دوره 11، شماره 1 - ( 3-1403 )                   جلد 11 شماره 1 صفحات 111-97 | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Rahmani M, Ahmadi Mirghaed ّ, Mollaaghajanzadeh S. Measuring spatiotemporal change in land use and habitat quality through remote sensing: A case study of the Tajan watershed, north of Iran. Journal of Spatial Analysis Environmental Hazards 2024; 11 (1) : 6
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3376-fa.html
رحمانی محمد، احمدی میرقائد فرهان، ملاآقاجانزاده ساره. سنجش تغییرات زمانی- مکانی کاربری اراضی و کیفیت زیستگاه های حوضه آبخیز تجن با استفاده از داده های سنجش از دور. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 1403; 11 (1) :97-111

URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3376-fa.html


1- دانشگاه مازندران ، m.rahmani@umz.ac.ir
2- دانشگاه مازندران
چکیده:   (6748 مشاهده)
این مطالعه با هدف ارزیابی کیفیت زیستگاه‌های آبخیز تجن در شمال ایران بر مبنای تغییرات کاربری اراضی در بازه زمانی 1431-1371 و بررسی ارتباط آن با سنجه‌های تعداد لکه (NP)، تراکم لکه (PD)، تراکم لبه (ED)، بزرگترین لکه (LPI)، شکل لکه (LSI) و جداشدگی (SPLIT) انجام پذیرفت. تصاویر لندست 8 و 4 برای تهیه نقشه‌های کاربری اراضی در سال‌های 1371، 1401 و 1431 با استفاده از روش‌های حداکثر احتمال، ترکیب متقاطع و CA-Markov در نرم‌افزارهای انوی و ترست پردازش شد. کیفیت زیستگاه‌های حوضه نیز با استفاده از اینوست در سه سناریو بر مبنای نقشه‌های کاربری اراضی ارزیابی و رابطه آن با تغییرات کاربری اراضی و سنجه‌های موردنظر بر اساس رگرسیون حداقل مربعات و آزمون همبستگی اسپیرمن تحلیل شد. نتایج نشان داد در بازه زمانی 1371 تا 1431، اراضی جنگلی و کشاورزی به ترتیب بیشترین تغییرات کاهشی (82460- هکتار) و افزایشی (76392 هکتار) را داشتند. زیستگاه­های بخش مرکزی حوضه از کیفیت بالاتری نسبت به پهنه‌های شمالی و جنوبی برخوردار بودند. رابطه کیفیت زیستگاه‌ها با تغییرات کاربری اراضی معنادار و معکوس (-0.95با سنجه‌های NP، PD، ED و LSI غیرمستقیم و معنادار (-0.46) و با سنجه‌های LPI و SPLIT ضعیف مشاهده گردید. این مطالعه نشان داد که کیفیت زیستگاه‌ها حوضه مطالعاتی تحت تأثیر تغییرات کاربری اراضی و ویژگی‌های لکه‌های سیمای سرزمین طی 30 سال گذشته کاهش یافته و احتمالاً همین روند تا 30 سال آینده نیز ادامه می‌یابد. نتایج این مطالعه می‌تواند به عنوان مبنای تصمیم‌گیری در راستای توسعه کاربری‌ها در منطقه و حفاظت محیط‌زیست آن قرار گیرد.
 
شماره‌ی مقاله: 6
متن کامل [PDF 1646 kb]   (242 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1402/2/22 | پذیرش: 1403/3/30 | انتشار: 1403/3/30

