دوره ۸، شماره ۴ - ( ۱۲-۱۳۸۷ )
چکیده
گیاه نوروزک از تیره نعناع۲ و بومی استان خراسان و سمنان است. این گیاه دارای خواص ارزشمند بسیاری است. از جمله، ضددرد، ضدالتهاب، آرام بخش، کاهش‌دهندهٔ قند خون و آنتی‌اکسیدان است. این تحقیق به منظور تعیین بهترین مرحلهٔ رشد و نمو برای استفادهٔ بهینه از خواص ضد باکتریایی برگ گیاه دارویی نوروزک۱، اجرا شد. برگ گیاه در سه مرحلهٔ مختلف از رشد و نمو (مرحلهٔ رویش، مرحلهٔ گل‌دهی و مرحلهٔ رسیدگی بذر) جمع‌آوری و خشک شد. سپس عصارهٔ متانولی برگ در دستگاه تقطیر در خلأ خشک شد. غلظت‌های ۵،۱۰،۱۵و۲۰ گرم در لیتر از آن تهیه و به‌روش دیسک دیفوزیون۳ بر روی باکتری‌های اسریشیا کولی۴، پسدومونوس آروجینوس۵ ، استافیلوکوکوس آرئوس۶ ، کلبسیلا پنئومونیی۷ و پروتئوس میرابیلیس۸ اثر داده شد. پس از ۲۴ ساعت، قطر هاله ممانعت از رشد اندازه‌گیری و اثر بازدارندگی این عصاره‌ها با یکدیگر وبا آنتی بیوتیک‌های تتراسایکلین، پنی سیلین و آمپی سیلین مقایسه شد. تجزیه وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار JMP و بر اساس آزمون HSD در سطح اطمینان ۹۵% انجام شد. بیش‌ترین فعالیت ضد باکتریایی برگ در مرحلهٔ گل‌دهی مشاهده شد و در بیش‌تر موارد تفاوت معنی‌داری بین مرحلهٔ گل‌دهی و دو مرحلهٔ دیگر وجود داشت. از سوی دیگر در مورد بعضی از باکتری‌ها تأثیر ضدمیکروبی عصاره برگ به‌ویژه در مرحلهٔ گل‌دهی به‌طور معنی‌داری بیش‌تر از تأثیر آنتی بیوتیک‌های مذکور و در مواردی مشابه با تأثیر آن‌ها بود. بنا بر این به نظر می‌رسد که بهترین زمان برای بهره‌برداری از خاصیت ضد باکتریایی برگ، مرحله گل‌دهی است. همچنین با توجه به فرایند مقاوم شدن برخی سویه‌ها به آنتی بیوتیک‌های سنتزی رایج، لزوم استفاده از ترکیبات ضد باکتریایی طبیعی می‌تواند ارزشمند باشد که البته این امر پژوهش‌های دقیق‌تری را ایجاب می‌کند
