دوره ۸، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۸۷ )
چکیده
تحقیق حاضر در ارتفاعات کلات- زیرجان گناباد واقع در محدودۀ ارتفاعی ۱۱۰۰ تا ۲۸۳۰ متری از سطح دریا، با میانگین بارندگی سالانه ۲/۱۴۳ میلیمتر و متوسط دمای سالانه ۲/۱۷ درجۀ سانتیگراد انجام شد. به منظور شناسایی و معرفی فلور، بررسی شکل‌های زیستی و کورولوژی گیاهان، پوشش گیاهی منطقۀ بررسی شد که در نتیجۀ آن، تعداد ۱۹۰ گونۀ گیاهی از ۱۰۷ جنس و ۳۹ تیره جمع‌آوری و شناسایی شدند. از نظر تعداد گونه، تیره‌های گل ستاره‌ای (Asteraceae) ، گندمیان (Poaceae)و نعناع (Lamiaceae) مهم‌ترین تیره‌های موجود در منطقه بودند. تروفیت‌ها و همی‌کریپتوفیت‌ها از مهم‌ترین گروه‌های ساختاری طیف زیستی منطقه به روش رانکایر بودند. بررسی کورولوژیک و استخراج کوروتیپ‌ها، غلبه عناصر ایرانی-تورانی را نشان داد. همچنین در رابطه با اندمیسم، تعداد ۸ گونه، اندمیک ایران بودند. افزون بر این در میان عناصر گیاهی، Phlomidoschema parviflorum از تیره نعناع، گونه ای نادر و نیمه اندمیک منطقۀ بررسی شده بر اساس معیارIUCN ، دو دسته گونه‌های آسیب پذیر و با خطر کم‌تر تعیین شد که جمعا ۱۴ گونه در گروه گونه‌های تهدید شده قرار گرفتند.
حمید اجتهادی، پروین واثقی،
دوره ۹، شماره ۳ - ( ۸-۱۳۸۸ )
چکیده
پهنه رویشی مورد مطالعه در تحقیق حاضر ارتفاعات کلات–زیرجان گناباد، واقع در استان خراسان رضوی است. ارتفاع آن از ۱۱۰۰ تا ۲۸۳۰ متر از سطح دریا متغیر و میانگین بارندگی و درجه حرارت سالیانه آن به ترتیب ۲/۱۴۳ میلیمتر و ۲/۱۷ سانتیگراد است. تعداد ۲۶۱ کوادرات ۱ متر مربعی به روش سیستماتیک – تصادفی در منطقه مستقر گردید. در هر یک از کوادرات ها، فهرست گیاهان موجود به همراه درصد پوشش تاجی و فراوانی گونه ها ثبت شد. هدف از این مطالعه بررسی اثرات متغیرهای ارتفاع و جهت شیب روی تنوع گونه ای گیاهان بود. کل کوادرات ها به سه طبقه ارتفاعی و چهار طبقه از نظر جهت شیب تقسیم بندی شدند. شاخص های غنا و تنوع گونه ای و یکنواختی در هر طبقه محاسبه و نمودارهای درجه بندی تنوع و رتبه-فراوانی رسم گردید. تمام شاخص ها و نمودارهای مربوطه حاکی از بیشترین میزان تنوع گونه ای، غنا و یکنواختی در طبقه متوسط ارتفاعی و کم ترین میزان آن ها در طبقات ارتفاعی بالا (به دلیل تشعشعات فراوان UV) و پائین (به دلیل تخریبات انسانی) است. بالاترین میزان غنای گونه ای در شیبهای رو به جنوب مشاهده می شود. اما از نظر تنوع گونه ای و یکنواختی، اختلاف معنی داری بین مقادیر شاخص ها در جهت شیب های مختلف وجود ندارد. بنابراین در این ناحیه عامل ارتفاع نسبت به جهت شیب اثرگذاری بیشتری بر تنوع گونه ای داشته است. در مورد انطباق داده ها با مدلهای توزیع وفور گونه، طبقه پایینی ارتفاع با مدل لگ نرمال مطابقت کرد. اما دو طبقه دیگر از هیچ مدلی پیروی نکردند.
