پژوهش های نوین فیزیک

---

این آزمایش به منظور تعیین مقدار مناسب اسیدهای چرب غیراشباع بلند زنجیره HUFA برای رشد و بقای مولدین مادهٔ میگوی پاسفید در یک دورهٔ دوماهه ( از15فروردین تا 15 خرداد1387) انجام شد. در این پژوهش غذای خشک اولیه حاوی مواد تشکیل دهندهٔ یک‌سان و پروتیین یک‌سان (5/31درصدپروتیین) بود ولی به جیره‌های آزمایشی مقادیرمتفاوت HUFA 1،2 و 3 درصد افزوده شد که تأثیرآن روی وزن، طول بدن و بازماندگی میگوهای تیمارهای مربوط بررسی شد و با میگوهای جیرهٔ شاهد که با غذاهای طبیعی (کرم پرینرییس، صدف ملالیس و ماهی مرکب3 ) تغذیه شده بودند مقایسه شد. غذاهای خشک استفاده شده با نسبت‌های مذکورHUFA تفاوت معنی‌داری از لحاظ درصد بازماندگی (SVR) با یک‌دیگر و با جیرهٔ شاهد نداشتند (05/0< P). بیش‌ترین درصد افزایش طول بدن ( L%) در میگوهای جیرهٔ شاهد و بعد از آن در جیرهٔ حاوی 1 درصد HUFA بود (05/0> P) و بالاترین درصد افزایش وزن (%WG) در جیرهٔ حاوی 1 درصد HUFA دیده شد که با میگو‌های سایر تیمارها و تیمار شاهد تفاوت معنی‌دار آماری داشتند(05/0> P).

---

تأثیر شوری آب بر رشد، درصد بقا و عامل‌های بیوشیمیایی خون ماهیان جوان قزل آلای رنگین‌کمان1 با وزن اولیهٔ 61/4 ± 29/50 گرم در دمای C‏2±15 بررسی شد. ماهیان جوان به مدت 10 روز و به‌تدریج به شوری آب سازگار شدند. سپس آزمایش‌های مربوط به مدت 50 روز ادامه یافت. شاخص‌های رشد و برخی عامل‌های بیوشیمیایی خون، قبل از شروع عادت‌پذیری به آب شور و 1، 10، 25 و 50 روز پس از معرفی به شوری‌های مختلف (صفر ،40،30،20،10 گرم در لیتر) بررسی شدند. این آزمایش در قالب طرحی کاملاً تصادفی با 5 تیمار شوری و هر تیمار با 3 تکرار و برای هر تکرار تعداد 40 قطعه ماهی در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که با افزایش میزان شوری آب تا 20 گرم در لیتر شاخص‌های رشد، شامل وزن نهایی، میزان رشد روزانه، ضریب رشد ویژه، راندمان تبدیل غذا و میزان بازماندگی کاهش یافت و در شوری‌های بیش از 20 گرم در لیتر تلفات دسته جمعی مشاهده شد. داده‌ها اختلاف معنی‌داری را در سطح % 95 نشان دادند (05/0> P). با افزایش میزان شوری عامل‌های بیوشیمایی خون شامل اسمولاریته، کلرینیتی، گلوکز، کورتیزول، تری یدو تیرونین و تیروکسین خون افزایش یافت (05/0>P ). یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که امکان پرورش این گونه در این وزن در آب‌هایی با شوری تا 20 گرم در لیتر امکان‌پذیر است، اگر چه میزان رشد در این شرایط کم‌تر از آب شیرین است.

