تغییر اقلیم می‌تواند الگو‌های بارندگی را تغییر دهد و احتمال خشکسالی را در برخی مناطق افزایش دهد. در مطالعه حاضر به ‏منظور پیش‌نگری خشکسالی حوضه آبخیز پایاب ارس در دوره ۲۰۵۰-۲۰۲۵ از مدل‌های ‏CMIP۶‎‏ شامل (‏NorESM۲-LM، ‏CanESM۵‎‏ و ‏MPI-ESM۱-۲-HR‏) و نرم‌افزار ‏CMhyd‏ بهره برده شد. داده‌های بارش روزانه تاریخی مدل‌های منتخب با ‏داده‌های ۵ ایستگاه (پارس‌آباد، اصلاندوز، جعفر‌آباد، دشت و شورگل) در حوضه مورد مطالعه با معیار‌های ‏R۲‎، ‏MAE، ‏MSE‏ و ‏RMSE‏ مورد مقایسه قرار گرفت و نتایج حاکی از دقت بالای مدل ‏MPI-ESM۱-۲-HR‏ در برآورد بارش بوده است. این مدل ‏در نرم‌افزار ‏CMhyd‏ با روش ‏LS‏ تصحیح اریبی گردید و بر اساس برونداد سه سناریوی ‏ SSP۱-۲,۶‎، ‏ SSP۲-۴.۵و ‏ SSP۵-۸.۵‎‏‏بارش آینده پیش‌نگری شد و از شاخص بارش استاندارد ‏SPI‏ در مقیاس سه ماهه وضعیت خشکسالی برآورد گردید نتایج نشان ‏داد در کل منطقه وضعیت نرمالی طبق تقسیم‌بندی شاخص ‏SPI‏ حاکم خواهد شد با این تفاوت که در سناریو‌های ‏ SSP۲-۴.۵ و  SSP۵-۸.۵‎نسبت به ‏ SSP۱-۲.۶‎‏ پتانسیل خشکسالی در جنوب حوضه نسبتا بیش‌تر خواهد بود و روند این پدیده برای میانگین ‏شبکه ایستگاه‌ها نشان داد مطابق سناریو خوش‌بینانه وضعیت ترسالی بر حوضه مورد مطالعه حاکم خواهد شد اما در دو سناریوی ‏متوسط و خیلی بد‌بینانه شرایط کاملا متفاوت خواهد بود و خشکسالی در دهه‌های آینده بر کل منطقه غالب خواهد شد.‏

استعداد ایران برای وقوع خشکسالی­ با شدت­های مختلف، ضرورت بررسی این پدیده را با شاخص­های جدیدتر بیش از پیش روشن می­سازد. محدودیت مهم شاخص­های موجود این است که قادر به پایش خشکسالی­ها­ در مقیاس روزانه نیستند. شاخص خشکسالی مؤثر این نقص را برطرف کرده است. مطالعۀ حاضر، با هدف تحلیل فراوانی خشکسالی­های روزانه با شاخص خشکسالی مؤثر در ۴۳ ایستگاه سینوپتیک کشور در یک دورۀ آماری ۳۰ ساله به­انجام رسیده است. بر این اساس، فراوانی­ خشکسالی­های روزانه در ایستگاه­های کشور در طی فصول و سال با شاخص خشکسالی مؤثر محاسبه شد. سپس ایستگاه­های کشور با استفاده از تحلیل خوشه­ای بر پایۀ مجموع فراوانی خشکسالی­های ملایم تا بسیار شدید (رده‌های ۱ الی ۴) به پنج گروه تقسیم گردید و الگوهای فراوانی در هر گروه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که خشکسالی­های بسیار شدید، به­جز سه ایستگاه گرگان، زنجان و تربت حیدریه در سایر ایستگاه­ها رخ نداده است. در مقابل، فراوانی وقوع خشکسالی­های­ ملایم، متوسط و شدید در کشور، خیلی بیشتر از خشکسالی­های بسیار شدید و تعداد آنها تقریباً با هم برابر بوده است. در کل کشور در ۵۶ درصد از روزها انواع خشکسالی (ملایم تا بسیار شدید) رخ داده است. بر اساس نقشه­های خروجی، توزیع فراوانی خشکسالی­ها در کشور از الگوی جغرافیایی خاصی تبعیت نمی­کند. لذا می­توان گفت که انواع خشکسالی­ در تمام مناطق کشور اتفاق افتاده است. مقادیر کاهشیِ شاخص خشکسالی مؤثر در طول زمان، نشان از گرایش اغلب ایستگاه­های کشور به­سمت خشکسالی دارد.

