دوره ۱۱، شماره ۱ - ( ۶-۱۳۹۰ )
چکیده
سمیت آلومینیم یکی از مهم‌ترین عوامل محدود کنندۀ رشد و نمو گیاهان در خاکهای اسیدی (pH کم‌تر از ۵/۵) است که خطر آن به‌علت عملیات زراعی و بارانهای اسیدی رو به افزایش است. مکانیسم سمیت آلومینیم هنوز به‌روشنی مشخص نشده است. ممانعت رشد ریشه، اولین پاسخ گیاه به سمیت آلومینیم است و این ممانعت رشد از طریق توقف یا کاهش طویل شدن سلولهای ریشه، احتمالاً با افزایش ترکیبات فنلی دیواره، اعمال میگردد. در این پژوهش تأثیر آلومینیم بر فعالیت و بیان آنزیمهای دخیل در بیوسنتز ترکیبات فنلی مانند فنیلآلانین آمونیالیاز و پراکسیداز بررسی شد. بدین منظور گیاهان کتان رشد یافته در محیط هوگلند برای دو هفته در معرض تیمار آلومینیم با غلظت‌های ۰، ۵۰ و ۱۰۰ میکرو مولار )به‌صورت (AlCl۳,۶ H۲Oقرار گرفتند. نتایج نشان داد که تیمار آلومینیم سبب کاهش رشد ریشه و افزایش میزان فنلهای متصل به دیواره در مقایسه با گیاهان شاهد میگردد. افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز بهویژه در بخش یونی و کووالانی بهخوبی کاهش رشد ریشه را توجیه می‌کند. افزایش فعالیت و بیان ژن فنیلآلانین آمونیالیاز و نیز افزایش میزان لیگنین تنها در بیش‌ترین غلظت آلومینیم مشاهده گردید. بررسی بیان دو ایزوزیم پراکسیداز نشان داد که فلکسپر۲ ۳ در مقایسه با فلکسپر ۱ در سمیت آلومینیم در ریشه نقش دارد.
