دوره 10، شماره 2 - ( 6-1402 )
جلد 10 شماره 2 صفحات 186-167 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Moradi M, Gholizadeh M H, Rahmani M. Spatiotemporal Trend Analysis of Maximum Soil Temperature Over Iran. Journal of Spatial Analysis Environmental Hazards 2023; 10 (2) :167-186
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3323-fa.html
URL: http://jsaeh.khu.ac.ir/article-1-3323-fa.html
مرادی مسعود، قلی زاده محمدحسین، رحمانی میثم. واکاوی زمانی و مکانی روند دمای بیشینه ی عمق خاک در ایران. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی. 1402; 10 (2) :167-186
1- دانشگاه کردستان ، moradimasood@ymail.com
2- دانشگاه کردستان
2- دانشگاه کردستان
چکیده: (2093 مشاهده)
دمای خاک یکی از پارامترهای مهم در مطالعات هیدرولوژی، هواشناسی کشاورزی و اقلیم‌شناسی است. در این پژوهش تغییرات دمای خاک ایران در عمق های 5 تا 30سانتیمتری زمین با هدف شناسایی رفتار زمانی و مکانی دما در گستره ی ایران بررسی شده است. بدین منظور داده‌های دمای خاک ۱۵۰ ایستگاه هواشناسی ایران استفاده شده است. پس از کنترل کیفی داده ها و انجام تحلیل های آماری مقدماتی، تغییرات روزانه و ماهانه ی دما برای کل ایران بررسی شد. در ادامه روند دمای خاک با استفاده از آزمون ناپارامتری من-کندال و شیب خط سن بررسی شده است. نتایج نشان داد رابطه ی مستقیم میان افزایش و کاهش دمای خاک در طول سال و ضریب تغییرات روزانه‌ی آن دیده میشود. روند مثبت دما در دو فصل تابستان و زمستان در گستره ی ایران فراگیر بوده است. در فصل تابستان روندهای قوی با اطمینان ۹۹ درصد غالبا در مناطق کوهستانی فراوانی بیشتری دارد در حالی که در فصل زمستان ایستگاه های واقع در نیمه ی جنوبی ایران بیشترین روند مثبت دمای خاک را در عمق‌های مختلف تجربه کرده اند. بررسی مقادیر روند دما گویای این است که روندهای بالاتر از ۱ درجه ی سلسیوس غالبا تا عمق ۲۰ سانتیمتری خاک دیده می شود. روند افزایشی دمای خاک در فصل زمستان گسترش مکانی بیشتری را نشان می دهد که گویای افزایش دماهای کمینه ی سالانه است و در حالت کلی روند افزایشی دمای خاک ایران را در بلندمدت نشان می دهد.
فهرست منابع
1. ابراهیمی، 1374. مطالعه دمای اعماق مختلف خاک. پایان نامه کارشناسی ارشد هواشناسی، مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران.
2. اسعدی اسکویی، ا.، موسوی بایگی، م.، یزدانی، م.، علیزاده، ا. و زهد قدسی، م. ۱۳۹۶. اثر عمق غرقابی بر دمای آب و خاک در شالیزار (مطالعه موردی: رشت)، نشریه هواشناسی کشاورزی، جلد ۵، شماره ۱، صفحات ۵۶-۴۸.
3. ثنایی نژاد، ح.، عباسی، م.، موسوی بایگی، م. و حیدری گندمان، م. ۱۳۸۷. بررسی رژیم دمایی هوا و اعماق خاک و تعیین توابع نوسانات ادواری آن‌ها در ایستگاه‌های استان کردستان، مجله‌ی علوم و صنایع کشاورزی ویژه آب و خاک، دوره ۲۲، شماره ۱، صفحات ۳۳-۲۵.
4. سبزی‌پرور، ع.، زارع ابیانه، ح. و بیات ورکشی، م. ۱۳۸۹. مقایسه یافته‌های مدل شبکه استنتاج تطبیقی عصبی-فازی با مدلهای رگرسیونی به منظور برآورد دمای خاک در سه اقلیم متفاوت، جلد ۲۴ شماره ۲ صفحات ۲۸۵-۲۷۴.
5. مجرد، ف. و صادقی، ح. ۱۳۹۱. بررسی رابطه‌ی دمای سطح زمین با اعماق خاک (مطالعه‌ی موردی: ایستگاه کرمانشاه)، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی، جلد ۴۵، شماره ۱، صفحات ۱۱۸-۱۰۱.