هدف از این تحقیق بررسی اثرات نوسان اطلس شمالی بر تغییرات تراز میانی جو و در نتیجه ریزش‌های غرب کشور می‌باشد. جهت انجام این کار، ابتدا داده­های بارش ماهانه ۱۷ ایستگاه سینوپتیک منتخب غرب کشور در بازه­ی زمانی ۳۰ ساله از سال­های ۱۹۸۴ تا ۲۰۱۴ از سازمان هواشناسی کشور اخذ شد. همچنین داده‌های پیوند از دور نوسان اطلس شمالی و داده‌های ناهنجاری ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار تراز دریا و بارش از سایت NOAA دریافت گردید. برای مشخص شدن ارتباط بین دو فاز شاخص NAO با بارش غرب ایران از ضریب همبستگی پیرسون در سطح حداقل معنی‌داری۹۵ درصد، (P_value = ۰,۰۵) استفاده شد. در نهایت با استفاده از نقشه‌های سینوپتیک، ارتباط فضایی بین داده‌ها، مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج گویای آن بود که بین تغییرات نوسان اطلس شمالی با ناهنجاری ارتفاع تراز میانی جو و میزان بارش‌های غرب ایران در چهار ماه­ ژانویه، مارس، آوریل و نوامبر ارتباط و همزمـانی وجـود دارد. نتایج نشان داد که، در زمان حاکمیت فاز مثبت نوسان اطلس شمالی، میانگین ناهنجاری ارتفاع تراز میانی جو در نیمه غربی ایران ۱۷ متر کم‌تر از بلندمدت می شود و میانگین بارش در هر ماه ۵/۲۳ میلی‌متر افزایش‌ یافته و تر­سالی حاکم شده؛ اما زمانی که حاکمیت با فاز منفی باشد، ناهنجاری ارتفاع تراز میانی جو به‌طور میانگین ۲۰ متر بیشتر از نرمال است، در نتیجه خشک‌سالی غرب کشور را فرا خواهد گرفت و بارش این منطقه هر ماه با کاهش ۳۰ میلی­متری روبرو خواهد شد. درکل می­توان گفت که خشک‌سالی‌های همزمان با فاز منفی بسیار شدیدتر از ترسالی‌های ناشی از فاز مثبت نوسان اطلس شمالی بوده است.

