یکی از خصوصیات منحصربه‌فرد لندفرم­های شمالی حوضه آبی زنجان­رود، داشتن سطوح همواری است که به‌وسیله دره­های عمیق منقطع شده­اند. حوضه آبریز رودخانه­های این دره­ها در بالاتر از سینوزیته کوهستان وسعت چندانی ندارند و در سطوح هموار، رواناب­های اطراف را دریافت نمی­کنند. در بعضی از قسمت زیرحوضه­های آبی، خط تقسیم آب از کناره رودخانه اصلی فاصله چندانی ندارد (رودخانه سهرین). وسعت حوضه­های آبریز بالاتر از سینوزیته جبهه کوهستان، به حدی نیست که رودخانه­ها شرایط حفر دره­های عمیقی را داشته باشد که گاه عمق بیش از صد متر دارند. دره­هایی که در تمام طول مسیر، اختلاف ارتفاع اولیه را نسبت به سطوح هموار اطراف خود حفظ نموده­اند. در این بررسی از نقشه­های توپوگرافی و زمین­شناسی و تصاویر ماهواره­ای منطقه، اثرات ژئومورفولوژیکی گسل­ها ردیابی گردید. وضعیت فعالیت تکتونیکی منطقه، با استفاده از شاخص‏های مورفوتکتونیکی نسبت کف دره به ارتفاع آن (Vf)، عدم تقارن حوضه زهکشی (Af)، انتگرال هیپسومتریک (Hi) و تقارن توپوگرافی عرضی (T)، در 6 زیرحوضه مجزا، بررسی گردید. نتایج ترکیبی این شاخص‌ها در شاخص LAT، اکثر زیرحوضه­ها را ناپایدار ازنظر تکتونیکی برآورد نمود. بر اساس شاخص تقارن زهکشی حوضه بالاآمدگی در دو زیرحوضه سهرین و سارمساقلو به ساحل سمت راست و در زیرحوضه قره­چریان به ساحل سمت چپ نسبت داده‌شده است که بیان‌کننده قرارگیری کانون نیروی نئوتکتونیکی در محلی بین سه زیرحوضه است.

در این مقاله مطالعه­ای در حوضه آّبریز رودخانه شهرچای در باختر دریاچه ارومیه و شمال زون ساختاری، رسوبی سنندج ـ سیرجان انجام شد. هدف این پژوهش شناخت مناطقی است که سطح ایستابی آب­های زیرزمینی آن بالاتر است. برای نیل به این هدف، اقدام به درونیابی سطح تراز آب زیرزمینی حوضه با استفاده از داده­های چاه­های پیزومتریک شد، سپس نتایح با موقعیت گسل­ها و داده­های لرزه­زمین­ساختی موجود تطبیق داده شد. علاوه ­بر شکستگی­ها، نقش ویژگی­های طبیعی حوضه مانند شیب ­دامنه، لیتولوژی، جنس­ خاک، زمین­شناسی، بارش و نوع کاربری زمین در افت وخیز سطح تراز آب­های زیرزمینی بررسی شد. بررسی­های انجام شده حداقل 4 الگوی متفاوت حرکت آب­های زیرزمینی را در گستره حوضه نشان داد. به جزعامل گسل،سایر معیارها به تنهایی نقش چندانی در سطح تراز آب زیرزمینی ندارند. بخش باختری سطح ایستابی در پهنه­ی بسیار­کم پهنه­بندی قرار دارد که دارای کوهستان­های مرتفع با شیب بسیار زیاد، بارش زیاد، فاقد شکستگی­های کواترنری و با کاربری مرتع است. بخش خاوری در پهنه­ی متوسط و زیاد سطح ایستابی قرار دارد، فقط بخشی از سواحل دریاچه ­ارومیه در این پهنه­بندی دارای سطح ایستابی بسیار زیاد، با شیب بسیار کم، بارش­های محلی متوسط، نفوذپذیری زیاد،گسل­های پراکنده کواترنری و با کاربری باغ وشهر است. اما مرکز حوضه جزو پهنه­بندی بسیار زیاد قرارگرفته که دارای نفوذپذیری بسیار کم، شیب زیاد، بارش متوسط و مخلوطی از کاربری باغ، جنگل و مرتع است. مرکز حوضه بر روی پهنه­ای با شدت لرزه­خیزی و  تراکم گسل­های کواترنری بالا قراردارد. تنها دلیل بالا بودن سطح ایستابی در مرکز حوضه در منطقه سیلوانه وجود گسل­های فعال و شدت لرزه­خیزی بالا است.
 

پهنه­ های کارستی زاگرس بویژه استان کرمانشاه نقش مهمی در تغذیه آبخوان­ها دارند و بسیاری از فعالیت های انسانی مانند تامین آب شرب و کشاورزی به وجود منابع آب کارست وابسته می ­باشند. با توجه به فراوانی ساختارهای تکتونیکی و شکل­گیری پدیده­های ژئومورفولوژیکی کارست در منطقه پراوبیستون به ارزیابی ارتباط ساختمان گسلی با چشمه­ های کارستی در این منطقه پرداخته شد. بدین منظور ابتدا مبادرت به تهیه لایه­ های اطلاعاتی شامل موقعیت مکانی چشمه­ ها، موقعیت مکانی چاله­ های بسته، گسل­ها، بافر، شیب و لایه طبقات ارتفاعی شده و سپس نمودار گلسرخی گسل­ها ترسیم شده و به وسیله روش شواهد وزنی مورد بررسی قرار گرفت. بررسی رابطه بین چشمه و گسل در منطقه پراو بیستون با استفاده از روش وزنی نشان داد که ارتباط نزدیکی بین عناصر تکتونیکی با فراوانی چشمه­ ها، وجود دارد به گونه­ای که در فواصل کم از گسل­ها تعداد چشمه­ها بیشتر و با فاصله گرفتن از گسل تعداد و فراوانی چشمه­ ها، کاسته می­ شود. همچنین نتایج حاصل نمودارهای گلسرخی نشان داد که گسل­ها تاثیر مستقیمی در پیدایش و جهت گیری چشمه­ ها داشته­ اند. در بررسی رابطه شیب و فراوانی چشمه­ ها مشخص شد که بیشتر چشمه ­ها در شیب صفر تا 5 درصد و سطوح ارتفاعی بین 1200 تا 1400 متر واقع شده ­اند. سطوح ارتفاعی فوق، پایکوه ­ها و سطوح مشرف به دشت را شامل می­ شود.