---

اثرات برهم‌کنش کادمیوم و آهن بر برخی پارامترهای فیزیولوژیکی در گیاه برنج بررسی شد. گیاهک‌های 4 روزه به گلدان‌هایی با بستر شنی مرطوب ‌شده با محلول غذایی هوگلند در شرایط کنترل‌ شده انتقال یافتند. گیاهان 15 روزه تحت تیمار غلظت‌های مختلف کلرید‌کادمیوم (0 ، 50 و100 میکرومولار) قرار گرفتند، در حالی‌که به هر یک از محلول‌های فوق، محلول Fe-EDTA با غلظت آهن (5 ، 10 و 20 پی پی ام) اضافه شد. بعد از 30 روز گیاهان برای سنجش‌های بیوشیمیایی و فیزیولوژیکی برداشت شدند. در طی تنش کادمیوم، رشد گیاه برنج کاهش یافت. در تیمارهای کلرید‌کادمیوم، مقدار رشد نسبی گیاه، میزان ماده‌سازی خالص و شدت فتوسنتز کاهش یافت. یون آهن درهردوغلظت 10 و20 پی پی ام در شرایط تنش کادمیوم، موجب بهبودی اثرات مضر کادمیوم بر پارامترهای فوق شده بود. در محیط‌های محتوی کادمیوم بدون آهن، شدت تنفس و نقطۀ جبران CO2، افزایش نشان داد، اما در محلول‌هایی که شامل هر دو محلول کلرید‌کادمیوم وEDTA - Fe بودند، کاهش تنفس و نقطۀ جبران CO2 مشاهده شد. فعالیت آنزیم کاتالاز درتیمارهای کلرید‌کادمیوم، افزایش یافت. با افزایش یون آهن در محلول‌های محتوی کلرید‌کادمیوم، میزان فعالیت این آنزیم کاهش نشان داد. نتایج نشان داد که با افزایش Fe-EDTA به محیط گیاهان تیمارشده با کلرید‌کادمیوم، اثرات سمی کادمیوم کاهش می‌یابد.

---

آلودگی‌های نفتی ناشی از مصرف روزافزون نفت در زندگی بشر، تأثیرات مختلفی را روی اکوسیستم‌های آبی و خاکی و نیز میکروفلور آن‌ها گذاشته است. در این تحقیق، تنوع فیزیولوژیکی سویه‌های فلور سیانوباکتریای جدا شده از مناطق آلوده و غیرآلوده به مواد نفتی با استفاده از عوامل میزان کلروفیل، فیکوبیلی ‌پروتئین‌ها، میزان فتوسنتز و میزان رشد آزمایش شد. بدین‌منظور سویه‌های مختلف سیانوباکتریایی از مناطق آلوده و غیرآلوده جدا و خالص شدند. سویه‌های خالص شده در محیط مایع مناسب کشت شد و در فاز لگاریتمی آزمایش شدند. میزان کلروفیل و فیکوبیلی پروتئین‌ها از روش جذب نوری، مقدار فتوسنتز با کمک دستگاه اکسی‌ویو و مقدار رشد با محاسبۀ وزن خشک سنجیده شد. مقدار کلروفیل و فتوسنتز در شرایط یک‌سان آزمایشگاهی در سویه‌های مناطق آلوده به‌طور معنی‌داری نسبت به سویه‌های مناطق غیرآلوده کم‌تر بود. با وجود این، سویه‌های مناطق آلوده میزان رشد بیش‌تری نسبت به سویه‌های غیرآلوده نشان دادند و این تفاوت معنی‌دار است. هم‌چنین تفاوت معنی‌داری بین رنگیزه‌های فیکوبیلی ‌پروتئینی در دو گروه مشاهده نشد. به‌طور کلی، نتایج نشان می‌دهد که سویه‌های سیانوباکتریایی جدا شده از مناطق آلوده به نفت با افزایش زیست تودۀ خود، آسیب ناشی از کاهش مقدار فتوسنتز و کلروفیل ناشی از تنش نفت را جبران کرده و در مقابل این تنش مقاومت می‌کنند. این پاسخ منجر به تغییر فلورسیانوباکتریایی به‌سمت سویه‌های مقاوم و میکسوتروف است که علاوه بر فتوسنتز قادر به استفاده از هیدروکربن‌های نفتی به‌عنوان منبع انرژی است و در نتیجه با غلبه بر افت انرژی ناشی از کاهش فتوسنتز و حتی افزایش بهره‌وری کسب انرژی نسبت به گونه‌های مناطق غیرآلوده، انرژی لازم برای رشد و گسترش خود را فراهم سازند.