کاهش مداوم تراز آب دریاچه ارومیه در سالهای اخیر ، کاهش بارندگی و دبی رودخانه ها و خشکسالی های مداوم به دغدغه اصلی مردم ومسئولین تبدیل شده است. برای بررسی تغییرات اقلیمی و افزایش دما در حوضه آبریز دریاچه ارومیه از دو عامل سنجش ازدور و خواص حرارتی تصاویر ماهواره استفاده شد،که اهمیت تغییرات دمای سطح زمین(LST) و شاخص اختلاف نرمال شده پوشش گیاهی (NDVI) را نشان می دهد. این مطالعه با استفاده از داده های ماهواره مادیس در بازه زمانی(۲۰۱۰-۲۰۰۸) به منظور بررسی رابطه فضایی NDVI-Ts وNDVI-ΔT برای بررسی زمان واقعی وقوع خشکسالی کشاورزی صورت گرفت. هدف استخراج شاخص  VTCI(شاخص شرایط درجه حرارت پوشش گیاهی) است که قادر به شناسایی تنش خشکی در مقیاس منطقه ای است. نتایج نشان داد که شیب برای لبه گرم منفی است، جائیکه برای لبه سرد مثبت است. شیب لبه گرم نشان می دهد که دمای حداکثر کاهش می یابد هنگامی که مقدار NDVI برای هر فاصله زمانی افزایش می یابد. شیب در لبه سرد نشان می دهد دمای حداقل افزایش می یابد هنگامی که مقدار NDVI افزایش می یابد. به طور کلی در لبه گرم و لبه سرد، مشاهده شده است که مقدار روند خشکسالی در طول سالهای ۲۰۰۹، ۲۰۰۸ در مقایسه با سال۲۰۱۰ بالاتر است. دربخشی از روز ژولیوسی ۲۵۷ شیب لبه سرد از سال ۲۰۰۸ به ۲۰۱۰ روند کاهشی دارد. اما در لبه گرم رهگیری پیکسلها برای ۲۰۰۸ بیش از ۳۲۳ درجه کلوین است درجائیکه در ۲۰۰۹ تا۲۰۱۰ در آن کمتر از ۳۲۳ درجه کلوین می باشد. به طور کلی مقدار ضریب همبستگی(R^۲ ) در رابطه فضایی TS - NDVI بین  (۰,۹۰-۰.۹۹) متفاوت است. پژوهش حاضر نشان داد که با یکپارچه سازی داده های ماهواره ای مادیس با داده های هواشناسی مقدار آستانه VTCI برای تنش خشکی ازسالی به سال دیگر متفاوت است که بسته به شرایط داده دارد.

خشکسالی یکی از وقایع محیطی و بخش جدایی ناپذیر نوسـانات اقلیمی است. این پدیده از ویژگیهای اصلی و تکرار شـونده ی اقلـیم های مختلف به شمار می رود. آگاهی از رفتار مکانی- زمانی بارش در برنامه‌ریزی‌های محیطی سرزمین مؤثر است. روش‌‌های آمار فضایی امکاناتی را فراهم می‌سازد که با استفاده از آنها، الگوهای فضایی متغیرهای تصادفی مانند بارش را تحلیل کرد. در این پژوهش با استفاده از داده‌های بارندگی ۸۴ ایستگاه منتخب سینوپتیک در بازه زمانی ۳۰ ساله (۱۹۸۵ تا ۲۰۱۴) در ایران، به بررسی و تحلیل فضایی خشکسالی پرداخته‌شده است. ابتدا با استفاده از مقادیر SPI (مقیاسهای زمانی  ۳ ، ۶، ۱۲، ۲۴ و ۴۸ ماهه)، دوره‌های خشکسالی و ترسالی منطقه شناسایی شدند و با استفاده از افزونه Geostatistic Analyst اقدام به پهنه‌بندی خشکسالی با روش  های درونیابی شد. به‌منظور تبیین الگوی حاکم بر خشکسالی در ایران از آماره موران استفاده شد. نتایج شاخص موران در مورد خشکسالی نشان داد که مقادیر مربوط به سال‌های مختلف در طول دوره آماری دارای ضریب مثبت و نزدیک به یک می باشند که نشان دهنده ی این است که  داده های شاخص خشکسالی SPI دارای خودهمبستگی فضایی و دارای الگوی خوشه ای می باشد. همچنین نتایج حاصل از مقادیر امتیاز استاندارد Z و مقدار P-Value، خوشه ای بودن توزیع فضایی خشکسالی را مورد تائید قرارداد. 

