فاطمه دائمی، فریده عطار، اصغر زمانی، مهرشید ریاحی،
دوره 7، شماره 4 - ( 12-1399 )
چکیده
در مطالعه حاضر، تزئینات سطح دانه در 31 گونه (شامل 34 جمعیت) و تزئینات سطح کپسول در پنج گونه از سرده Scrophularia پراکنده در ایران، با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM)، مورد بررسی قرار گرفت. سطح دانه در تمام نمونههای مورد مطالعه، به صورت مشبّک و دارای تزئینات داخلی نردبانیشکل است. با این حال، به واسطه وجود تنوّع در جزئیات مربوط به شکل کلی و الگوی دیواره سلولهای اپیدرمی، تزئینات موجود در سطح دانه به چهار الگوی متفاوت قابل تقسیمبندی است: (1) سلولهای اپیدرمی با شکل کاملاً نامنظم؛ (2) سلولهای اپیدرمی با شکل نامشخص، به طوری که فاصله سلولها قابل تشخیص نیست؛ (3) سلولهای چندوجهی مشبّک دارای دیوارههای مشخص که به صورت موّاج یا وزیکولی نیست. این الگو خود به دو زیرگروه شامل سلولهای باریک طویل و سلولهای پهن تقسیم میشود؛ (4) سلولهای چندوجهی مشبّک دارای دیوارههای موّاج و گاهی وزیکولی که به دو گروه دارای سلولهای باریک طویل و سلولهای پهن تقسیم میشود. همچنین سطح دانه در نمونهها میتواند دارا یا فاقد حجرهها و دیوارههای مشخص باشد. به علاوه، تنوّع قابل توجهی در ابعاد، شکل و رنگ دانه‌ها حتّی در یک نمونه مشاهده شد. بررسیهای انجام گرفته بر روی تزئینات سطح دانه حاکی از آن است که اطلاعات به دست آمده از این صفت، کاربرد قابل توجهی در تقسیمبندی گونه‌های Scrophularia ندارد.
.
