۷ نتیجه برای توفان
زهرا حجازی‌زاده، همت‌الله رورده،
دوره ۲، شماره ۲ - ( ۱۰-۱۳۸۲ )
چکیده
موضوع موردتحقیق، بررسی و محاسبه منحنیهای D.A.D حوضه رودخانه هراز میباشد. برای به دست‌آوردن منحنیهای نهایی D.A.D بارندگی ۳۰ ساله ( ۷۸ ـ ۱۳۴۷ ) حوضه هراز موردتجزیه و تحلیل قرارگرفت. ۵۰ مورد از توفانهای مهم حوضه از بزرگ به کوچک مرتب گردید و سه توفان که از بارش شدیدی در کل حوضه برخوردار بودند انتخاب شدند. برای ترسیم منحنیهای « هم‌رگبار » توفانها ازمنحنی « هم درصد » با تداومهای مختلف استفاده گردید. با انطباق منحنیهای هم‌درصد هر توفان، با منحنیهای « همباران » نرمال سالانه منحنیهای « همباران » در تداومهای مختلف برای هر توفان با استفاده از روش واسطه‌یابی ترسیم شد . برای تعیین متوسط بارش در تداومهای مختلف و نحوه توزیع رگبار در سطح حوضه، جداول مساحت ـ ارتفاع بارندگی و به دنبال آن منحنیهای اولیه D. A. D ترسیم گردید. با استفاده از منحنیهای اولیه D. A. D منحنی پوش D. A. D به دست آمد. با توجه به منحنی پوش حوضه فاصله منحنی ۲۴ ساعته از محور « y » بسیارخوب، فاصله منحنی ۴۸ ساعته متوسط و منحنی ۷۲ ساعته و ۹۶ ساعته به هم نزدیک می‌باشند. داده‌ها و فاصله منحنیهای به دست‌آمده کاربردبسیارمهمی درزمینه‌های مختلف هیدروکلیمایی خواهدداشت . با مراجعه به نقشه‌های سینوپتیکی ترازهای سطح زمین ۸۵۰ و ۵۰۰ هکتوپاسکال توفانهای منتخب، مشخص شد که بخش اعظم رطوبت از سوی دریای خزر به این منطقه آورده شده است .
قاسم عزیزی، محمدصالح گرامی، لیلا شریفی،
دوره ۱۷، شماره ۴۷ - ( ۱۰-۱۳۹۶ )
چکیده
طوفان‌های تندری به دلیل اثرات مهم خسارتباری که بر انسان و محیط طبیعی دارند، پدیده اقلیمی بسیار مهمی به شمار می‌روند. بررسی‌ها نشان داده است که عامل ارتفاع و عرض جغرافیایی دو متغیر مهمی هستند که می‌توانند بر میزان وقوع این پدیده اثرگذار باشند. بنابراین هدف اصلی از پژوهش حاضر، تحلیل فضایی رفتار پدیده رعدوبرق و میزان اثرپذیری آن از مؤلفه‌هایی چون ارتفاع و عرض جغرافیایی در گستره ایران میباشد. بر این اساس ابتدا دادههای ماهانه وقوع طوفان‌های تندری ۱۱۸ ایستگاه همدید ایران، طی سال‌های ۱۹۹۱ تا ۲۰۱۰ از سازمان هواشناسی کشور اخذ شد و به‌وسیله سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و روش درونیابی کریجینگ (Universal)، نقشه‌های سالانه و فصلی کل ایران تولید گردید. در ادامه برای درک بهتر اثرپذیری طوفان‌های تندری از ارتفاع و عرض جغرافیایی، به‌وسیله نرم‌افزار CerveExpert نمودارهای فصلی و سالانه به همراه میزان همبستگی هریک تولید و مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد که بیشترین طوفان‌های تندری سالانه در شمال غرب ایران رخ می‌دهد و کمترین میزان آن بر نواحی مرکزی و شرقی کشور منطبق است. همچنین طبق تحلیل‌های فصلی، بااینکه بیشترین میزان پراکندگی ایستگاه‌ها در ارتفاع ۸۰۰ تا ۱۳۰۰ متری قرار دارد، اما حداکثر وقوع این پدیده در فصول مختلف ایستگاه‌ها از ارتفاع صفر تا ۲۲۰۰ متری تغییر دارد. نتیجه کلی نشان می‌دهد که عامل ارتفاع، همبستگی کمی با وقوع پدیده طوفان تندری داشته و بیشترین همبستگی مربوط به عامل عرض جغرافیایی است.
