:: سال 30، شماره 92 - ( 3-1401 ) ::
جلد 30 شماره 92 صفحات 109-81 برگشت به فهرست نسخه ها
عینیت و شیءوارگی موصوف و الگوهای پنج‌گانه توصیف در هفت‌پیکر نظامی
سیدسعید احمدپور مقدم 1، ناصر نیکوبخت2
1- دانشگاه تربیت مدرس ، saeid.ahmadpour@modares.ac.ir
2- دانشگاه تربیت مدرس
چکیده:   (1245 مشاهده)
چیرهدستی و قدرت نظامی گنجوی در تصویرپردازی و توصیف جزئیات همواره در کانون توجه تحلیل‌گران آثار او بوده، اما تاکنون درباره شگردهای هنری و انواع الگوهای نظامی در توصیف و تصویرآفرینی‌، چنان‌که باید، تحلیلی صورت نگرفته است. در پژوهش حاضر، با انتخاب مثنوی هفت‌پیکر در مقام یکی از برجسته‌ترین و مهم‌ترین آثار نظامی، به‌شیوه توصیفی‌ـ‌تحلیلی، پاسخ به این دو پرسش بنیادی در دستور کار قرار گرفته است که تصویرگری‌های چیره‌دستانه و توصیف‌های دقیق نظامی در متن، واجد چه کارکردی از نوع زیبایی‌شناختی، بلاغی، روایی و... است و دیگر اینکه آیا امکان ترسیم الگوهایی متقن و اثبات‌پذیر در توصیف‌ها و تصویرسازی‌های نظامی وجود دارد؟ درنتیجه پژوهش، روشن شد که نظامی، با شگرد ایجاد عینیت و شیءوارگی برای موصوف، می­‌کوشد آن را برای خواننده اثر ملموس و واقعی ‌سازد. این موجودیت عینی خود کارکردهای ثانویه‌ای دارد که یا در حوزه بلاغت، یا در ساحت زیبایی‌شناختی، یا ازحیث منطق روایی در متن هفت‌پیکر قابل بررسی است. می‌توان اکثر توصیف‌ها و تصویرپردازی‌های هفت‌پیکر را درقالب الگوهای مشخصی طبقه­‌بندی کرد.
 
واژه‌های کلیدی: نظامی، هفت‌پیکر، توصیف عینی، شیءوارگی موصوف، الگوهای توصیفی
متن کامل [PDF 6509 kb]   (309 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
فهرست منابع
1. احمدي ملكي، رحمان (1378) «پيكرهاي رنگي هفت‌پيكر». ادبيات داستاني. شمارة 52: 29-18.
2. اماني تهراني، عبدالحميد (1383) «بيان تجسمي در هفت‌پيكر نظامي همراه با تحليل هشت نگارة برگزيده». هنر و معماري. شمارة 60: 88-111.
3. ثروت، منصور (1370)‌ گنجينة حكمت در آثار نظامي. تهران: اميركبير.
4. جعفري قريه‌علي، حميد (1386) «اسلوب داستان‌پردازي نظامي در هفت پيكر». مجلة دانشكدة علوم انساني دانشگاه سمنان. دورة ششم. شمارة 60: 55-74.
5. ريتر، هلموت (1399) زبان خيال‌انگيز نظامي. چاپ سعيد فيروزآبادي. تهران: ميراث مكتوب.
6. زرين‌كوب، عبدالحسين (1373) با كاروان حلّه. چاپ هشتم. تهران: علمي.
7. زرين‌كوب، عبدالحسين (1383) از گذشتة ادبي ايران. چاپ دوم. تهران: سخن.
8. زرين‌كوب، عبدالحسين (1389) پير گنجه در جست‌وجوي ناكجاآباد (دربارة زندگي، آثار و انديشة نظامي). چاپ هشتم. تهران: سخن.
9. زنجاني، برات (1377) صور خيال در خمسة نظامي. تهران: اميركبير.
10. زنجاني، برات (1395) احوال و آثار و شرح مخزن‌الاسرار نظامي گنجوي. تهران: دانشگاه تهران.
11. شفيعي‌كدكني، محمدرضا (1375) صورخيال در شعر فارسي. چاپ ششم. تهران: آگاه.
12. علي‌اكبري، نسرين؛ و اميرمهرداد حجازي (1390) «رنگ و زمينه‌هاي تأويل رمزي آن در هفت‌پيكر». متن‌شناسي ادب فارسي. شمارة 10: 9-30.
13. كالوينو، ايتالو (1389) چرا بايد كلاسيك‌ها را خواند؟. ترجمة آزيتا همپارتيان. چاپ چهارم. تهران: قطره.
14. نظامي‌گنجوي، الياس‌بن‌يوسف (1395) هفت‌پيكر. تصحيح وحيد دستگردي. سعيد حميديان. تهران: قطره.
15. نفيسي، سعيد (1390) مقالات سعيد نفيسي (بزرگان ادب‌ـ‌كتاب‌شناسي). به‌کوشش كريم اصفهانيان و محمدرسول درياگشت. جلد دوم. تهران: بنياد موقوفات افشار.
16. واردي، زرين‌تاج؛ و آزاده مختارنامه (1386) «بررسي رنگ در حكايت‌هاي هفت‌پيكر نظامي». ادب‌پژوهي. دورة دوم. شمارة 2: 167-190.



XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
سال 30، شماره 92 - ( 3-1401 ) برگشت به فهرست نسخه ها