---

باران اسیدی که شکل مرطوب آلاینده­های گازی محسوب می­شود، دراثر ترکیب آلاینده­هایی مانند CO_2،  SO₂و NO₂ دراتمسفر با بخارآب در ابرها تشکیل می­شود. با افزایش غلظت این آلاینده­ها دراتمسفر میزان باران اسیدی نیز رو به افزایش است، باران اسیدی که مخلوطی از اسیدهای سولفوریک، نیتریک و کربنیک می­باشد، درخاک موجب تغییراتی مانند کاهش pH، زدایش عناصرغذایی­، افزایش آزادسازی فلزات­سمی و کاهش حاصلخیزی خاک می­شود، که نتیجه آن اعمال اثرات منفی  بر گیاهان است. در مطالعه حاضر طی یک دوره 32 روزه، گیاهان گندم تحت آبیاری و  برگ­پاشی با 4 تیمار باران اسیدی حاوی اسیدسولفوریک و اسید نیتریک با  pHهای 5/2و 5/3 و 5/4 و 6/5 قرار گرفتند، درحالی­که گیاهان شاهد با آب معمولی با 4/7pH=  آبیاری شدند. طبق نتایج، گیاهان­شاهد در تمام شاخص­های رشدی و فیزیولوژیکی بهتر از گیاهان تیمار باران اسیدی با pH های 5/2 و 5/3 بودند. هم­چنین گیاهان تیمار شده با باران اسیدی در pHهای 6/5 و 5/4 ، به غیراز شدت­فتوسنتز، محتوای رنگیزه­ها و قندهای محلول در سایر فاکتورها در سطح پایین­تری از گیاهان شاهد قرار داشتند. هم­چنین درpH های 5/3 و 5/2 ایجاد لکه­های سفید درهردو سطح برگ، خشک شدن راس و کنار­های برگ نیز مشاهده شد.

---

ناپلی و سیست کپسول‌زدایی شده آرتمیا کاربرد وسیعی در صنعت آبزی‌پروری دنیا دارد. در تغذیه و پرورش بسیاری از گونه‌های ماهیان آب شیرین و دریایی کاربرد ناپلی و سیست کپسول‌زدایی شده آرتمیا تأثیرات خوبی را در برداشته است. در این پژوهش تأثیر نوع تغذیه اولیه بر رشد لارو نورس قزل‌آلای رنگین کمان بررسی شده است. لاروهای نورس که تازه تغذیه فعال آن‌ها شروع شده بود در پنج تیمار غذایی سیست کپسول‌زدایی شده، ناپلی آرتمیا، مخلوط سیست کپسول‌زدایی شده و غذای فرموله شده، مخلوط ناپلی و غذای فرموله شده و بالاخره غذای فرموله شده به مدت20 روز تغذیه شدند و سپس در ادامه کار به مدت 20 روز دیگر با غذای فرموله شده تغذیه شدند. نتایج تغذیه با 5 تیمار غذایی آرتمیا در 20 روز اول نشان داد که رشد لاروها در تیمار غذایی ناپلی، دارای اختلاف معنی‌دار با سایر تیمارها بود. برای بررسی تأثیرات بعدی تغدیه با این تیمارها، پرورش دوره 20 روزه دوم در همه تیمارها، با غذای فرموله شده انجام گرفت. نتایج نشان داد که آهنگ رشد لاروهای تغذیه شده با مخلوط سیست کپسول‌زدایی شده و غذای فرموله شده نسبت به سایر تیمارها بالاتر و معنی‌دار بود و وزن لاروها در این تیمار از 5/0 گرم به 2/2 گرم رسیده بود. ضریب رشد ویژه در این تیمار 8/4 بود که دارای بالاترین مقدار در بین تیمارها بود. هم‌چنین ضریب تبدیل غذایی دارای پایین ترین مقدار(07/1) در بین تیمارهای مورد بررسی در20 روزه دوم بود. لاروها در پارامترهای فاکتور وضعیت، رشد ویژه، مقدار غذای روزانه، ضریب تبدیل غذایی و Daily Feeding rate% دارای اختلاف معنی‌دار بودند. اختلاف معنی‌دار در پارامترهای بقا، قابلیت تبدیل غذایی مشاهده نشد. بالاترین رشد در دوره 20 روزه دوم در تیمار سوم(مخلوط سیست دکپسوله و غذای فرموله شده) مشاهده شد.

