پژوهش های نوین فیزیک

---

حجم عظیم داده‌های گردآوری شده از بررسی‌های اکتشافی، تا زمانی که به درستی سازمان‌دهی نشوند، نتایج مفید و قابل اطمینانی را نشان نمی‌دهند. تهیه نقشهٔ پتانسیل معدنی با استفاده از روش‌های سنتی و متداول بسیار دشوار و در بعضی مواقع ناممکن است. فناوری سامانهٔ اطلاعات ‌جغرافیایی ضمن آن‌که می تواند در سامان‌دهی اطلاعات مربوط به بررسی‌های اکتشاف ذخایر معدنی استفاده شود، توانایی آن را دارد که تهیه و تلفیق لایه‌های اطلاعاتی مختلف را در قالب مدل‌های گوناگون، با سرعت و دقت بیش‌تری انجام دهد و به‌ منزلهٔ پشتیبانی برای تصمیم‌گیری‌های فضایی استفاده شود. در این مقاله نقشهٔ پتانسیل معدنی اندیس سوناجیل به منظور تعیین نقاط حفاری تهیه شده است. لایه های مورد استفاده شامل لایه های تیپ سنگ شناسی، آلتراسیون، نشانه های کانی سازی، زون ناهنجاری شارژابیلیته و مقاومت ظاهری و آنومالی عناصر مس، مولیبدن و طلا هستند. بعد از آماده‌سازی اطلاعات و تهیهٔ نقشه های فاکتور و وزن‌دهی آن‌ها، این نقشه‌ها در قالب شبکهٔ استنتاجی تلفیق شدند. استفاده از عمل‌گرهای منطق فازی در شبکهٔ استنتاجی ضمن برطرف کردن نقایص موجود در سایر مدل ها، امکان ترکیب انعطاف‌‌پذیرتر نقشه‌های فاکتور را فراهم کرده است. در نقشهٔ پتانسیل معدنی تهیه شده، محتمل‌ترین منطقه از نظر وجود کانی سازی مس پرفیری به‌صورت دو کانون احتمالی شمال شرق و جنوب غرب تعیین شد. در نهایت با انطباق گمانه‌های اکتشافی با نقشه های پتانسیل معدنی، میزان تطابق نتایج بر اساس دو نوع کلاسه‌بندی نقشهٔ پتانسیل معدنی به‌ترتیب برابر 91/90 و 33/83 درصد محاسبه و انجام عملیات حفاری جدید در مناطق مستعد مشخص شده بر روی این نقشه ها توصیه شد. ضمناً در صورت انجام این بررسی‌ها قبل از انجام عملیات حفاری و تنها با فرض حفر نکردن گمانه های اکتشافی در مناطق دارای وضعیت ضعیف یا خیلی ضعیف، با استفاده از نقشه‌های سه و پنج کلاسه به‌ترتیب 8/81 و 9/90 درصد از گمانه ها حفاری نشده و در حدود 500 میلیون تومان در هزینه‌های حفاری صرفه‌جویی می‌شد.