31 نتیجه برای تبریز
نازلی پاکرو، داریوش ستارزاده،
دوره 22، شماره 65 - ( 4-1401 )
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی مؤلفه‌های مؤثر در چالش‌های نهادی مشارکت شهروندی در بازآفرینی پایدار شهری در شهر تبریز است. روش تحقیق حاضر از نظر هدف توسعه‌ای – کاربردی و از لحاظ روش شناسی ترکیبی است که از دو روش کمی و کیفی در پژوهش استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شهروندان شهر تبریز انتخاب شد و حجم نمونه براساس فرمول کوکران 385 نفر بدست آمد، روش نمونه گیری پژوهش به لحاظ تعداد زیاد محلات ومناطق خوشهای چند مرحله‌ای انتخاب شد. همچنین در روش کیفی از ابزار مصاحبه استفاده شد. جامعه مورد مطالعه برای مصاحبه از میان مدیران و کارشناسان سازمان های مرتبط با موضوع پژوهش به صورت هدفمند انتخاب شد برای تجزیه تحلیل یافته‌های کمی از نرم افزار spss22 و از نرم افزار NVivo10 برای تجزیه تحلیل مصاحبه‌های میدانی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان میدهد که شهر تبریز در در ارتباط با بازآفرینی پایدار شهری به صورت مشارکتی با چالش‌های نهادی زیادی روبه رو است که میتوان با استفاده از مؤلفه‌های نهادی مشارکت شهروندی مؤثر در بازآفرینی شهری، تغییر نگاه مسئولان به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های سازمان‌های مردم نهاد، ایجاد وتشکیل سازمان‌های مردم نهاد در ارتباط با نوسازی و بازآفرینی شهری و رفع موانع حقوقی مرتبط با سازمان‌های مردم نهاد ، مشارکت شهروندان در طرح‌های بازآفرینی شهری را افزایش داد و گامی در جهت رفع این چالش‌ها برداشت.
غلامرضا جلیز، کریم حسین زاده دلیر، حسین نظم فر،
دوره 22، شماره 67 - ( 10-1401 )
چکیده
توسعه میان افزا فرایند توسعه و باز استفاده قطعات یا بخش‌های خالی یا بلااستفاده در میان نواحی موجود شهری که قبلاً توسعه‌یافته است. توسعه میان افزا که شاید بتوان آن را ساده‌ترین تعبیر از توسعه درون‌زا دانست، با تأکید بر زمین‌های خالی و رها شده درون‌شهری، سعی دارد توسعه را بر روی این اراضی بارگذاری نماید. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی در توسعه میان افزا با تأکید بر منطقه 8 شهرداری تبریز و بهره‌گیری از روشهای آماری- فضایی به این موضوع پرداخته است. نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی میباشد. روش‌شناسی این تحقیق مبتنی بر رویکردهای کمی- فضایی است. روش تحقیق به کار گرفته‌شده در این تحقیق توصیفی – تحلیلی با استفاده از روشهای اسنادی- کتابخانهای است. در بخش تحلیلی با در نظر گرفتن شاخص‌ها و ملاحظات توسعه میانافزا در قالب 15 شاخص هدف، به‌صورت موردی به بررسی و امکان‌سنجی توسعه میان افزا در منطقه8 شهرداری تبریز پرداخته‌شده است. بهمنظور بررسی و تحلیل نقش راهبردی توسعه میان افزا در بازآفرینی بافتهای فرسوده شهری محور تاریخی- فرهنگی کلانشهر تبریز از نرم‌افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و تحلیل توابع همپوشانی (Overlay) از نوع همپوشانی وزن‌دار (Weighted Overlay) و FAHP بهره‌گیری شده است. نبود مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق برای احیاء و نوسازی این منطقه با تأکید بر استفاده از رویکرد توسعه میان افزا مهم‌ترین آفت در ارتباط با موضوع بازآفرینی این بخش از شهر تبریز می باشد. نتایج پژوهش حاضر در قالب 3 اولویت توسعه‌ای و همچنین محدوده‌های غیرمجاز توسعه، به‌صورت نقشه مورداشاره قرارگرفته است.
