سامانه نشریات علمی

در دهه‏های اخیر، سیاست اسکان مجدد از طریق جابه‏جایی و تجمیع یکی از اقدام‌های مهمی است که در کشور ما به کار گرفته شده است. اما چون جابه‌جایی‏های ناشی از حوادث غیرمترقبه‏ای مثل سیل حسب شرایط اضطراری لاجرم باید هرچه سریع‌تر صورت گیرد، معمولاً فرصتی برای ارزیابی‏های پیش از اجرا وجود ندارد. در نتیجه، بسیاری از طرح‌های اسکان مجدد چنان‌چه از حیث توان اکولوژیکی به طور دقیق ارزیابی نشوند ــ به‌رغم پیامدهای مثبتی که در زمینه‌ی خدمات‏رسانی دارند ‌ــ ممکن است از حیث ابعاد محیطی ـ کالبدی دچار مسائلی شوند. چنین مسائلی همواره سبب نارضایتی ساکنان خواهد بود. از این رو، پژوهش حاضر با هدف ارزیابی توان بوم‏شناختی و سنجش رضایت‌مندی اهالی ساکن در سایت پیشکمر صورت گرفت که حاصل تجمیع 12 روستای واقع در شهرستان کلاله است. این ارزیابی از نوع پس‏رویدادی و روش اجرای آن توصیفی ـ تحلیلی است. بر این اساس، ابتدا در فرآیندی چهار مرحله‏ای توان بوم‏شناختی سایت مذکور با بهره‏گیری از مدل توان اکولوژیکی و با استفاده از نقشه‏های پایه‌ی1:50000توپوگرافی،1:250000 زمین‏شناسی و نقشه‌ی1:100000 کاربری اراضی و حاصل‌خیزی خاک در محیط Arcgisارزیابی شد. سپس، با پرسش‌نامه‌ی محقق‌ساخته، درجه‌ی رضایت‌مندی 200 نفر از ساکنان سایت تعیین گردید که بر اساس رابطه‌ی کوکران  (به صورت نمونه‌ی تصادفی) انتخاب شده بودند. نتایج نشان داد که از ترکیب 330 سلول اولیه و هم‌پوشانی نقشه‏های گوناگون در نهایت 13 یگان زیست‏محیطی همگن به دست آمد. 67 درصد آن‌ها در کلاس با توان مناسب یک، 8/28 درصد در کلاس با توان مناسب دو و 2/4 درصد در کلاس سه‌ی نامناسب برای استقرار سکونتگاه واقع شده‌اند. در مجموع، این سایت توان بوم‌شناختی مناسبی دارد. همچنین، میزان رضایت‌مندی ساکنان از برخی شاخص‌های متأثر از شرایط بوم‏شناختی از جمله شیب سطحی و دفع آب، جهت‏گیری بنا از شبکه‌ی معابر، استحکام بنا و الگوی معماری مثبت است و در برخی شاخص‌ها مثل مقاومت خاک، جهت وزش بادهای محلی و همسازی با اقلیم منفی است.