مصطفی ساغریان، علی گنجعلی، منیره چنیانی،
دوره 6، شماره 2 - ( 5-1398 )
چکیده
گیاه پونه سای بینالودی (Nepeta binaloudensis Jamzad) از گیاهان بومی و دارویی ایران است. این گیاه به علت برداشت بی رویه و تخریب رویشگاه آن در خطر انقراض قرار گرفته است ما به بررسی تاثیر آنتی اکسیدان ها و غلظت های مختلف هورمون BAP و NAA بر بهبود شاخه زایی و ریشه زایی گیاه پونه بینالودی تحت شرایط درون شیشه پرداختیم. ریزنمونه های ساقه در محیط کشت ½ MS حاوی 5/0 میلی گرم بر لیتر هورمون BAP به همراه غلظت های مختلف آسکوربیک اسید (100 و 200 میلیگرم بر لیتر) و گلوتاتیون احیا (1 و 2 میکرو مول بر لیتر) کشت شدند. سپس اثر غلظت های مختلف هورمون BAP (5/0، 1 و 5/1 میلیگرم بر لیتر) بر ساقه زایی این گیاه محاسبه شد. همچنین ریشه زایی، ساقه های باززایی شده در محیط کشت ½ MS حاوی غلظت های مختلف NAA (5/0، 1 و 5/1 میلی گرم بر لیتر) بررسی شد. نتیاج نشان داد که ترکیب آنتی اکسیدان اثر معنی داری بر ساقه های تولیدی در محیط کشت ½ MS حاوی 5/0 میلی گرم بر لیتر BAP داشت. غلظت 2 میکرومول بر لیتر گلوتاتیون احیا در مقایسه با دیگر تیمارهای آنتی اکسیدانی منجر به افزایش ساقه زایی شد. غلظت های 1 و 1/5 میلی گرم بر لیتر BAP اثر معنی داری (p-value<0.05) بر درصد ساقه زایی و تعداد ساقه های تولیدی داشت. در مقابل، درصد ریشه زایی و میانگین طول ریشه در غلظت 2 میلی گرم بر لیتر هورمون NAA افزایش یافت. ما استفاده از این تیمارها را برای ریز ازدیادی کار آمد این گیاه در حال انقراض پیشنهاد می کنیم.
