوروزک (Salvia leriifolia) گونه ای از تیره نعنائیان است که بومی ایران و افغانستان بوده و کاربردهای متعددی در صنایع پزشکی، دارویی و غذایی دارد. هدف از این مطالعه بررسی ترکیبات تشکیل دهنده و خاصیت آنتی اکسیدانی اسانس نوروزک بود که به صورت خودرو در نیشابور و بجستان (استان خراسان رضوی، شمال شرق ایران) می روید. استخراج اسانس از بخشهای هوایی این گیاه به روش تبخیر با بخار آب انجام و اسانس حاصل به روش GC/MS آنالیز شد. با توجه به نتایج، 1و8 سینئول (%27/21) و (%20/13) ، آلفاپینن (%11/11) و(%11/13) و بتاپینن (%21/11) و (%20/13) به ترتیب ترکیبات عمده اسانس این گیاه در منطقه بجستان و نیشابور بودند. فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس به سه روش مختلف DPPH، TBARSو BCB مورد بررسی قرار گرفت. در همه سنجشها اسانس کل و سه استاندارد (آلفاپینن، بتاپینن و 1و8 سینئول) اثر آنتی اکسیدانی معنی داری (p<0.01) را نشان دادند. فعالیت آنتی اکسیدانی به دست آمده در روش های TBARS و BCB بیش تر از میزان اندازه گیری شده با روش DPPH بود. عالوه بر این، سنجش BCB به عنوان مناسب ترین روش برای اندازه گیری فعالیت آنتی اکسیدانی اسانس معرفی شد. اسانس گیاهان رشد یافته در منطقه نیشابور، دارای فعالیت آنتی اکسیدانی بیشتری در مقایسه با اسانس گیاهان منطقه بجستان بود.

---

ساختار تشریحی دمگل‌‌آذین 35 جمعیت متعلق به 18 آرایه از Scrophularia L. تحت بررسی قرار گرفت .از بین 37 صفت کیفی و کمی تحت بررسی در دمگل‌‌آذین، صفاتی نظیر وجود پارانشیم نردبانی و تعداد لایه‌های آن، وجود فیبرآبکش، وجود غلاف آوندی، وجود کلانشیم مماسی در قسمت ‌باله‌‌ها و تعداد لایه‌های آن، ابعاد مقطع عرضی، ضخامت دستجات‌آوندی، ابعاد پارانشیم مغز، ضخامت آوند چوب، ضخامت بخش پارانشیمی و ضخامت کلانشیم مماسی در قسمت ‌باله‌‌ها ارزش آرایه‌شناسی بالاتری در جدایی آرایه‌ها دارند. درنهایت، مقایسۀ نتایج این مطالعه با طبقه‌بندیGrau  (1981) حاکی از آن است که از بین 12 گروهی که او ارائه کرده است، 3 گروه به­ واسطه صفات تشریحی تأیید شده و در بقیۀ موارد هم­خوانی قابل توجهی بین دو مطالعه مشاهده نمی‌شود.

---

Lallemantia از تیره نعناعیان، زیر تیره Nepetoideae جنس کوچک با گسترش زیاد در ایران می باشد و به طور سنتی مصارف پزشکی دارد. در این مطالعه ساختار تشریحی گونه های این جنس برای ارزیابی مفید بودن کاربرد این ویژگی ها در تاکسونومی به طور مقایسه ای مورد تحقیق قرار گرفت. آزمایش های تشریحی با استفاده از برش های دستی تهیه شده از ساقه و برگ و رنگ آمیزی با قهوه ای بیسمارک، کارمن و آبی متیلن انجام گرفت. همچنین ویژگی های تشریحی با استفاده از واکاوی های مولفه اصلی (PCA) و خوشه ای (Cluster Analysis) مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس نتایج به دست آمده، اگرچه ویژگی های کلی تشریحی ساقه و برگ در گونه های مورد مطالعه بسیار شبیه به یکدیگر است. اما واکاوی های چند متغیره نشان داد که برخی از ویژگی های تشریحی کمی (عددی) مانند ضخامت پهنک، ضخامت پارانشیم نردبانی و اسفنجی در این جنس دارای ارزش تاکسونومیک می باشد. شباهت های ریخت شناختی بین L. royleana و L. baldshuanica با داده های تشریحی تایید می گردد.