فهرست منابع
1. نعمت‌الهی، شکوفه؛ سیما فاخران، فلیکس کیناست، سعید پورمنافی و علی جعفری. 1399. ارزیابی اثر شبکه جاده‌ها بر کاهش کیفیت زیستگاه‌های حیات وحش در استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از شاخصVicinity Impact. مجله مدیریت بیابان، 8(16): 56-37.
2. معمارزاده کیانی، امیر؛ احمد نوحه‌گر و محمدجواد امیری. 1401. تحلیل مکانی رهاسازی اراضی کشاورزی در منطقه حفاظت شده کویر با رویکرد مدیریت اکوسیستم و پیش بینی آن در سال های آینده. مجله خشکبوم، 12(1): 1-19.
3. Ambarwulan, W.; F. Yulianto, W. Widiatmaka, A. Rahadiati, S.D. Tarigan, I. Firmansyah, M.A.S. Hasibuan. 2023. Modelling land use/land cover projection using different scenarios in the Cisadane Watershed, Indonesia: Implication on deforestation and food security. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 26(2), 273-283.‌
4. Borges, F.; M. Glemnitz, A. Schultz, and U. Stachow. 2017. Assessing the habitat suitability of agricultural landscapes for characteristic breeding bird guilds using landscape metrics. Environmental monitoring and assessment, 189(4): 166.
5. De Groot, R.S.; M.A. Wilson, and R.M. Boumans. 2002. A typology for the classification, description and valuation of ecosystem functions, goods and services. Ecological economics, 41(3): 393-408.
6. Duan, H.; and X. Yu. 2022. Linking landscape characteristics to shore bird habitat quality changes in a key stopover site along the East Asian–Australasian Flyway migratory route. Ecological Indicators, 144: 109490.‌
7. Eastman, J.R. 2012. IDRISI Selva manual. Clark University, Worcester.
8. Han, Y.; W. Kang, J. Thorne, and Y. Song. 2019. Modeling the effects of landscape patterns of current forests on the habitat quality of historical remnants in a highly urbanized area. Urban Forestry and Urban Greening, 41: 354-363.
9. He, J.; J. Huang, and C. Li. 2017. The evaluation for the impact of land use change on habitat quality: A joint contribution of cellular automata scenario simulation and habitat quality assessment model. Ecological Modelling, 366: 58-67.
10. Heinrichs, J.A.; D.J. Bender, and N.H. Schumaker. 2016. Habitat degradation and loss as key drivers of regional population extinction. Ecological Modelling, 335: 64–73.
11. Lei, J., Y. Chen, L. Li, Z. Chen, X. Chen, T. Wu, and Y. Li. 2022. Spatiotemporal change of habitat quality in Hainan Island of China based on changes in land use. Ecological Indicators, 145: 109707.‌
12. MA. 2005. Ecosystems and human well-being: synthesis. A report of the millennium ecosystem assessment. Island Press, Washington, D.C., USA.
13. McGarigal, K., S.A. Cushman, M.C. Neel, and E. Ene. 2002. FRAGSTATS: Spatial Pattern Analysis Program for Categorical Maps. Computer software program produced by the authors at the University of Massachusetts, Amherst, available at the following web site: http://www.umass.edu/landeco/research/fragstats/fragstats.html.
14. Mirghaed, F.A.; and B. Souri. 2021. Relationships between habitat quality and ecological properties across Ziarat Basin in northern Iran. Environment, Development and Sustainability, 23:16192–16207.
15. Mirghaed, F.A.; and B. Souri. 2022. Effect of landscape fragmentation on soil quality and ecosystem services in land use and landform types. Environmental Earth Sciences, 81(12): 330.‌
16. Mirghaed, F.A.; B. Souri, M. Mohammadzadeh, A. Salmanmahiny, and S. H. Mirkarimi. 2018. Evaluation of the relationship between soil erosion and landscape metrics across Gorgan Watershed in northern Iran. Environmental monitoring and assessment, 190: 1-14.‌
17. Nematollahi, S.; S. Fakheran, F. Kienast, and A. Jafari. 2020. Application of InVEST habitat quality module in spatially vulnerability assessment of natural habitats (case study: Chaharmahal and Bakhtiari province, Iran). Environmental Monitoring and Assessment, 192(8): 1-17.
18. Peng, Y.; K. Mi, F. Qing, and D. Xue. 2016. Identification of the main factors determining landscape metrics in semi-arid agro-pastoral ecotone. Journal of Arid Environments, 124: 249-256.
