دوره 10، شماره 4 - ( 10-1402 )
جلد 10 شماره 4 صفحات 78-59 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Karami T, Shamaei A, Mohebi F. Analysis of the role of urban green infrastructure changes in the ecological resilience of District 1 of Tehran Municipality. Journal of Spatial Analysis Environmental Hazards 2023; 10 (4) :59-78
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3338-fa.html
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3338-fa.html
کرمی تاج الدین، شماعی علی، محبی فاطمه. تحلیل نقش تغییرات زیرساخت سبز شهری در تابآوری اکولوژیک منطقه یک شهرداری تهرا. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 1402; 10 (4) :59-78
تاج الدین کرمی 
1، علی شماعی2 ، فاطمه محبی2
1، علی شماعی2 ، فاطمه محبی2
1- دانشگاه خوارزمی ، karamit@khu.ac.ir
2- دانشگاه خوارزمی
2- دانشگاه خوارزمی
چکیده: (2315 مشاهده)
تابآوری اکولوژیک مفهومی است که بر قابلیت بازگشت‌پذیری ساختارها و کارکردهای اکولوژیکی در مقابل شوک‌های وارده دلالت دارد. پهنه شمالی تهران به مثابه مهم‌ترین پشتوانه‌های اکولوژیک این شهر در دهه‌های اخیر دچار تغییرات کاربری زیادی شده است. تحقیق حاضر تحلیل نقش تغییر کاربری در تابآوری اکولوژیک زیرساخت‌های سبز (به عنوان یکی از ارکان ساختاراکولوژیکی) منطقه یک شهرداری تهران پرداخته است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی ـ تحلیلی محسوب می‌شود. از داده‌های ماهواره‌ای لندست (2021-1976) برای کشف تغییرات مورد نظر و از سنجه‌های سیمای سرزمین برای تحلیل وضعیت تاب‌آب‌وری اکولوژیک استفاده شده است. بر اساس یافته‌های تحقیق، سنجۀ اندازه لکه‌ها(CA) و تعداد لکههای(NP)، سبز در طی دوره مورد بررسی، از نظر وسعت کاهش یافته و از نظر تعداد دچار افزایش چشم‌گیری شده‌اند. این تغییرات بیانگر فرایند خرددانگی و از بین رفتن انسجام ساختاری لکههای سبز است. نتایج حاصل از متریک پیوستگی(ENN و GYRATE) نیز پیوستگی کمی بین لکههای سبز منطقه را نشان می‌دهد. بعلاوه نتایج سنجه CONTAG، بیان می‌کند که درصد سرایت به خاطر پیوستگی کم، پایین است. بنابراین می‌توان گفت که زیرساخت‌های سبز منطقه در مقابل تغییرات کاربری اراضی انسجام ساختاری خود را از دست داده و در نتیجه کارکردها و خدمات اکولوژیکی مورد انتظارِ آن‌ها نیز دچار نارسایی شده‌اند. بنابراین زیرساخت‌های سبز منطقه مورد مطالعه در مقابل تغییرات کاربری آسیب‌پذیر بوده و به نحو بارزی از تابآوری اکولوژیک آن‌ها کاسته شده است.
واژه‌های کلیدی: تاب‌آوری‌اکولوژیک، تغییر کاربری، زیرساخت سبز، سنجه‌های سیمای سرزمین، منطقه یک شهرداری تهران
فهرست منابع
1. استیونسون، دبورا. 1388. شهرها و فرهنگ‌های شهری. ترجمه رجب پناهی و احمد پوراحمد. مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری. تهران.
2. پریور، پرستو؛ احد ستوده. آیدا احمدی. 1399. تفکر تاب آوری، مفاهیم و کاربردها در مدیریت محیط زیست شهری. نوبت اول. یزد.
3. پریور، پرستو؛ یاوری، احمدرضا و ستوده، احد. 1387. تحلیل تغییرات زمانی و توزیع مکانی فضاهای سبز شهری تهران در مقیاس سیمای سرزمین. محیط شناسی، 34 (45)، 73- 84.
4. چگینی، رباب. 1391. تبیین پیامدهای کالبدی ادغام هسته‌های روستایی در فرایند گسترش شهر(مورد: منطقه یک شهرداری تهران). رساله دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری به راهنمایی دکتر محمد سلیمانی و حسن افراخته. دانشگاه خوارزمی. تهران.
5. رهنمایی، محمدتقی(1381)، مجموعه مباحث شهرسازی (جلد جغرافیا)، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، مرکز تحقیقات شهرساز و معماری ایران.
6. رئیس‌دانا، فریبرز، (1381)، "اقتصاد سیاسی توسعه"، انتشارات نگاه، تهران.
7. فاطمی، سید باقر؛ یوسف رضائی.1396.مبانی سنجش از دور. چاپ پنجم. تهران.
8. عظیمی (آرانی)، حسین.1388. مدارهای توسعه‌نیافتگی در اقتصاد ایران. نشر نی. چاپ دهم. تهران.
9. کرمی، تاج‌الدین. و دیگران. 1391. بایسته‌های بوم‌شناسی سیاسی شهر: الگوی توزیع تاج‌پوشش درختی و نابرابری فضایی در شهر تهران. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای. دوره 4, شماره 13. تابستان 1391 : 22-1.
