دوره 3، شماره 4 - ( 10-1395 )                   جلد 3 شماره 4 صفحات 100-89 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


1- ، alireza.tmu@gmail.com
چکیده:   (7857 مشاهده)

 بارش های سیل آسا از جمله پدیده های جوی می باشند که هر ساله خسارات جبران ناپذیری را به تاسیسات زیر بنایی، عمرانی، کشاورزی و همچنین صدمه به جان و مال انسان ها وارد می کنند. در این پژوهش به منظور شناسایی الگوهای سینوپتیکی پدید آورنده این نوع بارش ها با استفاده از رویکرد محیطی به گردشی و با استفاده ازآمار ایستگاه های موجود در حوضه آبخیز طالقان ( گته ده، دهدر، دیزان، سنکرانچال، آرموت، انگه، جوستان، زیدشت) و بهره گیری از روش های  (PCA) و خوشه بندی (CA) و همچنین بارش سنگین در حوضه مورد مطالعه با استفاده از فراسنج صدک ها تعیین شد و الگوهای گردش روزانه بارش های فرین در مقیاس همدیدی مشخص گردید. به منظور طبقه بندی تیپ های هوای میانگین روزانه مربوط به تراز 500 هکتوپاسکال و فشار سطح دریا (SLP) طی دوره آماری 1980-2011 در تلاقی های 5/2 درجه از مجموعه داده های بازسازی شده NCEP استخراج شد. محدوده انتخاب شده شامل 608 نقطه از عرض 10 تا 60 درجه شمالی و از 10 تا 80 درجه عرض شرقی را پوشش می دهد. با استفاده از روش مولفه های اصل نقاط وابسته به هم ادغام و ابعاد ماتریس کاهش داده شد. به طوری که 13 مولفه اصلی باقی ماند که مجموعاً 93 درصد کل واریانس را شامل می شود. در این تحقیق از آرایه S و چرخش واریماکس برای شناسایی تیپ های هوا و برای طبقه بندی تیپ های هوای روزانه، از روش خوشه بندی K-Means استفاده گردید و در نهایت ماتریسی به ابعاد 608  × 118  برای 118 روز بارش مشترک بین ایستگاه ها ترسیم شد. همه روزها (118 روز) به چهار گروه تقسیم بندی شدند که ارائه دهنده متداول ترین الگوهای گردش جوی در ناحیه مورد مطالعه می باشند و در نهایت نقشه های ترکیبی فشار سطح دریا و تراز 500 هکتوپاسکال برای هر یک از تیپ های هوا ترسیم گردید.

متن کامل [PDF 1798 kb]   (3189 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: عمومى
دریافت: 1396/2/5 | پذیرش: 1396/2/5 | انتشار: 1396/2/5