---

---

ریخت­ شناسی فندقه در Centaurea در 49 آرایه مطالعه شده است. در این بررسی برای جداسازی بخش­ ها، 19 صفت تشخیصی ارائه شده است. بر اساس این صفات بعضی بخش­ ها، مانند بخش  Cyanus با داشتن ناف کرک دار از بقیه بخش­ ها جدا می ­شوند. با وجود اختلافات زیاد، C. leuzeoides  و C. gilanica در بخش Psephelloideae قرار گرفتند، که بخشی شامل گونه ­های با تفاوت­ های زیاد است. همچنین C. albonitens در مقایسه با سایر گونه های بخش Phaeopappus از ویژگی­ های متفاوتی برخوردار است، به عنوان مثال ویژگی ­هایی مانند رنگ پاپوس و نسبت طول پاپوس به طول فندقه از سایر گونه­ های بخش جدا شده است. همچنین در بخش  Cynaroides اختلافات زیادی در صفات ریختی گونه C. phlomoides در مقایسه با دیگر گونه­ های Centaurea مشاهده شد. این گونه بر اساس صفاتی چون پاپوس کوتاه و طول ناف از بقیه گونه ­های این بخش جدا می شود. بنابراین، براساس یافته­ های این تحقیق، صفات ریختی فندقه فقط می­ توانند برای جدایی آرایه­ ها در سطح گونه مورد استفاده قرار گیرند. در این مقاله، کلید شناسایی بخش ­ها و همچنین عکس­های فندقه در آرایه­ های انتخابی ارائه شده است.
 

 

 

---

سرده پتروسفالوس از تیره آقطیان دارای 30 گونه در مناطق معتدله نیمکره شمالی جهان بوده که 14 گونه آن شامل 5 گونه انحصاری در ایران گزارش شده است. در این مطالعه، صفات تشریحی شامل 35 صفت مربوط به برگ و 30 صفت مربوط به دمگل با استفاده از میکروسکوپ نوری، بر روی 15 آرایه از 11 گونه سرده پتروسفالوس مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که در بین گونه ­های مورد مطالعه دو تیپ کلی از نظر میان­ برگ، شش نوع کرک در برگ و پنج نوع کرک در دمگل وجود دارد. بلور اگزالات کلسیم در دمگل و برگ اکثریت گونه ­ها به غیر از P. plumosus و P. brevis دیده شد. مقطع دمگل، به صورت شش ­ضلعی، دایره­ ای و یا بیضوی شکل بود و استوانه ­آوندی دمگل از حالت کاملا صاف تا کاملا سینوسی متغیر بود. گونه P. wendelboi که از نظر ریخت­ شناسی تفاوت زیادی با گونه ­های دیگر دارد، از نظر صفات تشریحی برگ و دمگل نیز به خوبی از سایر گونه­ ها جدا شده است. گونه­ های P. kurdicus، P. ghahremanii و دو نمونه P. szovitsii علاوه بر دارابودن مقطع دمگل شش ­ضلعی، از نظر ریخت­ شناسی مشابه یکدیگر هستند، به طوری که صفات نام برده برای سایر گونه ­ها جداکننده نیستند. به طور کلی می ­توان نتیجه‌گیری کرد که صفات تشریحی برگ و دمگل برای برخی از گونه های مورد بررسی ارزش آرایه‌شناسی دارند.
 