10. مثنوی، محمدرضا؛ دبیری، مریم. 1396. ارزش‌گذاری خدمات اکوسیستم شهری به عنوان ابزاری برای برنامه‌ریزی شهرهایی پایدارتر. نشریه منظر. صص 35-24.
11. مدنی‌پور، علی. 1381. تهران ظهور یک کلانشهر. ترجمه حمید زرآزوند. شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهر تهران.
12. مهندسان مشاور بافت شهر.1381. بررسی مسائل توسعه شهری منطقه یک تهران. شهرداری منطقه یک.
13. یوسف زاده، الهام و دیگران (1396)، "ارزیابی تابآوری خدمات اکوسیستمی در محیطزیست شهری )مطالعه موردی شهر یزد"، مجله پژوهش‌های محیطزیست، سال 8 ، شماره 16 ، پاییز و زمستان 1396 ، 28-15.
14. Alberti, M., & Marzluff, J. M. (2004) Ecological resilience in urban ecosystems: linking urban patterns to human and ecological functions. Urban ecosystems, Vol 7 No 3, pp.241-265.
15. Evans, D. L., Falagán, N., Hardman, C. A., Kourmpetli, S., Liu, L., Mead, B. R., & Davies, J. A. C. (2022). Ecosystem service delivery by urban agriculture and green infrastructure–a systematic review. Ecosystem Services, 54, 101405.
16. Fu, S., Zhuo, H., Song, H., Wang, J., & Ren, L. (2020). Examination of a coupling coordination relationship between urbanization and the eco-environment: A case study in Qingdao, , China. Environmental Science and Pollution Research, 27(19), 23981–23993.
17. Heynen Nik, Harold A. Perkins and Parama Roy, (2006), The Political Ecology of Uneven Urban Green Space, The Impact of Political Economy on Race and Ethnicity in Producing Environmental Inequality in Milwaukee, Urban Affairs Review, Vol. 42 N. 1: 3-25, September.
18. Liu, Z., Xiu, C., & Ye, C. (2020). Improving Urban Resilience through Green Infrastructure: An Integrated Approach for Connectivity Conservation in the Central City of Shenyang, China. Complexity, 2020.
19. Mather, P. M., & Koch, M. (2011). Computer processing of remotely-sensed images: an introduction. John Wiley & Sons.
20. Marzluff, J. M. (2001). Worldwide urbanization and its effects on birds. In Avian ecology and conservation in an urbanizing world (pp. 19-47). Springer, Boston, MA.
21. McGarigal, K., Cushman, S. A., Neel, M. C. Ene, E., (2002), "Fragstats: Spatial pattern analysis program for categorical maps", Oregon State University: Corvallis.
22. McPhearson, T., Andersson, E., Elmqvist, T., & Frantzeskaki, N. (2015). Resilience of and through urban ecosystem services. Ecosystem Services, 12, 152-156.
23. Meerow, S., & Newell, J. P. (2017). Spatial planning for multifunctional green infrastructure: Growing resilience in Detroit. Landscape and Urban Planning, 159, 62-75.
24. Nastran.Mojca, Železnikar. Špela, Cvejić. ozalija and Pintar.Marina (2016), Linkages between ecosystem services, urban green infrastructure and wellbeing, University of Ljubljana, Humboldt-Universität zu Berlin, Available in: https://www.researchgate.net/publication/304284517.
25. Pamukcu-Albers, P., Ugolini, F., La Rosa, D., Grădinaru, S. R., Azevedo, J. C., & Wu, J. (2021). Building green infrastructure to enhance urban resilience to climate change and pandemics. Landscape Ecology, 36(3), 665-673.
26. Parker, J., & Simpson, G. D. (2020). A theoretical framework for bolstering human-nature
27. Pickett, S. T., McGrath, B., Cadenasso, M. L., & Felson, A. J. (2014). Ecological resilience and resilient cities. Building Research & Information, 42(2), 143-157. connections and urban resilience via green infrastructure. Land, 9(8), 252.
28. Strahler, A. H. (1980). The use of prior probabilities in maximum likelihood classification of remotely sensed data. Remote sensing of Environment, 10(2), 135-163.
29. Tzoulas, K., Korpela, K., Venn, S., Yli-Pelkonen, V., Kaźmierczak, A., Niemela, J., & James, P. (2007). Promoting ecosystem and human health in urban areas using Green Infrastructure: A literature review. Landscape and urban planning, 81(3), 167-178.
30. Wang, Y., Cai, Y., Xie, Y., Zhang, P., & Chen, L. A (2023) quantitative framework to evaluate urban ecological resilience: broadening understanding through multi-attribute perspectives. Frontiers in Ecology and Evolution, 11, 1144244.
31. Young, C., Symons, J., & Jones, R. (2015). Investing in Growth: Understanding the Value of Green Infrastructure Workshop Report.
32. Voghera, A., & Giudice, B. (2019). Evaluating and planning green infrastructure: a strategic perspective for sustainability and resilience. Sustainability, 11(10), 2726.
33. Wu, J., He, C., Huang, G., & Yu, D. (2013). Urban landscape ecology: Past, present, and future. In Landscape ecology for sustainable environment and culture (pp. 37-53). Springer, Dordrecht.
34. Wu, X., Zhang, J., Geng, X., Wang, T., Wang, K., & Liu, S. (2020). Increasing green infrastructure-based ecological resilience in urban systems: A perspective from locating ecological and disturbance sources in a resource-based city. Sustainable Cities and Society, 61, 102354.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