هدف از این مقاله بررسی اثرات اجتماعی، اقتصادی و محیطی خشکسالی از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل سازی معادله‌ ساختاری می‌باشد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات توصیفی – تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را ۱۷۶۲ سرپرست خانوار و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران تعداد ۳۱۶ نفر تعیین شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ و مدل­سازی معادلات ساختاری(SEM) انجام شده است. در این تحقیق متغیرهای مشاهده شده برای سه مؤلفه اقتصادی، اجتماعی، و محیطی به دست آمد. سه مدل تحلیل عاملی مرتبه اول برای اندازه گیری سه زیر مقیاس خشکسالی تدوین و اعتبار سنجی شد. نهایتاً چگونگی نقش و تأثیر متغیرهای مشاهده شده و مؤلفه‌های سه گانه حاصل از آن‌ها بر خشکسالی به عنوان متغیر مستقل پنهان اصلی، و روابط بین آن‌ها به کمک یک مدل ساختاری تحلیل عاملی تأییدی(CFA) چهار عاملی مرتبه دوم تحلیل شد. نتایج نشان از برازش و اعتبار قابل قبول هر سه مدل اندازه گیری خشکسالی و تحقق اهداف و نیز مدل چهار عاملی مرتبه دوم برای بررسی خشکسالی، بر اساس داده‌های گردآوری شده بود. در نهایت خشکسالی به میزان ۹۷/۰ بر شاخص های اقتصادی و به میزان ۹۷/۰ بر شاخص اجتماعی، و بر شاخص محیطی به میزان ۸۷/۰ تأثیر داشته است، بنابراین خشکسالی اتفاق افتاده در مناطق روستایی مطالعه شده بیشترین تأثیر را روی شاخص های اقتصادی و اجتماعی و به تبع آن روی شاخص محیطی گذاشته است.

داده ها، تصاویر و محصولات متنوع سنجش از دور ماهواره ای از زمان تولید این نوع منابع اطلاعاتی، جایگاه خود را در مطالعات خشکی،خشکسالی و کشاورزی به اثبات رسانیده است. در این میان باندهای مرئی، مادون قرمز نزدیک و حرارتی در تولید محصولاتی چون پوشش گیاهی و دمای سطح زمین از پرکاربردترین آنها محسوب میشوند. در این تحقیق، از داده های سنجنده MODIS به منظور بررسی و یافتن  ضرایب رابطه فضایی اندکس پوشش گیاهی-دمای سطح( NDVI-TS) و NDVI- ΔTS  برای استخراج زمان وقوع خشکسالی کشاورزی از ژوئن تا اکتبر سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ در حوضه آبریز سیمینه رود استفاده شده است، شاخص­ شرایط دما–پوشش گیاهی(  VTCI)و شاخص کمبود آب( WDI )که قادر به شناسایی تنش خشکی در مقیاس منطقه ای هستند از آنهااستخراج شده اند. نتیجه این تحقیق نشان داد، که در هردو شاخص، وضعیت تنش خشکی در سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ بیشتر بوده است. همچنین بر اساس رابطه فضای NDVI-TS در تمام سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ شیب بالایی فضای مثلثی برای لبه گرم منفی است. این بدان  معناست که با افزایش NDVI میزان LST کاهش یافته است درحالیکه برای لبه سرد شیب مثبت است. همچنین شیب به دست آمده از رابطه فضای NDVI-ΔTS برای خط خشک منفی است یعنی خط خشک یا خط حداقل تعریق-تعرق(  ETR)یک همبستگی منفی با  NDVI را نشان می دهد. درحالیکه برای خط مرطوب بالاخص در سال ۲۰۱۰ شیب مثبت بوده و در بقیه سال ها تغییر محسوسی دیده نمی شود. پژوهش حاضر نشان داد، مقدار آستانه VTCI برای تنش خشکی در سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ شدید بوده است.