 

---

گونه Onosma sulaimanica که از استان کردستان ایران جمع‌آوری شده است به عنوان اولین گزارش گونه از ایران ارائه می‌شود. این گونه در بخش Onosma، زیربخش Onosma و سری Wheeler-hainesii قرار دارد. کلید گونه‌های دو سری Wheeler-Hainesii و Aleppica که در ارتباط با یکدیگر هستند به همراه تصاویر و نقشه پراکنش ارائه می‌شوند.
 

---

در مطالعه حاضر، تزئینات سطح دانه در 31 گونه (شامل 34 جمعیت) و تزئینات سطح کپسول در پنج گونه از سرده Scrophularia  پراکنده در ایران، با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM)، مورد بررسی قرار گرفت. سطح دانه در تمام نمونه­های مورد مطالعه، به صورت مشبّک و دارای تزئینات داخلی نردبانی­شکل است. با این حال، به واسطه وجود تنوّع در جزئیات مربوط به شکل کلی و الگوی دیواره سلول­های اپیدرمی، تزئینات موجود در سطح دانه به چهار الگوی متفاوت قابل تقسیم­بندی است: (1) سلول­های اپیدرمی با شکل کاملاً نامنظم؛ (2) سلول­های اپیدرمی با شکل نامشخص، به طوری که فاصله سلول­ها قابل تشخیص نیست؛ (3) سلول­های چندوجهی مشبّک دارای دیواره­های مشخص که به صورت موّاج یا وزیکولی نیست. این الگو خود به دو زیرگروه شامل سلول­های باریک طویل و سلول­های پهن تقسیم می­شود؛ (4) سلول­های چندوجهی مشبّک دارای دیواره­های موّاج و گاهی وزیکولی که به دو گروه دارای سلول­های باریک طویل و سلول­های پهن تقسیم می­شود. همچنین سطح دانه در نمونه­ها می­تواند دارا یا فاقد حجره­ها و دیواره­های مشخص باشد. به علاوه، تنوّع قابل توجهی در ابعاد، شکل و رنگ دانه‌ها حتّی در یک نمونه مشاهده شد. بررسی­های انجام گرفته بر روی تزئینات سطح دانه حاکی از آن است که اطلاعات به دست آمده از این صفت، کاربرد قابل توجهی در تقسیم­بندی گونه‌های Scrophularia ندارد.
 
.

---

تبار­زایی و تنوع ریختی گونه‌های Cousinia hypopolia، C. decipiens، C. esfandiarii، C. renominota، C. stahliana و C. daryoushiana  از بخشه Stenocephalae از سرده Cousinia که در مناطق شمال­شرقی ایران پراکنش دارند، مورد بررسی قرار گرفتند. توالی‌های هسته‌ای ETS , ITS و کلروپلاستی rpl32-trnL^(UAG) برای 12 گونه (17 نمونه) تولید شد. روابط تبار­زایشی بین گونه‌ای با استفاده از روش استنباط بیزی و روش بیشینه درست نمایی بازسازی شد. همچنین نمونه‌ها از لحاظ صفات ریخت­شناسی مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه جدایی این گونه‌ها توسط نتایج حاصل از داده‌های مولکولی (داده‌های ترکیبی هسته‌ای ETS ,ITS و کلروپلاستی rpl32-trnL^(UAG)) علی­رغم دارا بودن صفات ریختی و توزیع جغرافیایی بسیار مشابه تأیید شد. بر اساس مطالعه حاضر گونه‌های ذکر شده، بر اساس صفات ریختی و نتایج حاصل از داده‌های مولکولی از یکدیگر جدا می‌شوند. کلید شناسایی و شرح گونه‌ها ارائه می‌شود. این نتایج با مطالعات قبلی ریخت­شناسی، گرده­شناسی و تشریحی هم­خوانی قابل توجهی نداشت.