فرانک بهرامی، عباس رنجبر سعادت آبادی، ابراهیم فتاحی،
دوره ۱۸، شماره ۵۰ - ( ۱-۱۳۹۷ )
چکیده
بیشینه بارش محتمل بیشترین ارتفاع بارندگی است که در دوره زمانی معین در یک حوضه به وقوع می پیوندد. هیدرولوژیست ها از مقادیر بیشینه بارش محتمل برای محاسبه بیشینه سیل محتمل در محاسبه طراحی سرریز سدها استفاده میکنند و به دو روش آماری و همدیدی قابل محاسبه است. هدف از این تحقیق برآورد بیشینه بارش محتمل در حوضه آبریز قمرود به روش همدیدی است. بدین منظور دادههای باران سنجی از سازمان هواشناسی کشور دریافت گردید. همچنین داده های ترازهای ۸۵۰ و ۵۰۰ هکتوپاسکال از درگاه مرکز ملی پیشبینی محیطی و مرکز ملی مطالعات جوی سازمان هواشناسی آمریکا اخذ گردید. نقشه های همدیدی مورد نیاز تولید و بررسی شدند. نقشه های همباران ترسیم و منحنیهای عمق- مساحت- مدت، برای هر یک از توفانها تعیین شدند. در نهایت، مقدار بیشینه بارش محتمل در تداومهای ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت برآورد گردید. بهگونهای که بیشینه بارش محتمل ۲۴ ساعته با محاسبه نقطه شبنم با دوره بازگشت ۵۰ و ۱۰۰ سال به ترتیب مقادیر ۷۵/۵۱ و ۵۴ میلیمتر، ،۴۸ ساعته ۲۵/۱۲۸ و ۰۵/۱۳۲میلیمتر و ۷۲ ساعته ۹/۹۷ و ۷۵/۱۰۱ بدست آمده است.
یوسف قویدل رحیمی، منوچهر فرج زاده، اسماعیل لشنی زند،
دوره ۱۸، شماره ۵۱ - ( ۴-۱۳۹۷ )
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تغییرات زمانی توفان های گـرد وغبـار خرم آباد از سال ۱۹۵۱تا ۲۰۱۵ است. بدین منظور دادههای مربوط به فراوانی وقوع روزهای توام با توفان گرد و غبار از سازمان هواشناسی کشور دریافت و پس از تنظیم به صورت سریهای زمانی ماهانه، فصلی و سالانه مورد تحلیل قرار گرفت. در این مطالعه از روشهای تحلیل آمار توصیفی، تحلیل روند خطی و پلی نومیال و آزمون ناپارامتری منکندال به منظور بررسی تغییرات زمانی فراوانی وقوع توفانهای گرد و غباری ایستگاه خرمآباد استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که تمرکز ماهانه فراوانی وقوع توفانهای گرد و غباری ایستگاه خرمآباد در سه ماهه مه، ژوئیه و ژوئن است و بر این اساس از ماه اردیبهشت تا تیر (مه تا ژوئیه) بر فراوانی وقوع توفانهای گرد و غباری ایستگاه خرمآباد افزوده میشود که این موضوع با فصل گرما و خشکی منطقه ارتباط دارد. در بازه فصلی غیر از ماه پائیز که دارای فراوانی وقوع توفانهای گرد و غباری چندانی نیست در بقیه فصول خصوصاً فصل بهار و تابستان تمرکز فصلی فراوانی وقوع توفانهای گرد و غباری ایستگاه خرمآباد قابل مشاهده است. تحلیل روند تغییرات زمانی فراوانی وقوع توفانهای گرد و غباری ایستگاه خرمآباد نشان داد که در اغلب ماههای سال و سه فصل بهار، تابستان و پائیز و همچنین در بازه سالانه تغییرات زمانی فراوانی وقوع توفانهای گرد و غباری ایستگاه خرمآباد معنیدار بوده و با شیب نسبتاً زیادی در حال افزایش است.
عسل فلک، رضا برنا، فریده اسدیان،
دوره ۲۱، شماره ۶۲ - ( ۷-۱۴۰۰ )
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های زمانی - مکانی و سینوپتیکی رخداد طوفان تندری در جنوب غرب کشور (استان های خوزستان، چهارمحال و بختیاری و کهکیلویه و بویراحمد) با استفاده از شاخص های ناپایداری طی دوره آماری ۱۹۸۵-۲۰۱۵ نگارش یافت. نتایج حاصل از تحلیل فراوانی توفان های تندری در ایستگاه دزفول با ۴۷۹ مورد بیشترین فراوانی و رامهرمز با ۲۵۲ روز کمترین فراوانی را داشته اند. از لحاظ توزیع فصلی نیز بیشترین فراوانی بهار با ۳۹درصد بوده است. در مقیاس ماهانه نیز فروردین با ۲۱ درصد و مرداد تنها ۲ مورد، کمترین فراوانی را داشته است. از لحاظ کدهای مربوط به توفان تندری نیز بیشترین فراوانی توفان تندری برق بدون شنیدن صدای رعد با ۲۱ درصد بوده است. تحلیل سینوپتیک :در غالب روزها وجود یک ناوه (در سطح ۵۰۰) یا کم فشار در غرب منطقه یعنی شرق دریای مدیترانه که زبانه های آن پادساعتگرد، از روی دریای سرخ و خلیج فارس وارد منطقه جنوب و جنوب غرب و غرب ایران شده بودند و از طرف دیگر سیستم پرفشار روی خلیج عدن در شرق منطقه به صورت ساعت گرد باعث تزریق رطوبت به ویژه در تراز ۸۵۰ میلی بار به منطقه شده است. تعامل دو سیستم مذکور در غالب روزها، باعث تزریق رطوبت از سه منبع دریای مدیترانه، دریای سرخ و سپس خلیج فارس به سیستم های صعودی منطقه شده است. حرکت پادساعتگرد کم فشار حاکم در شرق مدیترانه، به همراه حرکت ساعتگرد پرفشار روی خلیج عدن، باعث تزریق رطوبت در ترازهای ۸۵۰ تا ۷۰۰ به منطقه شده است.