نازلی پاکرو، میرسعید موسوی،
دوره 23، شماره 68 - ( 1-1402 )
چکیده
شهرها محل تجمع سرمایه های مادی و معنوی بشریت به شمار می‌رود که از اهمیت بالایی برخوردار است. این نوع از سکونت‌گاه‌ها با جای دادن بیش از 50 درصد جمعیت جهان در خود، در سالهای اخیر اهمیتی بیش از پیش یافته و برای حفظ اصولی و مدیریت پایدار آن انواع برنامه‌ریزی‌ها مدنظر قرار گرفته است. یکی از این برنامه‌ریزی‌ها تابآورسازی شهرها بوده است. تابآورسازی در برابر تهدیدات و خطراتی احتمالی که درصورت بروز، آن‌را تحت تأثیرات سوئی قرار میدهد. مفهوم تاب‌آوری در ابعاد و سطوح مختلفی مورد طرح و بحث قرار گرفته است که در این پژوهش بر ابعاد کالبدی تاب‌آوری در شهرها تأکید می‌شود. هدف پژوهش حاضر ارزیابی تاب‌آوری منطقه 1 شهر تبریز در برابر زلزله میباشد که با استفاده از مدل Fuzzy AHP به تحلیل این امر پرداخته شده است. 8 معیار شامل؛ فاصله از مراکز امدادی، فاصله از مراکز آسیب‌زا، مصالح ابنیه، کیفیت ابنیه، عمربنا، فاصله از شبکه راه‌ها، فاصله از فضاهای سبز و باز و فاصله از گسل پایه تحلیل قرار گرفته است. بعد از تهیه لایه مربوط به هر معیار، با استفاده از توابع فازی سازی، لایه‌های فازی استخراج شده است. با استفاده از عملگرهای SUM,AND,GUMMA لایه‌های نهایی تهیه شدند که با ارزیابی انجام گرفته از طریق ابزار Band Collection Statistics ، لایه گامای 9/0 به عنوان بهترین خروجی انتخاب گردید. نتایج نشان‌دهنده این است که در سناریوی گامای 9/0 در محدوده مورد مطالعه، حدود 26% از محدوده تاب‌آوری خیلی کم و کمی دارند. در مقابل بیش از 22% تاب آوری متوسط و 51 درصد از محدوده، تاب‌آوری زیاد و خیلی زیاد را دارا می باشد.
حامد احمدزاده، محمودرضا کی منش، سیاوش مکانی بناب، ایمان غنی زاده،
دوره 23، شماره 68 - ( 1-1402 )
چکیده
روند رشد شتابان کلانشهرها در جهان، توأم با افزایش جمعیت در این شهرها، مشکلات متعددی را مانند معضل ترافیک و اختلال در سامانه حمل ونقل درون شهری به وجود آورده است.از این رو، معضل مذکور از چالش های اساسی فراروی برنامه ریزی شهری در اواخر قرن بیستم بوده که بر دستیابی به اهداف توسعه پایدار شهری تاثیر نهاده است.جابه جایی و حرکت، نیاز اساسی زندگی بشر در تمام اعصار بوده و امروزه نیز با وجود پیشرفتهای الکترونیک در فضای سایبری، جزء جدایی ناپذیر زندگی محسوب می شود.امروزه استفاده از حمل و نقل عمومی، از موضوعاتی است که با جنبه های مختلفی از کیفیت زندگی، در ارتباط می باشد.پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر استفاده از وسایط حمل و نقل عمومی در کاهش ترافیک و آلودگی هوا نوشته شد.پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی تحلیلی است. در این پژوهش به منظور گردآوری دادهها و اطلاعات از روش کتابخانهای و میدانی استفاده شد.جامعه آماری پژوهش را کارشناسان و متخصصین برنامه ریزی شهری تشکیل میدادند.حجم نمونه با استفاده از تکنیک گلوله برفی، 25 نفر برآورد گردید.در این پژوهش به منظور دستیابی به اهداف پژوهش از تکنیک AHP استفاده شد.ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه مقایسه زوجی بود.نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که اهمیت شاخص‌ها، به ترتیب درصد اهمیت شان عبارتند از: ایمنی 0.499، آلودگی زیست محیطی 0.313، ارزانی0.120 و راحتی 0.068 و در نهایت ارجح ترین گزینه مناسب از بین دو مد حملونقل موتوری ، مدحمل‌ونقل عمومی با 0.778 نسبت به مدحمل‌ونقل شخصی 0.222، شناخته شده است.