19. Sallustio, L.; A. De Toni, A. Strollo, M. Di Febbraro, E. Gissi, L. Casella, D. Geneletti, M. Munafo, M. Vizzarri, and M. Marchetti. 2017. Assessing habitat quality in relation to the spatial distribution of protected areas in Italy. Journal of Environmental Management, 201: 129–137.
20. Sharp, R.; H.T. Tallis, T. Ricketts, A.D. Guerry, S.A. Wood, R. Chaplin-Kramer, and J. Douglass. 2016. InVEST user’s guide. The natural capital project.
21. Sisay, G.; B. Gessesse, C. Fürst, M. Kassie, B. Kebede. 2023. Modeling of land use/land cover dynamics using artificial neural network and cellular automata Markov chain algorithms in Goang watershed, Ethiopia. Heliyon, 9(9).‌
22. TEEB. 2010. Main streaming the economics of nature: A synthesis of the approach, conclusions and recommendations of TEEB (The Economics of Ecosystems and Biodiversity). Earthscan.
23. USGS. 2020. United States geological survey website. https://earthexplorer.usgs.gov.
24. Wei, L.; L. Zhou, D. Sun, B. Yuan, and F. Hu. 2022a. Evaluating the impact of urban expansion on the habitat quality and constructing ecological security patterns: A case study of Jiziwan in the Yellow River Basin, China. Ecological Indicators, 145: 109544.‌
25. Wei, Q.; M. Abudureheman, A. Halike, K. Yao, L. Yao, H. Tang, and B. Tuheti. 2022b. Temporal and spatial variation analysis of habitat quality on the PLUS-InVEST model for Ebinur Lake Basin, China. Ecological Indicators, 145: 109632.‌
26. Wu, L.; C. Sun, and F. Fan. 2021. Estimating the Characteristic Spatiotemporal Variation in Habitat Quality Using the InVEST Model—A Case Study from Guangdong–Hong Kong–Macao Greater Bay Area. Remote Sensing, 13(5): 1008.
27. Zhang, C.; and S. Fang. 2021. Identifying and Zoning Key Areas of Ecological Restoration for Territory in Resource-Based Cities: A Case Study of Huangshi City, China. Sustainability, 13(7): 3931.
28. Ambarwulan, W.; F. Yulianto, W. Widiatmaka, A. Rahadiati, S.D. Tarigan, I. Firmansyah, M.A.S. Hasibuan. 2023. Modelling land use/land cover projection using different scenarios in the Cisadane Watershed, Indonesia: Implication on deforestation and food security. The Egyptian Journal of Remote Sensing and Space Science, 26(2), 273-283.‌
29. Borges, F.; M. Glemnitz, A. Schultz, and U. Stachow. 2017. Assessing the habitat suitability of agricultural landscapes for characteristic breeding bird guilds using landscape metrics. Environmental monitoring and assessment, 189(4): 166.
30. De Groot, R.S.; M.A. Wilson, and R.M. Boumans. 2002. A typology for the classification, description and valuation of ecosystem functions, goods and services. Ecological economics, 41(3): 393-408.
31. Duan, H.; and X. Yu. 2022. Linking landscape characteristics to shore bird habitat quality changes in a key stopover site along the East Asian–Australasian Flyway migratory route. Ecological Indicators, 144: 109490.‌
32. Eastman, J.R. 2012. IDRISI Selva manual. Clark University, Worcester.
33. Han, Y.; W. Kang, J. Thorne, and Y. Song. 2019. Modeling the effects of landscape patterns of current forests on the habitat quality of historical remnants in a highly urbanized area. Urban Forestry and Urban Greening, 41: 354-363.
34. He, J.; J. Huang, and C. Li. 2017. The evaluation for the impact of land use change on habitat quality: A joint contribution of cellular automata scenario simulation and habitat quality assessment model. Ecological Modelling, 366: 58-67.
35. Heinrichs, J.A.; D.J. Bender, and N.H. Schumaker. 2016. Habitat degradation and loss as key drivers of regional population extinction. Ecological Modelling, 335: 64–73.
36. Lei, J., Y. Chen, L. Li, Z. Chen, X. Chen, T. Wu, and Y. Li. 2022. Spatiotemporal change of habitat quality in Hainan Island of China based on changes in land use. Ecological Indicators, 145: 109707.‌
37. MA. 2005. Ecosystems and human well-being: synthesis. A report of the millennium ecosystem assessment. Island Press, Washington, D.C., USA.