هدف از این پژوهش پایش خشک‌سالی مراتع استان اردبیل طی دوره رشد مرتع می‌باشد. بر این اساس از داده‌های بارش و دمای ماهانه ۴ ایستگاه سینوپتیک استان اردبیل (اردبیل، خلخال، مشکین‌شهر و پارس‌آباد مغان) طی دوره آماری ۲۰۱۶- ۱۹۹۶، به‌منظور محاسبه شاخص خشک‌سالی فازی (SEPI) در ۴ بازه زمانی ۱، ۳، ۶ و ۹ ماهه استفاده شد و همچنین از تصاویر ماهواره‌های لندست TM و OLI به‌منظور تهیه نقشه‌های طبقه‌بندی کاربری اراضی بر اساس مدل حداکثر احتمال و محاسبه شاخص‌های پوشش گیاهی NDVI، EVI، SAVI و LAI استفاده گردید. به جهت بررسی رابطه بین شاخص‌های موردمطالعه، از ضرایب همبستگی پیرسون (R) و ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) بهره گرفته‌شده است. نتایج حاصل از طبقه‌بندی نشان داد که وسعت مراتع استان اردبیل طی سال ۱۳۹۴ نسبت به سال ۱۳۷۷، هم در بخش مراتع قشلاقی و هم در بخش مراتع ییلاقی کاهش ملاحظه‌ای را نشان می‌دهد. بر اساس نتایج SEPI وضعیت خشک‌سالی طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵ بیشتر از سایر دوره زمانی موردمطالعه می‌باشد. نقشه‌های پراکندگی پوشش گیاهی بر اساس الگوریتم طبقه‌بندی درخت تصمیم‌گیری و طبق شاخص NDVI برای ماه‌های موردمطالعه تهیه گردید. همچنین بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از ارزیابی شاخص نشان داد که بالاترین همبستگی بین شاخص NDVI و شاخص SEPI ۶ ماهه مشاهده می‌شود و کمترین ضریب میانگین مربعات خطا نیز بین شاخص SAVI و شاخص SEPI ۶ ماهه وجود دارد ولی به‌طورکلی مناسب‌ترین شاخص برای پایش خشک‌سالی مراتع استان اردبیل شاخص NDVI و SEPI ۶ ماهه می‌باشد.

خشکسالی یک رویداد پیچیده است که در اثر به هم خوردن تعادل آب ایجاد شده و همواره بر بخش­های کشاورزی، اکولوژیکی و اجتماعی-اقتصادی تأثیر­گذار می­ باشد. اگرچه تا کنون، شاخص­ های خشکسالی به دست آمده از داده­ های سنجش از دور برای پایش خشکسالی کشاورزی یا هواشناسی مورد استفاده قرار گرفته­ اند، ولی شاخصی که بتواند به طور مناسبی بازتاب کننده اطلاعات جامع از خشکسالی از جنبه هواشناسی تا کشاورزی باشد، کمتر مورد استفاده قرار گرفته است. در تحقیق حاضر، به­ منظور پایش جامع خشکسالی حوضه آبریز دریاچه ارومیه از شاخص خشکسالی تلفیقی (SDI) به­ عنوان شاخص سنتز شده از شاخص وضعیت پوشش گیاهی (VCI)، شاخص وضعیت دمایی (TCI) و شاخص وضعیت بارش (PCI) بر اساس روش آنالیز مؤلفه اصلی (PCA) استفاده شده است. بدین منظور، ابتدا سری داده ­های ماهواره ­ای MOD۱۳A۳، MOD۱۱A۲ و TRMM۳B۴۳ طی دوره­ ی آماری ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۲ دانلود شد. پس از پردازش اولیه، شاخص ­های خشکسالی با استفاده از داده ­های LST، NDVI و TRMM محاسبه و نقشه­ های شدت خشکسالی ماهانه تهیه شدند. به منظور اعتبارسنجی شاخص SDI، رابطه همبستگی این شاخص با شاخص SPI در بازه­ زمانی ۳ ماهه طی فصل رشد بدست آمد. همچنین روابط همبستگی SDI با میزان عملکرد دیم دو گیاه گندم و جو بررسی شد. نتایج حاکی از وقوع خشکسالی در سال­ های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۱ در حوضه آبریز دریاچه ارومیه می­ باشد. نتایج بررسی اعتبارسنجی بیانگر وجود همبستگی ۸۰% میان دو شاخص SDI و SPI می­ باشد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که شاخص SDI، به ­عنوان شاخص جامع پایش خشکسالی، بازتاب کننده اثرات خشکسالی بر کشاورزی می ­باشد.

