[صفحه اصلی ]   [Archive] [ English ]  
:: صفحه اصلي :: درباره نشريه :: آخرين شماره :: تمام شماره‌ها :: جستجو :: ثبت نام :: ارسال مقاله :: تماس با ما ::
بخش‌های اصلی
صفحه اصلی::
اطلاعات نشریه::
آرشیو مجله و مقالات::
برای نویسندگان::
برای داوران::
تماس با ما::
تسهیلات پایگاه::
آمار نشریه::
::
شناسنامه نشریه
..
پایگاه‌های نمایه‌کننده

  AWT IMAGE   AWT IMAGE 
 AWT IMAGE   AWT IMAGE 
   

   

..
پایگاه‌های اجتماعی
     
ACADEMIA
 
..
جستجو در پایگاه

جستجوی پیشرفته
..
دریافت اطلاعات پایگاه
نشانی پست الکترونیک خود را برای دریافت اطلاعات و اخبار پایگاه، در کادر زیر وارد کنید.
..
نظرسنجی
نظر شما در مورد عملكرد دوفصلنامه زبان و ادبيات فارسي چيست؟
عالي
خوب
متوسط
ضعيف
   
..
:: سال 30، شماره 92 - ( 3-1401 ) ::
جلد 30 شماره 92 صفحات 149-137 برگشت به فهرست نسخه ها
بررسی بیتی از شاهنامه با تکیه بر متن‌های اوستایی و فارسی میانه
مجتبی دورودی 1، حمید فدایی2
1- دانشگاه شیراز ، doroodi.official@gmail.com
2- پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تهران
چکیده:   (1756 مشاهده)
موضوع جستار حاضر بررسی و تحلیل بیتی از شاهنامه فردوسی است که تاکنون پژوهشگران دیدگاه‌های گوناگونی درباره آن اظهار کرده‌اند. این بیت، که سعدی نیز در بوستان ضبط کرده است، با مصراع «میازار موری که دانه‌کش است» آغاز می‌شود. سپس‌تر، خالقی‌مطلق صورت ضبط‌شده این بیت در نسخه فلورانس و دو نسخه دیگر را، که مصراع «مکش مورکی را که روزی‌کش است» در آنها آمده است، اساس تصحیح خود قرار داده و آن را نزدیک‌ترین صورت به اصل شاهنامه دانسته است. پس‌ازآن، پژوهشگران دیدگاه‌های خود را در رد یا قبول این تصحیح منتشر کرده‌اند. در این پژوهش، ضمن بررسی نظریات دیگر، با تمرکز بر متن‌های اوستایی و فارسی میانه، و نیز با درنظرگرفتن صورت بسامدی تعدادی از واژگان این بیت، این نتیجه حاصل شده است که عبارت «مور دانه‌کش»، ترکیبی وصفی و کهن است که در متن‌های باستان و میانه ریشه دارد و دامنه‌اش به فارسی نو نیز کشیده شده است. دو دیگر، واژه «مکش» نسبت به «میازار» و «موری» نسبت به «مورک» برتری دارد که به‌قرینه یکدیگر در هر کدام از ابیات دیده می‌شوند. بااین‌حال، واژه «میازار» را می‌توان ازجمله نوآوری‌های شاعرانه فردوسی به‌شمار آورد.  
واژه‌های کلیدی: شاهنامه، میازار، مکش، مور، مورک، دانه‌کش، روزی‌کش
متن کامل [PDF 3520 kb]   (394 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. آذرفرنبغ فرخزادان (1384) روايت آذرفرنبغ فرخزادان. به‌کوشش حسن رضايي باغ‌بيدي. تهران: مرکز دايرة‌المعارف بزرگ اسلامي.
2. ارداويراف‌نامه (1394) متن پهلوي، حرف‌نويسي. ترجمة متن پهلوي، واژه‌نامة فيليپ ژينيو. ترجمة ژاله آموزگار. تهران: معين‌ـ انجمن ايرانشناسي فرانسه.
3. اعتصامي، پروين (1381) ديوان اشعار پروين اعتصامي. به‌کوشش حسن احمدي گيوي. تهران: قطره.
4. ايران‌شان‌بن‌ابي‌الخير (1377) کوش‌نامه. به‌کوشش جلال متيني. تهران: علمي.
5. بنونيست، اميل (1354) دين ايراني برپاية متن‌هاي مهم يوناني. ترجمة بهمن سرکاراتي. تهران: بنياد فرهنگ ايران.
6. تفضلي، احمد (1377) تاريخ ادبيات ايران پيش‌از اسلام. تهران: سخن.
7. پورداوود، ابراهيم (1377) يشتها. دورة دوجلدي. تهران: اساطير.
8. جعفري، سياوش، و ابوالقاسم رادفر (1391) «بررسي بيت‌هايي از شاهنامه در ويرايش جلال خالقي‌مطلق». کهن‌نامة ادب پارسي. سال سوم. شمارة 2: 49-66.
9. خالقي‌مطلق، جلال (1364) «نفوذ بوستان در شاهنامه». ايران‌نامه. شمارة 12: 624-626.
10. خالقي‌مطلق، جلال (1374) «اهميت و خطر مآخذ جنبي در تصحيح شاهنامه». ايران‌شناسي. سال هفتم. شمارة 4: 728-751.