---

دو گونه جدید از سرده کوزینیا شرح داده می شود. کوزینیا برنمولریانا از غرب ایران که بر اساس بعضی صفات کلیدی مانند تعداد گل و برگک و شکل گل­آذین در بخشه هاوسکنختی قرار می گیرد. این گونه با گونه نزدیکش یعنی کوزینیا هاوسکنختی و کوزینیا کرکسنسیس مقایسه می شود. دومین گونه جدید به نام کوزینیا سمناننسیس از شمال شرق ایران شرح داده می شود که بر اساس صفاتی چون تعداد گل، ساقه بالدار و شکل برگک در بخشه استنوسفاله قرار می گیرد و با نزدیکترین خویشاوندان خود یعنی گونه های کوزینیا الکسینکوانا و کوزینیا گلوکوپسیس مورد مقایسه قرار می گیرد. عکس های این گونه ها و نقشه های پراکنش ارایه می شوند.

 

---

---

گونه جدید Onosma nuristanica بر اساس نمونه­های جمع­آوری شده از پارون در نورستان و چپه­دره در کنر از استان­‌های شرق افغانستان شرح داده شده است. بررسی گسترده پیشینه و مطالعه تطبیقی با نمونه‌هایی از چندین گونه خویشاوند نزدیک منجر به تشخیص این گونه جدید گردید. یافته­‌های نگارندگان نشان‌دهنده واگرایی معنی‌دار بین نمونه‌های مورد مطالعه از نظر مهم‌ترین ویژگی‌های ریخت شناختی (رنگ گل، طول بر'گه، طول

دم­­گل، طول میله­‌ها، شکل و برگ­‌های ساقه) است. در این مقاله شرح مفصلی از گونه جدید و یک کلید شناسایی برای گونه‌­های سرده Onosma در کشور افغانستان ارائه شده است و گونه جدید از نظر ریخت‌شناسی با گونه‌­های نزدیک آن مقایسه شده است. همچنین، نقشه پراکنش گونه جدید و خویشاوندان نزدیک آن ارائه شده است.

---

هدف از کار حاضر تولید نانوامولسیون پایدار حاوی اسانس میخک (PCLO) و ارزیابی فعالیت ضد میکروبی آن بود. تأثیر تکنیک آماده‌سازی، نوع سورفکتانت و نسبت سورفکتانت به روغن برای بهینه‌سازی فرمول تهیه نانوامولسیون روغن در آب ارزیابی شد. فرمول بهینه تهیه شده با روش تولید کم انرژی حاوی 4% w/w PCLO و 12% w/w سورفکتانت مخلوط (SDS + Tween 80) نانوامولسیون شفاف و پایدار به مدت 90 روز با میانگین قطر ذرات زیر 150 نانومتر تولید کرد. فعالیت ضد باکتریایی PCLO خالص (PCLO) و نانوامولسیون‌های آن (NCLO) با روش‌های انتشار جامد، چاهک آگار و براث در 3 باکتری شاخص عفونت های گوارشی اشرشیا کلی، استافیلوکوکوس اورئوس و سالمونلا مورد بررسی قرار گرفت. حداقل غلظت بازدارنده (MIC) و غلظت باکتریواستاتیک (MBC) و همچنین زمان کشتن دینامیک در باکتری های مورد آزمون تعیین شدند. فعالیت ضد باکتریایی قوی PCLO و NCLO در محدوده غلظت 1000 الی 2000 ppm  آشکار شد. مطالعه سینتیک کشتن نشان داد که در طول 15 دقیقه اول قرار گرفتن در معرض NCLO در غلظت MIC، کاهش سریع و گسترده ای در مقدار میکروارگانیسم‌های زنده وجود دارد. داده‌های ارائه شده با در نظر گرفتن عملکرد بهینه مواد ضد میکروبی در صنایع غذایی، آرایشی و بهداشتی و شیمیایی می‌تواند در طراحی منطقی سیستم‌های تحویل مبتنی بر نانو امولسیون اسانس کمک کند.