زهرا سلیمانی، مریم قاسمی،
دوره ۲۴، شماره ۷۲ - ( ۱-۱۴۰۳ )
چکیده
مهاجرت بازگشتی واکنشی نسبت به ایجاد جذابیت در مناطق روستایی قلمداد می‌شود، این نوع مهاجرت می‌تواند اثرات متنوع و متعددی بر بازساخت نواحی روستایی داشته‌باشد. هدف مطالعه حاضر شناسایی و تحلیل اثرات مهاجرت‌های بازگشتی بر بازساخت سکونتگاههای روستایی شهرستان نیشابور است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه بوده است. در این مطالعه تعداد ۳۷ روستا در شهرستان نیشابور که دارای مهاجران بازگشتی بودند، مورد بررسی قرار گرفت و ۵۵ اثر مهاجران بازگشتی بر بازساخت نواحی روستایی شناسایی گردید که ضریب آلفای کرونباخ ۰,۹۴۲ بیانگر پایایی مطلوب ابزار تحقیق می باشد. شاخص ها ذیل سه بعد اجتماعی با ۱۸ شاخص(α=۰,۹۲۵)، اقتصادی با ۲۱ شاخص (α=۰,۸۹۱) و کالبدی- محیطی با ۱۶ شاخص (α=۰,۸۵۲) بررسی شد. از آنجا که بر اساس آزمون تی تفاوت میانگین ابعاد سه گانه بجز در بعد اجتماعی معنی دار نشد، از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده گردید. نتایج نشان داد که ۵۵ اثر شناسایی شده مهاجرت بازگشتی را می توان ذیل ۱۴ اثر اصلی با ۷۸,۷۹ درصد واریانس قرار داد. بر این اساس به ترتیب ۱- افزایش انسجام و همبستگی بین اهالی با ۲۵.۲۱ درصد واریانس، ۲- بهبود زیرساختهای خدماتی و رفاهی با ۱۰.۵۲، ۳- رونق اقتصاد روستایی با ۷، ۴- فعال سازی ظرفیت ها با ۵.۴، ۵- توسعه فعالیت های غیرکشاورزی با ۵ درصد واریانس به ترتیب مهمترین تاثیرات مهاجرت بازگشتی در بازساخت سکونتگاههای روستایی هستند.
