محسن پورکرمانی، مهدی زارع، رضا علیپور،
دوره ۹، شماره ۲ - ( ۳-۱۳۸۸ )
چکیده
ساختگاه سد رودبار لرستان در ۱۰۰ کیلومتری جنوب الیگودرز در کمربند زاگرس مرتفع واقع شده است. در ۶/۱ کیلو¬متری¬ جنوب این سد یک قطعه از گسل جوان اصلی زاگرس(MRF) به نام گسل سراوند – بزنوید(SBF) رخنمون دارد. در این مطالعه ابتدا با استفاده از روش استخراج اتوماتیک و برپایه الگوریتم STA، خطواره¬های منطقه از عکس¬های ماهواره ¬ای و مدل سایه ارتفاعی استخراج شده است. سپس برای بررسی دقیق ساختار¬ها، با استفاده ازمشاهدات صحرایی و نقشه زمین¬شناسی منطقه به سه زون گسل اسلام¬آباد، محور سد و گسل جوان اصلی تقسیم گردید. در زون گسل اسلام¬آباد، مهمترین ساختار گسل معکوس اسلام¬آباد است که ۱۵ کیلومتر طول دارد. این گسل ازنوع شکستگی¬های نوع P درمنطقه می¬باشد. در زون MRF مهمترین ساختار گسل SBF است. در منطقه مورد مطالعه سازوکار این گسل امتدادلغز با مولفه معکوس است. این گسل در ارتفاعات شمالی¬تر منطقه باعث جابجایی راستگرد ۵۰۰ تا۱۰۰۰ متری در روند آبراهه¬ها شده است. در زون¬محور سد مهمترین و اصلی¬ترین ساختار گسل F۱است. سازوکار این گسل امتدادلغز راستگرد می¬باشد، و ۱۵۰ متر طول دارد. سن یابی ترمولومینوسانس، صفحه گسلی برجسته، جهت¬گیری آن و گرومارک روی سطح گسل نشان دهنده جوان بودن این گسل است. جابجایی زیاد درطول گسل¬های امتدادلغز در منطقه مثل گسل F۱ با دو مدل زون برشی و مدل پلکانی(En echelon) مورد بررسی قرار گرفته است، که به علت شیب زیاد گسل های منطقه مدل پلکانی مناسب تر است.با این حال مهمترین گسل موجود در منطقه گسل SBF است که با یک آرایش پلکانی نسبت به گسل لرزه¬زای درود قرار گرفته است و پتانسیل لازم جهت حرکت در آینده را دارد.
سهند تدبیری، محمود الماسیان، محسن پورکرمانی،
دوره ۱۲، شماره ۲ - ( ۶-۱۳۹۱ )
چکیده
مقدمه و هدف : معدن چاه سوار آغا از مجموعه معادن سنگ چینی نیریز فارس ، از مراکز مهم اقتصادی این استان می باشد. در سال های اخیر ریزش ها و ناپایداری های رخ داده در محدوده این معدن سبب گردیده تا نقش ساختارهای تکتونیک و تنش های برجا در منطقه مورد توجه قرار گیرد. از این رو بررسی نقش ساختارهای تکتونیکی از قبیل درزه ها و شکستگی ها و فازهای تنش برجا و تاثیر آنها بر ناپایداری دیواره شمالی این معدن هدف اصلی این پژوهش باشد.
روش کار : در این راستا با بررسی های صحرایی و اندازه گیری مشخصات هندسی شکستگی ها از قبیل شیب و جهت شیب درزه ها ، تعداد نسل های پرشدگی و نوع پرشدگی و پردازش آنها در نرم افزار DIPS ۵,۱ ، سعی در تحلیل ساختارهای تکتونیکی و دست یابی به فازهای تنش برجا شده است.
یافته ها و نتیجه گیری : با توجه به نتایج بدست آمده ، وجود دو فاز تنش برجا در محدوده معدن قابل اثبات است
- فاز تنش رهایی از فشارش با روند N۲۵۰ سبب بازشدن برخی از درزه های قدیمی و ایجاد شکستگی های جوان در منطقه شده است. این فاز تنش ، در اثر باربرداری از معدن ایجاد شده است.
- تنش کششی موضعی : مشاهدات صحرایی نشان از خزش و جابجایی در دیواره شمالی در امتداد N۱۵۲ دارد ، به گونه ای که بردار جابجایی آن سبب ایجاد کشش در محدوده در امتداد N۲۷۰ و بازشدن شکستگی های با شیب ۹۰ درجه شده است. علت این خزش ، تنش قائم حاصل از وزن آوارهای بالای دیواره شمالی است که بر طبقات پایینی وارد شده و سبب خزش توده سنگ بر روی مهدرزه با مشخصات N۱۵۲/ ۵۰NE در امتداد N۱۵۰ می شود.
