پژوهش های نوین فیزیک

---

چکیده
کهورک علف‌هرز مهاجم و مشکل‌ساز مناطق گرم و خشک و بنابراین مدیریت آن از اهمیت بالایی برخوردار است. به منظور بررسی عوامل موثر بر جوانه‌زنی بذر کهورک، آزمایشی در سال 1390 در بخش تحقیقات علف‌های‌هرز موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی با هدف بررسی زیستایی بذر، اثر دماهای ثابت و متناوب و عمق کاشت، اثر خراش‌دهی شیمیایی و فیزیکی بذر، اثر تنش خشکی یعنی غلظت‌های 0، 100، 200، 300، 400، 500 و 600 میلی‌مولار محلول PEG و تنش شوری یعنی غلظت‌های ‌0، 100، 200، 300، 400، 500 ، 600 و 700 میلی‌مولار محلول NaCl بر جوانه‌زنی بذر کهورک در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که زیستایی بذرکهورک 81 درصد بود. دمای بهینه و پایه جوانه¬زنی بذر کهورک به ترتیب دمای ثابت 30 و 15 درجه سانتی¬گراد بود. بطور کلی، دمای ثابت برای جوانه‌زنی بذرکهورک مناسب‌تر از دمای متناوب بود. در بررسی اثر عمق کاشت بذر، بذوری که در عمق 2 سانتی‌متر کاشته شده بودند، بیشترین جوانه‌زنی را نشان دادند. بیشترین درصد جوانه‌زنی بذرکهورک تحت تاثیر تیمار 20 دقیقه با اسید سولفوریک غلیظ مشاهده شد. خراش‌دهی فیزیکی بذ ر با سنباده کارایی چندانی در تحریک جوانه‌زنی بذر نداشت. در بررسی اثر تنش خشکی و شوری، جوانه‌زنی بذرکهورک بعد از تیمار شاهد در پاسخ به غلظت‌های پایین‌تر PEG و NaCl یعنی 100 میلی‌مولار، بیشترین مقدار بود و با افزایش شدت تنش جوانه‌زنی بذرکاهش معنی‌داری نشان داد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، نور نقش مهمی در جوانه‌زنی بذر کهورک ندارد. به عبارت دیگر بذر کهورک فتوپلاستیک نیست. این ویژگی‌ها از عوامل عمده تهاجم کهورک محسوب می‌شود و اطلاع دقیق از آنها در کنترل و ممانعت از گسترش این علف‌هرز چند ساله موثر خواهد بود.
واژه‌های کلیدی: کهورک، جوانه‌زنی و خواب بذر، دمای ثابت و متناوب، عمق کاشت، تنش شوری و خشکی