این پژوهش به بخش‌بندی بازار در منطقه نمونه گردشگری حوضه آبریز رودخانه کُلان شهرستان ملایر می‌پردازد. جامعه آماری گردشگرانی است که به قصد تفریح و گردش و گذران اوقات فراغت به محدوده مورد مطالعه سفر می‌کنند. ابزار پژوهش پرسشنامه‌ی محقق ساخته شامل ۳۲ گویه است و به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده تعداد ۲۰۰ مورد پرسشنامه از گردشگران بدست آمد. آمار توصیفی، و روش‌های تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل خوشه‌ای برای تجزیه و تحلیل داده‌ها به کار رفت. بر مبنای نتایج تحلیل عاملی ۷ عامل اصلی انگیزشی گردشگری در سطح منطقه شناسایی شد، شامل: روستاگرایی، وابستگی و تعلق‌مکانی، آسایش و استراحت، طبیعت‌گردی و ورزش، تفریحات گروهی، خرید تولیدات‌روستایی، هیجان و تازگی، معنویت و خلوت؛ بر اساس این عوامل انگیزشی نتیجه نهایی بخش‌بندی گردشگران نشان می‌دهد که بازار تقاضای گردشگری در منطقه قابل تقسیم به ۷ بخش است. گروه یک با انگیزه متنوع ۱۲ درصد، گروه دوم با انگیزه تفریحات گروهی ۱۷ درصد، گروه سوم با ترکیب سنی جوان تر و انگیزه ماجراجویانه ۱۸/۵ درصد، گروه چهارم با انگیزه روستاگرایانه ۱۵ درصد، گروه پنجم با انگیزه خرید ۱۰/۵ درصد، گروه ششم با انگیزه تعلق مکانی در کنار میل به آسایش و استراحت ۱۹/۵ درصد، و گروه هفتم با گرایش خاص به تعلق مکانی ۷/۵ درصد از کل جامعه نمونه را در برمی‌گیرند. این نتایج می‌تواند در راستای بهره‌گیری بهینه از انواع منابع موجود در منطقه، توسط مدیران و مسئولان محلی، و همچنین صاحبان کسب و کارهای گردشگری، متناسب با نیازهای واقعی بخش‌‌های متنوع بازار گردشگر روستایی به کار گرفته شود.