شهرزاد امیرسروری، محمد ابراهیم رمضانی،
دوره 23، شماره 70 - ( 7-1402 )
چکیده
شهر خلاق تمام سعی خود را می کند تا با اتکا به ایده افراد، به حل مسائل خود بپردازد و شهری بسازد در خور افراد خلاقی که به دنبال شهرهای مطلوب خود می گردند. شهر خلاق نه تنها فضایی است که در آن خلاقیت رشد می کند، بلکه سازماندهی و مدیریت آن به طور خلاقانه طرح ریزی می گردد. عنوان و هدف کلی این تحقیق ارزیابی توان محیط زیست شهر تبریز در شکل گیری شهر خلاق می باشد، تبریز یکی از شهرهای اصلی کشور و در زمره کانون های بزرگ شهرنشینی ایران است که مرکز استان آذربایجان شرقی است و در مقایسه با مراکز استان های همجوار از لحاظ کمی (مانند جمعیت) و کیفی (مانند عملکردها) دارای وضعیتی شاخص است و در سطحی به مراتب بالاتر قرار دارد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش (با استفاده از جدول مورگان)384 نفر از جمعیت شهر تبریز بوده، که از طریق توزیع پرسشنامه به صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای انجام گرفت. روایی و پایایی پرسشنامه از طریق روایی محتوایی و صوری و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. نتایج حاصل از بررسی فرضیه های پژوهش نشان داد که توان زیست محیطی و همچنین فعالیت های اجتماعی و جمعی بر شکل گیری شهر خلاق تاثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین نتایج دیگر این پژوهش نشان داد که شهر تبریز توان زیست محیطی لازم برای شکل گیری شهر خلاق را دارا نمی باشد.
سارا قهری للکلو، رسول درسخوان، مهسا فرامرزی اصل، مرتضی میرغلامی، صمد صباغ دهخوارقانی،
دوره 23، شماره 70 - ( 7-1402 )
چکیده
طراحی شهری که در ابتدا به بعد زیبایی شناسی می پرداخت، اکنون به کیفیت قلمرو عمومی از نظر کالبدی،اجتماعی،فرهنگی و ایجاد مکانهایی برای استفاده مردم میپردازد.قلمروی عمومی قلمروی موقتی است و تقریبا هر کسی به آن دسترسی و حق استفاده از آن را دارد. تمایل به داشتن قلمرو و دفاع از آن ذاتی است.از آنجایی که امروزه زنان نیز مانند مردان در اجتماع حضور دارند ولی قدرت کافی جهت انتخاب قلمروی مطلوب خود ندارند،لذا این تحقیق در پی آن است تا آیتم های تاثیرگذار بر ایجاد قلمروی مطلوب زنان را معرفی کند.تحقیق حاضر از لحاظ نوع داده ها توصیفی-تحلیلی/پیمایشی است.نوع مطالعه به صورت کمی و کیفی بوده و مطالعات به دو روش میدانی و کتابخانه ای انجام شده است.جامعه ی آماری شامل زنان با فرهنگ ها،سنین و رفتارهای مختلف در سه نوع فضای شهری تبریز (پارک ایل گلی ،پارک بانوان شمس و پارک ولیعصر )میباشدکه جهت پر کردن پرسشنامه به روش تصادفی انتخاب شدند.حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 384 عدد میباشد.ابتدا در سطح توصیفی، با استفاده از شاخصهای آمار آزمودنی ها مورد بررسی قرار گرفت و سپس در سطح استنباطی، از آزمون آماری تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. نتایج حاصل شامل 5 مولفه تاثیر گذار بر قلمروی مطلوب زنان شامل بعد منظر- عملکردی- امنیتی- ریخت شناسی- روانشناختی میباشد.
رسول قربانی، اکبر اصغری زمانی، رحیم غلامحسینی،
دوره 23، شماره 71 - ( 10-1402 )
چکیده
ادبیات گسترده‌ای وجود دارد که بیانگر وجود ارتباط قوی بین فرم شهری با انتشار کربن در بخش حملونقل میباشد؛ این امر از طریق تأثیر مؤلفه های فرم شهر بر رفتار سفر شهروندان صورت می گیرد. در نظریه توسعه شهری کم کربن، کاهش تولید سفرهای سواره محور از طریق تغییرات در عناصر فرم شهری مدنظر میباشد. این مقاله به بررسی تأثیرات مژلفه های فرم شهری بر روی رفتار سفر کلانشهر تبریز پرداخته است. فرم شهری تک هستهای تبریز باعث استفاده حداکثری از اتومبیل شخصی برای انجام سفرهای شهری شده که نتیجه آن افزایش کربن در هوای شهری تبریز می باشد. بنابراین تأثیر عناصر فرم شهری در رفتار سفر خودرومحور، به عنوان اساسیترین رکن مطالعات شهر کم کربن در شهر تبریز انتخاب شده است. نتایج حاصل از به کارگیری روش موران نشان میدهد که معیارهای به کار رفته عمدتاً حالت خوشهای داشته و بر این اساس دارای خودهمبستگی مکانی میباشند و استفاده از روشهای رگرسیون وابسته به مکان همچون رگرسیون وزنی جغرافیایی بسیار مفید میباشد. نتایج حاصل از روش نشان میدهد، دسترسی به ایستگاه های مترو در کلانشهر تبریز با ضریب اهمیت 0.40 دارای کمترین ارتباط با رفتار سفرهای شهری بوده و دو عامل ترکیب کاربری های شهری و دسترسی به مرکز تجاری با ضریب اهمیت 0.54 بیشترین اهمیت در رفتار سفر شهری میباشند. براین اساس میتوان چنین نتیجه گرفت که مؤلفه های فرم شهری دارای اهمیت زیادی در رفتار سفر شهری میباشند و باید در جهت شکل گیری شهر کم کربن بیشتر مورد توجه مدیران و برنامهریزان شهری قرار گیرد.