6. مزیدی، ا. و فلاح زاده ، ف. 1390. تحلیل روند دمای سالانه‌ی خاک در ایستگاه یزد، فصلنامه جغرافیا و توسعه, شماره 9(24), صفحات ۵۶-۳۹.
7. میرعباسی نجف آبادی، ر. و دین پژوه ی. ۱۳۸۹. تحلیل روند تغییرات آبدهی رودخانه‌های شمال غرب ایران در سه دهه اخیر، نشریه آب و خاک، دوره 24 ، شماره 4، صفحات ۷۶۸-۷۵۷.
8. نجفی مود، م.، علیزاده، ا.، محمدیان آ. و موسوی ج. 1387. بررسی رابطه دمای هوا و دمای اعماق مختلف خاک و برآورد عمق یخبندان، علوم و صنایع کشاورزی, دوره 22, شماره 2, صفحات 456-466.
9. همتی، ش.، نصیری، ب.، کرمپور، م. 1399. تعیین روند تغییر دمای خاک در اقلیمهای مختلف استان کرمانشاه، تحقیقات آب و خاک ایران، دوره 51 ، شماره10، صفحات 2650-2642.
10. Araghi, A.; M. Mousavi-Baygi, and J. Adamowski. 2017. Detecting soil temperature trends in Northeast Iran from 1993 to 2016. Soil & Tillage Research, 174: 177–192.
11. Da silva, V.P.R. 2004. On climate variability in northeast of Brazil. Journal of Arid Environment 58(4): 575–596.
12. Gan, T.Y. 1988. Hydroclimatic trends and possible climatic warming in the Canadian Prairies, water resources research, 34(11): 3009-3015.
13. Hu, Q.; and S. Feng. 2003. A Daily Soil Temperature Dataset and Soil Temperature Climatology of the Contiguous United States. Journal of Applied Meteorology, 42: 1139-1156.
14. Huang, F.; W. Zhan, W. Ju, and Z. Wang. 2014. Improved reconstruction of soil thermal field using two-depth measurements of soil temperature. Journal of Hydrology, 519: 711–719.
15. Kendall, M. 1975. Rank Correlation Methods. Charles Griffin, London.
16. Knight, J.H.; B. Minasny, A.B. McBratney, T.B. Koen, and B.W. Murphy. 2018. Soil temperature increase in eastern Australia for the past 50 years. Geoderma, 313: 241–249.
17. Liu, P.; Y. Xia, and M. Shang. 2020. A bench-scale assessment of the effect of soil temperature on bare soil evaporation in winter. Hydrology Research. 51(6): 1349-1357.
18. Mackay, A. 2008. Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) (2007) Climate change 2007: impacts, adaptation and vulnerability. Contribution of Working Group II to the Fourth Assessment Report of the IPCC. Journal of Environmental Quality, 37(6): 2407
19. Mann, H. 1945. Nonparametric tests against trend. Econometrica 13: 245–259.
20. Onwuka, B.; and B. Mang. 2018. Effects of soil temperature on some soil properties and plant growth. Advances in Plants & Agriculture Research, 8: 34-37.
21. Qian, B.; E.G. Gregorich, S. Gameda, D.W. Hopkins, and X.L. Wang. 2011. Observed soil temperature trends associated with climate change in Canada. Journal of Geophysical Research. 116. 1-16.
22. Shati, F.; S. Prakash, H. Norouzi, and R. Blake. 2018. Assessment of differences between near-surface air and soil temperatures for reliable detection of high-latitude freeze and thaw states. Cold Regions Science and Technology, 145: 86–92.
23. Sinha, T.; and K.A. Cherkauer. 2008. Time Series Analysis of Soil Freeze and Thaw Processes in Indiana. Journal of Hydrometeorology, 9: 936-950.
24. Yang M.; F.E. Nelson. N.I. Shiklomanov, D. Guo, and G. Wan. 2010. Permafrost degradation and its environmental effects on the Tibetan Plateau: a review of recent research. Earth Science Review, 103: 31–44.
25. Yang, Z.; O. YH, X. Xu, L. Zhao, M. Song, and C. Zhou. 2010. Effects of permafrost degradation on ecosystems. Acta Ecologica Sinica 30(1): 33–39.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 | این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