 وقوع خشکسالی­های اخیر در ایران و شدت خسارت­های وارد شده از ادامه آسیب­پذیری نقاط شهری و روستایی حکایت می­کند. در زمان حاضر مدیریت خشکسالی در کشور ما، بر مبنای مدیریت بحران صورت می­گیرد و بدین ترتیب به کاهش تاثیرات و آمادگی در برابر خشکسالی توجه چندانی نمی­شود. بنابراین هدف این پژوهش ارزیابی تاب آوری شهرستان زاهدان در برابر بحران آب و خشکسالی است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی و تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را تمام خانوارهای شهرستان زاهدان تشکیل می­دهد که براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ دارای ۱۶۸۴۸۰ خانوار(۶۷۲۵۸۹نفر) می­باشد. از میان سرپرستان خانوار حجم نمونه­ای با استفاده از فرمول کوکران به تعداد ۳۸۳نفر به صورت تصادفی انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل یافته­های پژوهش از آمارتوصیفی و آماراستنباطی استفاده گردید. نتایج آزمون تحقیق نشان داد که وضعیت تاب آوری اقتصادی، اجتماعی و نهادی در شهرستان زاهدان به ترتیب با میانگین ۸۱۵/۲، ۸۷۳/۲ و ۸۸۶/۲ پایین­تر از میانگین مطلوب (۳) است و شهرستان زاهدان از نظر تاب آوری در برابر خشکسالی و بحران آب در وضعیت مناسبی قرار ندارد و این شهرستان مشکلات بسیار زیادی در زمینه آب در نقاط روستایی و شهر زاهدان دارا است. در نقاط روستایی بحران کم آب و خشکسالی خسارت­های زیادی به کشاورزان و دامداران وارد ساخته است. اثرات بحران آب بر ساختار اقتصادی، اجتماعی و محیطی روستاها بسیار منفی بوده که باعث مهاجرت روستاییان به شهر زاهدان شده است.

آگاهی از خصوصیات پوشش گیاهی مراتع و همچنین عوامل موثر بر آن در برنامه ­ریزی­ های محیطی، آمایش سرزمین و توسعه پایدار بسیار حائز اهمیت است. با این حال نقشه ­های منطقه­ ای و به روز شده درصد پوشش گیاهی مراتع همواره در دسترس و قابل تهیه نیست. در پژوهش حاضر به منظور تهیه نقشه درصد پوشش گیاهی مراتع و پایش تغییرات آن در دوره­ های خشکسالی و ترسالی از شاخص NDVI سنجنده MODIS طی سال­ های ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۶ با قدرت تفکیک مکانی ۲۵۰ متر و قدرت تفکیک زمانی ۱۶ روزه و همچنین شاخص خشکسالی SPI استفاده شد. منطقه مورد مطالعه بخشی از مراتع واقع در جنوب استان یزد ­می­ باشد؛ که در سال ۱۳۹۴ به منظور تهیه داده­ های زمینی، نمونه­ گیری از میزان درصد پوشش گیاهی از سطح مراتع منطقه مورد مطالعه صورت گرفت. بر اساس نتایج، شاخص NDVI دارای قابلیت مناسبی در تهیه نقشه درصد پوشش گیاهی می­ باشد؛ به طوری که ضریب تبیین (R^۲) بین این شاخص و نقاط نمونه برداری شده ۰/۷۱ بدست آمد. بر اساس نتایج، به طور میانگین طی سال­های ۱۳۷۹ تا ۱۳۹۶، پوشش گیاهی منطقه مورد مطالعه ۱۱/۳ درصد بوده است. بیشترین و کمترین میزان درصد پوشش گیاهی در سطح منطقه مورد مطالعه به ترتیب مربوط به سال­های ۱۳۸۱ و ۱۳۷۹ که به ترتیب دارای وضعیت­ های ترسالی متوسط و خشکسالی بسیار شدید بودند، با میانگین ۱۴/۶ و ۹/۲ درصد مشاهده شد.