فهرست منابع
1. بلیانی، سعید؛ محمد سلیقه. 1395. تحلیل و استخراج الگوهای جوی منجر به بارش های سنگین روزانه منطقه شمالی خلیج فارس مورد مطالعه: حوضه های آبریز حله و مند، نشریه تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 2: 98-79.
2. بابایی فینی، ام السلمه؛ ابراهیم فتاحی. 1393. طبقه بندی الگوهای سینوپتیکی بارش زا در سواحل دریای خزر. نشریه پژوهش های جغرافیای طبیعی ، 1: 19-42.
3. حجازی زاده، زهرا. 1372. بررسی سینوپتیکی نوسان پرفشار جنب حاره در تغییر فصل ایران. رساله دکتری جغرافیای طبیعی. دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
4. رحیمی، داریوش؛ جواد خوشحال؛ تیمور علیزاده. 1389. تحلیل آماری – همدیدی بارش های سنگین مناطق خشک ایران. مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای، 14: 69-51.
5. رضیئی، طیب؛ پیمان دانش کار آراسته؛ روح انگیز اختری؛ بهرام ثقفیان. 1386. بررسی خشکسالی های هواشناسی در استان سیستان و بلوچستان با استفاده از نمایه SPI و مدل زنجیره مارکف، مجله تحقیقات منابع آب ایران، 1: 25-34.
6. عساکره، حسین. 1391. تحلیل روند بارش های سنگین در شهر زنجان. جغرافیا و برنامه ریزی، 39: 88-73.
7. علیجانی، بهلول. 1380. اقلیم‌شناسی سینوپتیک، چاپ دوم. انتشارات سمت، تهران.
8. علیجانی، بهلول. 1378. نوسانات مکانی و زمانی ارتفاع سطح 500 هکتوپاسکال در مدیترانه و اثر آن بر اقلیم ایران در ماه فوریه. دومین کنفرانس منطقه ای تغییر اقلیم- سازمان هواشناسی کشور
9. علیجانی، بهلول. 1380. تیپ‌های هوا و اثر آن‌ها بر اقلیم ایران. فصلنامه کاوش نامه. 3.
10. علیجانی، بهلول. 1380. شناسایی تیپ های هوایی باران آور تهران بر اساس محاسبه چرخندگی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 1 و 4: 64-63.
11. علیجانی، بهلول؛ مجید زاهدی. 1381. تحلیل آماری و سینوپتیکی بارندگی آذربایجان. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 66 و 65: 217-202.
12. غیور، حسنعلی؛ ابوالفضل مسعودیان؛ مجید آزادی؛ حمید نوری. 1390. تحلیل زمانی و مکانی رویداد های بارشی سواحل جنوبی خزر. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، :100 30-1.
13. فتاحی، ابراهیم. 1383. طبقه‌بندی همدیدی فضایی توده‌های هوا با تاکید بر دوره‌های خشک در حوضه‌های جنوب غربی ایران. رساله دکتری آب و هواشناسی. دانشگاه تربیت معلم، تهران.
14. مفیدی، عباس؛ آذر زرین؛ غلامرضا جانباز قبادی. ۱۳۹۰. شناسایی الگو های همدید بارش های شدید زمستانی در سواحل جنوبی دریای خزر، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، ۲: ۲۳.
15. Alijani, B. and Harman, J. R. 1985. Synoptic climatology of precipitation in Iran. Annals of the Association of American Geographers, 75: 404-416.
16. Bogardi, I.; Matyasovszky, I.; Bardossy, A. and Duckstein, L. 1994. A hydroclimatological model of areal drought. Journal of Hydrology, 153: 245-264.
17. Bardossy, A. and Plate, E. J. 1992. Space‐time model for daily rainfall using atmospheric circulation patterns. Water Resources Research, 28: 1247-1259.
18. Bryson, R. A. 1966. Air masses, streamlines and the boreal forest. Geographical Bulletin, 8: 228-269.
19. Duckstein, L.; Bárdossy, A. and Bogárdi, I. 1993. Linkage between the occurrence of daily atmospheric circulation patterns and floods: an Arizona case study. Journal of Hydrology, 143: 413-428.
20. Huth, R. 1996. An intercomparison of computer-assisted circulation classification methods. International journal of climatology, 16: 893-922.
21. Lamb, H. H. 2013. Climate: Present, Past and Future (Routledge Revivals): Volume 2: Climatic History and the Future. Routledge.
22. Lund, I. A. 1963. Map-pattern classification by statistical methods. Journal of Applied Meteorology, 2: 56-65.
23. Romero, R.; Sumner, G.; Ramis, C. and Genovés, A. 1999. A classification of the atmospheric circulation patterns producing significant daily rainfall in the Spanish Mediterranean area. International Journal of Climatology, 19: 765-785.
24. Richman, M. B. 1981. Obliquely rotated principal components: An improved meteorological map typing technique?. Journal of Applied Meteorology, 20: 1145-1159.
25. Santos, J. A.; Corte‐Real, J. and Leite, S. M. 2005. Weather regimes and their connection to the winter rainfall in Portugal. International Journal of Climatology, 25: 33-50.
26. Vicente‐Serrano, S. M. and López‐Moreno, J. I. 2006. The influence of atmospheric circulation at different spatial scales on winter drought variability through a semi‐arid climatic gradient in northeast Spain. International Journal of Climatology, 26: 1427-1453.

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.