دکتر محسن آقایاری هیر، دکتر حسین کریم زاده، خانم ناهید رحیم زاده،
دوره 24، شماره 73 - ( 4-1403 )
چکیده
دسترسی نقش مهمی در توسعۀ روستایی دارد چرا که بین توسعه روستا با دسترسی به امکانات و خدمات زیربنایی رابطه معناداری وجود دارد. روستاهایی که دسترسی کمتری به خدمات ضروری و بهویژه حملونقل دارند با تنگناهای ساختاری و اجتماعی اقتصادی زیادی روبرو میشوند که خود از موانع توسعۀ پایدار روستایی است. تحقیق حاضر بر آن است تا ضمن تحلیل قابلیت دسترسی، عوامل مؤثر بر آن را موردبررسی قرار دهد. برای این منظور، روش تحقیق توصیفی- تحلیلی موردتوجه قرار دارد. جامعه آماری تحقیق روستاهای بخش مرکزی شهرستان تبریز (52 روستا) میباشد که دادههای موردنیاز برای واحد تحلیل روستا از دهیاران جمعآوری گردیده است. بعد از ارزیابی روایی بر اساس نظر متخصصان و تأیید چارچوب عملیاتی تحقیق از نظر ایشان و نیز ارزیابی پایایی پرسشنامه تحقیق، جمعآوری دادهها انجام گردید. بهمنظور تعیین روابط علتومعلولی میان شاخصهای ارزیابی قابلیت دسترسی از تکنیک دیماتل برای ارزیابی قابلیت دسترسی در روستاهای موردمطالعه از تحلیل فرایند شبکهای (ANP) و برای بررسی نقش عوامل در قابلیت دسترسی نقاط روستایی، از مدلسازی معادلات ساختاری (SEM) در نرم‌افزار Amos.24 استفاده شد. نتیجه اولیه تحقیق تعیین قابلیت دسترسی روستاها نشان داد که روستای مایان سفلی از بیشترین میزان قابلیت دسترسی برخوردار است و نتیجه نهایی تحقیق تعیین نقش عوامل در قابلیت دسترسی روستایی است که بر اساس آن عوامل فاصله از شهر، مرکزیت خدماتی و وضعیت اجتماعی روستا بیشتر از سایر عوامل در قابلیت دسترسی مؤثر هستند.
واژگان کلیدی: قابلیت دسترسی، خدمات روستایی، تحلیل فرایند شبکهای، معادلات ساختاری، شهرستان تبریز
خانم نازلی پاکرو، دکتر رسول درسخوان،
دوره 24، شماره 73 - ( 4-1403 )
چکیده
شهرنشینی شتابان مشکلاتی را در جنبه‌های مختلف برای شهروندان و مدیران شهری به وجود آورد که لزوم اتخاذ راهکارها و رویکردهایی برای بهبود شرایط را متذکر می‌شد. در این میان مفهوم کیفیت زندگی برای ارزیابی این وضعیت در شهرها سر برآورد. کیفیت زندگی به‌عنوان یک مفهوم چندبعدی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و ... در سطوح و مقیاس‌های متفاوتی مورد بحث و بهره‌گیری قرارگرفته است. در این پژوهش که با هدف سنجش کیفیت زندگی در سکونتگاه‌های غیررسمی شهر تبریز انجام‌شده است از روش پیمایشی برای این هدف بهره‌گیری شده است. میتوان گفت که رویکرد ذهنی کیفیت زندگی بر این پژوهش حاکم است که رضایت و نظر ذهنی ساکنان مبنای کار قرارگرفته است. از آزمون T تک نمونه‌ای و تحلیل مسیر برای تحلیل دادهها استفاده‌شده است. نتایج نشانگر این است که میانگین همه ابعاد کیفیت زندگی پایینتر از متوسط میباشد و تنها عامل اجتماعی- فرهنگی بالاتر از میانگین برآورد شده است. همچنین میانگین کیفیت زندگی کل با 2.82، پایینتر از میانگین برآورد شده است که نشان‌دهنده کیفیت پایین زندگی در این محلات میباشد. بر اساس تحلیل مسیر انجام‌شده، بعد اقتصادی با 0.685 بیشترین تأثیر را بر کیفیت زندگی در این محلات دارد. لازم است هرگونه برنامه‌ریزی برای این محلات با درنظرگرفتن ابعاد و جنبه‌های مختلف انجام گیرد تا از اثربخشی قابل قبولی برخوردار باشد.