11. خطيبي، ابوالفضل (1394) «يادداشت‌هاي شاهنامه‌شناسي». گزارش ميراث. دورة دوم. سال نهم. شمارة 1 و 2: 11-16.
12. داراب هرمزديار (1922) روايات. به‌کوشش رستم اونوالا. دورة دوجلدي. بمبئي: بي‌نام.
13. دهلوي، بيدل (1368) کليات ديوان مولانا بيدل دهلوي. تهران: فروغي.
14. ذوالفقاري، داريوش، و نرگس محمدي‌بدر (1389) «نقد بلاغي بيت معروفي از شاهنامه». کهن‌نامة ادب پارسي. سال اول. شمارة 2: 15-27.
15. رضی، هاشم (1376) ونديداد (ترجمه از متن اوستايي، مقدمه، تطبيق با ترجمة پهلوي، آوانويسي فارسي، پژوهش‌هاي گسترده و واژه‌نامة تطبيقي). دورة چهارجلدي. تهران: فکر روز.
16. روايت پهلوي (1390) به‌کوشش مهشيد ميرفخرايي. تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
17. سجاسي، شمس (1368) فرائدالسلوک. به‌تصحيح و تحشية عبدالوهاب نوراني وصال و غلامرضا افراسيابي. تهران: پاژنگ.
18. سعدي، مصلح‌الدين (1370) بوستان سعدي. تهران: اقبال.
19. شايست‌نا‌شايست (1362) آوانويسي و ترجمة کتايون مزداپور. تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
20. عطار نيشابوري، فريد‌الدين (1362) پندنامه و بي‌سرنامه. با تصحيح و مقدمة احمد خوشنويس. تهران: سنايي.
21. فردوسي، ابوالقاسم (1396) شاهنامه. به‌کوشش جلال خالقي‌مطلق. دورة ده‌جلدي. تهران: مرکز دايرة‌المعارف بزرگ اسلامي.
22. فرنبغ‌دادگي (1380) بُندهشن. به‌کوشش مهرداد بهار. تهران: توس.
23. کهريزي، خليل (1391) «بيازار موري که دانه‌کش است». کتاب ماه ادبيات. شمارة 178: 36-40.
24. مکنزي، ديويد‌نيل (1390) فرهنگ کوچک زبان پهلوي. ترجمة مهشيد ميرفخرايي. تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي.
25. هرن، پاول، و هاينريش هوبشمان (1393) فرهنگ ريشه‌شناسي فارسي. ترجمة جلال خالقي‌مطلق. تهران: مهرافروز.
26. ياحقي، محمدجعفر (1394) فرهنگ اساطير و داستان‌واره‌ها در ادبيات فارسي. چاپ‌پنجم. تهران: فرهنگ معاصر.
27. Bartholomae, Christian (1904) Altiranisches wörterbuch. Strassburg: kj. Trübner.
28. Kellens, Jean (1995) Liste du verbe avestique. Wiesbaden: Reichert.
29. Modi, Jivanji-Jamshedji (1909) Persian Texts Relating to Zoroastrianism. Sad dar Nasr and Sad dar Bundehesh. Edited by Ervad Bahmanji Nasarvanji Dhabhar. Bombay: British India Press.
30. Pâhlan, Dârâb (1924) The Persian Farziât Nâmeh and Kholâseh-I DÎN. text and version with notes by Jivanji-Jamshedji Modi: Bombay.
ارسال پیام به نویسنده مسئول

ارسال نظر درباره این مقاله
نام کاربری یا پست الکترونیک شما:

CAPTCHA



XML   English Abstract   Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

Doroudi M, Fadayi H. A Study of a Couplet from Ferdowsi’s Shahnameh Based on Avestan and Middle Persian Texts. Persian Language and Literature 2022; 30 (92) :137-149
URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4182-fa.html

دورودی مجتبی، فدایی حمید. بررسی بیتی از شاهنامه با تکیه بر متن‌های اوستایی و فارسی میانه. زبان و ادبيات فارسی. 1401; 30 (92) :137-149

URL: http://jpll.khu.ac.ir/article-1-4182-fa.html



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 30، شماره 92 - ( 3-1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها
دوفصلنامه  زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی Half-Yearly Persian Language and Literature
Persian site map - English site map - Created in 0.11 seconds with 42 queries by YEKTAWEB 4642