وقوع خشکسالی اثرت زیادی بر معیشت خانوارهای روستایی، به ویژه در روستاهای مناطق مرزی که با کمبود گزینه­های معیشتی روبرو هستند، وارد می­سازد. برای مقابله با این اثرات استفاده از راهبردهای مقابله با پیامدهای آن در مناطق روستایی ضروری است. لذا با توجه به اهمیت این موضوع، هدف پژوهش حاضر، بررسی اثرات خشکسالی بر جوامع روستایی و شناسایی راهبردهای مقابله با پیامدهای آن در روستاهای مرزی شهرستان زاهدان است. تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و روش انجام ترکیبی (کمی و کیفی) است. ابزار گردآوری داده­ها و اطلاعات پرسش­نامه، مشاهد و مصاحبه با کشاورزان و روستاییان بوده است.جامعه آماری مربوط به خانوارهای روستایی بخش مرکزی شهرستان زاهدان (۱۰۲۷۸ خانوار) است که با استفاده از نمونه­گیری سهمیه­ای و تصادفی ساده ۳۸۰ خانوار به عنوان نمونه اول انتخاب شد. برای تحلیل داده­های کمی از آزمون اکتشافی جوهانسون استفاده شد. برای بررسی و تحلیل­های کیفی از مصاحبه اکتشافی استفاده شد. نتایج نشان داد که خشکسالی در روستاهای شهرستان زاهدان بیشترین اثر را بر کاهش منابع آب، سطح زیر کشت، اشتغال، درآمد، فقر روستایی، تعداد دام یا تولیدات دامی، مهاجرت‌های روستایی، از بین رفتن پوشش گیاهی، فرسایش و شوری خاک و کاهش قیمت زمین و اراضی داشته است. نتایج در زمینه وضعیت استفاده از شیوه­های مقابله­ای در بین کشاورزان منطقه نشان داد که وضعیت استفاده از این اقدامات چندان مناسب نمی­باشد و بیش از نیمی از کشاورزان از این روش­ها استفاده نمی­کنند. با این حال برخی از کشاورزان از روش­هایی که نسبتا ساده و کم هزینه که نیاز به تخصص بالایی ندارد و با ویژگی­های روستاهای مرزی سازگاری بیشتری دارد استفاده کرده­اند. از نظر کشاورزان اقداماتی چون قاچاق سوخت و کالا، ترک روستا و مهاجرت به شهر، پرداختن به مشاغل غیرکشاورزی، کف­زنی و یا لای­روبی قنات و تغذیه دستی دام­ها به عنوان مهم­ترین روش­های سازگاری با خشکسالی و کاهش اثرات آن بوده­اند.