38. McGarigal, K., S.A. Cushman, M.C. Neel, and E. Ene. 2002. FRAGSTATS: Spatial Pattern Analysis Program for Categorical Maps. Computer software program produced by the authors at the University of Massachusetts, Amherst, available at the following web site: http://www.umass.edu/landeco/research/fragstats/fragstats.html.
39. Memarzadeh Kiani, A.; A. Nohegar, and M.J. Amiri. 2022. Spatial Analysis of Expansion of Farmland in the Protected Area of Kavir using Ecosystem Management Approach and its forecast in the coming years. Journal of Arid Biome, 12(1), 1-19.‌
40. Mirghaed, F.A.; and B. Souri. 2021. Relationships between habitat quality and ecological properties across Ziarat Basin in northern Iran. Environment, Development and Sustainability, 23:16192–16207.
41. Mirghaed, F.A.; and B. Souri. 2022. Effect of landscape fragmentation on soil quality and ecosystem services in land use and landform types. Environmental Earth Sciences, 81(12): 330.‌
42. Mirghaed, F.A.; B. Souri, M. Mohammadzadeh, A. Salmanmahiny, and S. H. Mirkarimi. 2018. Evaluation of the relationship between soil erosion and landscape metrics across Gorgan Watershed in northern Iran. Environmental monitoring and assessment, 190: 1-14.‌
43. Nematollahi S.; S. Fakheran, F. Kienast, S. Pourmanafi, and A. Jafari. 2021. Assessing the Impact of Road Networks on Decreasing the Quality of Wildlife’Habitats Using the Vicinity Impact Index (Chaharmahal & Bakhtiari Province). Desert Management, 8(16), 37-56.‌
44. Nematollahi, S.; S. Fakheran, F. Kienast, and A. Jafari. 2020. Application of InVEST habitat quality module in spatially vulnerability assessment of natural habitats (case study: Chaharmahal and Bakhtiari province, Iran). Environmental Monitoring and Assessment, 192(8): 1-17.
45. Peng, Y.; K. Mi, F. Qing, and D. Xue. 2016. Identification of the main factors determining landscape metrics in semi-arid agro-pastoral ecotone. Journal of Arid Environments, 124: 249-256.
46. Sallustio, L.; A. De Toni, A. Strollo, M. Di Febbraro, E. Gissi, L. Casella, D. Geneletti, M. Munafo, M. Vizzarri, and M. Marchetti. 2017. Assessing habitat quality in relation to the spatial distribution of protected areas in Italy. Journal of Environmental Management, 201: 129–137.
47. Sharp, R.; H.T. Tallis, T. Ricketts, A.D. Guerry, S.A. Wood, R. Chaplin-Kramer, and J. Douglass. 2016. InVEST user’s guide. The natural capital project.
48. Sisay, G.; B. Gessesse, C. Fürst, M. Kassie, B. Kebede. 2023. Modeling of land use/land cover dynamics using artificial neural network and cellular automata Markov chain algorithms in Goang watershed, Ethiopia. Heliyon, 9(9).‌
49. TEEB. 2010. Main streaming the economics of nature: A synthesis of the approach, conclusions and recommendations of TEEB (The Economics of Ecosystems and Biodiversity). Earthscan.
50. USGS. 2020. United States geological survey website. https://earthexplorer.usgs.gov.
51. Wei, L.; L. Zhou, D. Sun, B. Yuan, and F. Hu. 2022a. Evaluating the impact of urban expansion on the habitat quality and constructing ecological security patterns: A case study of Jiziwan in the Yellow River Basin, China. Ecological Indicators, 145: 109544.‌
52. Wei, Q.; M. Abudureheman, A. Halike, K. Yao, L. Yao, H. Tang, and B. Tuheti. 2022b. Temporal and spatial variation analysis of habitat quality on the PLUS-InVEST model for Ebinur Lake Basin, China. Ecological Indicators, 145: 109632.‌
53. Wu, L.; C. Sun, and F. Fan. 2021. Estimating the Characteristic Spatiotemporal Variation in Habitat Quality Using the InVEST Model—A Case Study from Guangdong–Hong Kong–Macao Greater Bay Area. Remote Sensing, 13(5): 1008.
54. Zhang, C.; and S. Fang. 2021. Identifying and Zoning Key Areas of Ecological Restoration for Territory in Resource-Based Cities: A Case Study of Huangshi City, China. Sustainability, 13(7): 3931.

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

ارسال پیام به نویسنده مسئول


بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به سامانه نشریات علمی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Spatial Analysis Environmental hazarts

Designed & Developed by : Yektaweb