---

اثرات شوری و پتاسیم برتشکیل ماده خشک خوشه، کاه، ریشه، وزن هزاردانه، تعداد پنجه و خوشه و مساحت برگ طی آزمایشی با چهار تیمار پتاسیم(0K1=، 25/.K2=، 5/.K3= و1K4= گرم پتاسیم به ازای هر کیلوگرم خاک) و تیمار شوری (40 میلی مولار کلرید سدیم) در چهار تکرار با دو رقم جو ریحان و افضل به صورت طرح بلوک‌های کاملا تصادفی در شرایط آزمایش گل‌خانه‌ای بررسی شد نتایج نشان داد که مصرف کلرید سدیم باعث فزایش وزن خشک خوشه، تعداد خوشه، وزن هزاردانه، مساحت برگ، بیوماس کل و همچنین باعث کاهش وزن خشک ریشه، تعداد پنجه، طول دوره رشد و القای زودرسی در هر دو رقم جو ریحان وافضل می‌شود. علاوه بر این افزایش غلظت پتاسیم در مرحله رشد رویشی باعث افزایش معنی‌دار وزن خشک بخش هوایی در هر دو رقم می‌شود، ولی با افزایش سن گیاه در مرحله رشد زایشی و رسیدن دانه تأثیر معنی‌داری نداشته است. همچنین مصرف غلظت‌های مختلف پتاسیم توأم با شوری تأثیر معنی‌داری بر پارامترهای ذکر شده نداشته است. علت این امر ممکن است زیاد بودن غلظت پتاسیم قابل جذب محتوی خاک باشد که در جای خود موجب افزایش وزن بخش هوایی گیاه شده است.

---

هدف این پژوهش دست‌یابی به شرایط بهینه در ریز ازدیادی کلزا براسیکا نپوس1، القای کالوس‌زایی و تولید گیاهچه‌‌ها با روش کشت در شیشه بوده است. جداکشت‌های محور زیر لپه‌ای رقم طلایه این گیاه در محیط کشت پایه موراشیگ و اسکوگ(MS) به همراه انواع و غلظت‌های متفاوتی از مواد تنظیم کننده رشد گیاهی نظیر 2، 4- دی کلروفنوکسی اسید(( 2,4-D، بنزیل آدنین(BA) و اندول بوتیریک اسید(IBA) در ظرف‌های پتری کشت شدند. نتایج آزمایش‌های زیاد و تکرار آن‌ها نشان داد که: در محیط کشت پایه MS دارای2 میلی‌گرم در لیتر بنزیل آدنین و نیز در همین محیط کشت دارای 1 تا 2 میلی‌گرم در لیتر IBA همراه با 1 میلی‌گرم در لیتر BA کالوس‌های سفید رنگی ایجاد می شدند که وقتی قطر آن‌ها به 5 تا 6 میلی‌متر می‌رسید اندام‌های هوایی تشکیل می‌دادند. با حذف BA از محیط کشت و انتقال نو ساقه‌ها به محیط دارای 1 میلی‌گرم در لیترIBA ریشه‌ها تولید شدند و گیاهچه‌های کاملی را به وجود آوردند. در محیط کشت دارای 2 میلی‌گرم در لیتر BA وغلظت‌های متفاوتی از2,4-D کالوس‌های زرد رنگی به وجود آمدند که ویژگی‌های کالوس‌های رویان‌زا را داشته و بررسی‌های میکروسکوپی در برش‌های طولی و عرضی آن‌ها وجود ساختارهای ابتدایی رویانی را در آن‌ها به اثبات رسانید. در محیط‌های کشت پایه MS با بیش از 2 میلی‌گرم در لیترIBA و 1 میلی‌گرم در لیتر BA کالوس‌های قهوه‌ای رنگی پدیدار شدند که رشد بسیار کمی داشته و در نهایت از بین رفتند.