پدیده فرونشست را می­توان یکی از شایع­ترین خطراتی دانست که در سراسر دنیا رخ می­دهد و هر ساله خسارات جبران­ناپذیری را تحمیل می­کند. عوامل زیادی مثل پایین رفتن سطح آب زیرزمینی در آبخوان­ها، کاهش آبدهی قنات­ها، خشک شدن دریاچه­ها، خشکسالی­های مکرر و... باعث به­وجود آمدن این پدیده می­شود. برای بررسی فرونشست دشت مشهد از تکنیک تداخل سنجی راداری (D-Insar) و از تصاویر  ماهواره­ای Envisat سنجنده ASAR در باند   C در بازه زمانی ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۰ و همچنین از تصاویر ماهواره Sentinel ۱ سنجنده ASAR در باند C در بازه زمانی یک ساله ۲۰۱۹ استفاده شد. نتایج نشان می­دهد که بیشترین میزان فرونشست مربوط به بازه زمانی ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۰ حدود ۴۴ سانتی­متر و در بازه زمانی ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ به میزان۳۷ سانتیمتر در محدوده اراضی قاسم­آباد و کلاته برفی است. نتایج درونیابی با استفاده از آمارهای چاه­های پیزومتر نیز افت آبهای زیرزمینی در این محدوده را تأیید می­کند. فرونشست در این دشت در حالت فوق بحرانی قرار دارد. نتایج حاصل از آنالیز تصاویر در سال ۲۰۱۹ نیز فرونشست ۳۶ سانتی­متری را نشان می­دهد. . به منطور تایید نتایج از شاخص Z  استفاده شد. بر اساس این شاخص مشخص گردید که هر گاه خشکسالی رخ داده است افت آبهای زیرزمینی بیشتر شده است و این امر تاییدی بر نتایج تکنیک تداخل سنجی است.

با توجه به اهمیت جنگل‌ها در محیط زیست طبیعی و انسانی، اثرات خشکسالی هواشناسی در خشکیدگی جنگل‌های بلوط استان ایلام بررسی شد. هدف اصلی این تحقیق تعیین ارتباط خشکیدگی جنگل‌های زاگرس با خشکسالی‌های رخ داده در این منطقه است. نتایج شاخص بارش استاندارد (SPI) برای دوره های زمانی نشان داد که در سال های ۲۰۰۷، ۲۰۰۸، ۲۰۱۱، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ بیشترین فراوانی خشکسالی رخ داده است. از داده های سنجش از دور(تصاویر MODIS) برای بررسی روند سبزینگی(NDVI) درختان طی دوره ۲۰۰۰-۲۰۱۶ استفاده گردید. روند سبزینگی (NDVI) در طول دوره با روند خشکسالی شاخص (SPI) با R^۲=۰/۹۹۹۹ معنی داربود. برداشت زمینی نقاط خشکیدگی بلوط و شبیه سازی با استفاده از تصاویر ماهواره ای لندست با خروجی پیکسل سایز۱۵متری از نرم افزارGIS نشان داد سطحی معادل ۱۷۸۹۴هکتار از جنگل های منطقه از سال ۲۰۰۰ تا سال ۲۰۱۶خشکیده و تخریب شده است و با تهیه لایه خشکیدگی جنگلی بلوط و تلفیق با لایه های خروجی حاصل از پهنه بندی خشکسالی شاخص های ذکر شده بصورت بصری نشان داده شد و در سه سری زمانی ۵ ساله تحلیل آماری انجام شد که نتایج این تحلیل ها از سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۶ نشان داد که ضریب همبستگی بین خشکسالی هواشناسی و خشکیدگی بلوط ۶/۹۶درصد با ضریب تبیین R^۲=۰/۹۸۵ می باشد، برای سری زمانی ۲۰۰۷تا ۲۰۱۱ ضریب همبستگی بین خشکسالی هواشناسی و خشکیدگی بلوط ۴/۹۵درصد با ضریب تبیین R^۲=۰/۹۸۰ و برای سری زمانی ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ ضریب همبستگی بین خشکسالی هواشناسی و خشکیدگی بلوط ۸/۹۸درصد و ضریب تبیین R^۲=۰/۹۹۵ بدست آمد که این نتایج تاثیر خشکسالی و نوسانات آن در سری های زمانی از لحاظ شدت و مدت بر خشکیدگی جنگل های بلوط منطقه نشان می دهد. طبق نتایج این تحقیق پیش بینی می شود چنانچه خشکسالی با همین روند پپش برود سالی ۴/۱۱۱۸ هکتار از جنگل های بلوط استان ایلام خشکیده و تخریب می شود.