دکتر بهروز سبحانی، دکتر مهدی عالی جهان،
دوره ۲۴، شماره ۷۳ - ( ۴-۱۴۰۳ )
چکیده
امروزه ریزگردها و توفانهای گردوغبار به یکی از مسائل و مشکلات مهم کشور ایران و سایر مناطق جهان تبدیل شده است. این پژوهش درصدد استخراج الگوهای سینوپتیک توفانهای گردوغبار استان اردبیل و پایش و منشأیابی مکان برخواست آن به انجام رسیده است. بازه زمانی موردمطالعه ۳۴ ساله (۲۰۱۳ – ۱۹۷۹) میباشد. از دادههای ایستگاههای سینوپتیک استان اردبیل و دادههای سطوح فوقانی جو سازمان ناسا جهت انجام پژوهش پیشرو استفاده به عمل آمد. جهت نیل به اهداف پژوهش از روشهای محیطی به گردشی، خوشهبندی سلسله مراتبی و مدل HYSPLIT بهره گرفته شد. با توجه به نتایج حاصل شده ۳ الگوی ارتفاع ژئوپتانسیل تراز ۵۰۰ هکتوپاسکال شناسایی گردید. الگوی شماره ۱ و ۲ تقریباً مشابه به یکدیگر بوده و بیانگر رخداد ناوه عمیق است که از اروپای مرکزی شکل‌گرفته و تا نیمههای دریای سرخ امتداد داشته است. در الگوهای یادشده منطقه مورد مطالعه در شرق ناوه مذکور قرار داشته است. الگوی سوم بیانگر رخداد بلوکینگ بریده کمفشار بر فراز دریای سیاه و مناطق هم‌جوار و قرارگیری استان اردبیل در شرق ناوه متشکل از بلوکینگ میباشد. منشأ ریزگردها در الگوهای ۱ و ۲ نواحی شرقی کشور عراق و غرب کشور ایران و در الگوی شماره ۳ در ارتفاع ۵۰۰ هکتوپاسکال نواحی مرکزی کشور عراق و در ارتفاعات ۸۵۰ و ۱۰۰۰ هکتوپاسکال نواحی مرکزی کشور سوریه میباشد.
واژگان کلیدی: توفان گردوغبار؛ استخراج الگو؛ تحلیل سینوپتیک؛ مدل HYSPLIT؛ استان اردبیل
سارا کرمی، نسیم حسین حمزه، عباس رنجبر،
دوره ۲۴، شماره ۷۴ - ( ۷-۱۴۰۳ )
چکیده
امروزه وقوع توفانهای گردوخاک بر زندگی بسیاری از مردم جهان تاثیرگذار است و سبب بروز خسارات فراوان میشود. کشور ایران نیز هر ساله از پدیده‌های گردوخاک ناشی از چشمه‌های داخلی و چشمه‌های گردوخاک واقع در کشورهای مجاور تاثیر می‌پذیرد. استان سمنان با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، دارای چشمه‌های تولید‌کننده گردوخاک متعددی است. هدف از این مطالعه، بررسی پدیده گردوخاک استان سمنان و چگونگی تغییرات ماهانه آن در دوره زمانی ۱۵ ساله، بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۷ است. به این منظور از دادههای ایستگاههای هواشناسی همدیدی استان و محصول ماهواره‌ای عمق نوری هواویزها استفاده شده است. همچنین برای برآورد کمّی میزان گسیل گردوخاک از این منطقه و تعیین مقادیر شار قائم گردوخاک در استان سمنان، مدل گردوخاک GOCART بکار رفته است. بررسی میانگین شار گردوخاک نشان داد که بیشترین مقادیر شار گردوخاک در سطح استان، در جنوب‌شرقی شاهرود مشاهده میشود. بررسی ماهانه نشان داد که در همه ماه‌ها، میانگین عمق نوری هواویزها و شار گردوخاک در نیمه جنوبی استان سمنان نسبت به نیمه شمالی بیشتر است. بیشترین مقادیر AOD در سطح استان، مربوط به ماههای مه، آوریل و ژوئن بوده و بیشترین مقادیر شار گردوخاک نیز در ماههای مارس، ژوئن و ژوئیه مشاهده شده است. بررسی سرعت باد در مناطق دارای شار گردوخاک، نشان داد که در منطقه جنوب‌شرقی استان سمنان که بیشترین مقادیر شار گردوخاک در آن مشاهده میشود، جهت باد غالب، شمال و شمال‌شرقی بوده که سبب میشود ذرات گردوخاک برخاسته از این منطقه، مناطقی از استان‌های اصفهان، یزد و خراسان جنوبی را نیز تحت‌تاثیر قرار دهد.