واژگان کلیدی: کیفیت زندگی، سکونتگاه‌های غیررسمی، کلانشهر تبریز
. نویسنده مسئول: دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
خانم الهام زارع، آقا اکبر عبدالله زاده طرف،
دوره 24، شماره 73 - ( 4-1403 )
چکیده
امروزه توجه به گردشگری بافتهای تاریخی در راستای ارتقا پیشرفت اقتصادی - اجتماعی و شناساندن ارزشهای تاریخی و هویت فرهنگی هر منطقه بسیار مهم تشخیص داده شده است. از این‌رو این پژوهش با هدف شناسایی الگوی علّی معیارهای ارتقاء سطح گردشگری در بافت تاریخی شهر تبریز نگاشته شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی میباشد، جامعه آماری پژوهش را خبرگان بالغ‌بر 6 نفر و کارشناسان (کارمندان شهردار و مدیران شهرداری) که برابر با 9 نفر تشکیل میدادند که مجموع آن‌ها برابر با 15 نفر بود که به‌صورت نمونهگیری هدفمند انتخاب شدند. جمعآوری اطلاعات موردنیاز در این پژوهش با استفاده از روش کتابخانهای و میدانی انجام پذیرفته و در جهت تحلیل دادههای پژوهش از تکنیک دیمتل فازی استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که از بین معیارهای شناسایی‌شده معیار عناصر اولیه به‌عنوان تأثیرگذارترین معیار و همچنین به‌عنوان بااهمیت‌ترین معیار در جهت ارتقاء گردشگری بافت تاریخی شهر تبریز شناسایی شد. از دیگر نتایج حاصل شده در این پژوهش میتوان به ارائه الگوی علّی هر یک از زیرمعیارها اشاره نمود، از بین زیرمعیارهای عناصر اولیه، معیار تاریخی، از بین زیرمعیارهای مربوط به عناصر ثانویه، تسهیلات اقامتی و از بین زیرمعیارهای فضای مطلوب گردشگری زیرمعیار عملکرد به‌عنوان تأثیرگذارترین زیرمعیار شناسایی شدند.
واژگان کلیدی: گردشگری، بافت تاریخی، روش دیمتل فازی، تبریز
. نویسنده مسئول: پست الکترونیکی: taraffarat@yahoo.com
محمد کاظمی قراجه، بهنام سلمانی، محمد حسین رضائی مقدم،
دوره 24، شماره 74 - ( 7-1403 )
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی دمای سطح زمین در ارتباط با کاربری اراضی برای شهر تبریز با استفاده از تکنولوژی سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی میباشد. از تصاویر ماهواره لندست 8 به منظور تهیه نقشه دمای سطح زمین برای منطقه مورد مطالعه استفاده شد. تصحیح اتمسفری با استفاده از روش فلش بر روی تصویر مورد نظر اعمال و دمای سطح زمین با استفاده از الگوریتم پنجره مجزاء برای منطقه مورد مطالعه با دقت 51/1 درجه محاسبه شد. نقشه کاربری اراضی شهر تبریز در 6 کلاس با استفاده از روش شی گراء در نرم افزار اکوقونیشن با دقت 03/90 بدست آمد. نتایج حاصل از بررسی ارتباط بین دمای سطح زمین و کاربری اراضی بیانگر آن است که اراضی کشاورزی با دمای 22/18 درجه سانتی گراد، بالاترین دمای سطح زمین را دارا میباشند. همچنین نواحی آبی (رودخانهای) به دلیل این که توان تشعشعی نزدیک به یک دارند کمترین دمای سطح زمین یعنی معادل 30/10 درجه سانتی گراد را به خود اختصاص دادهاند. نتایج تحقیق همچنین نشان دهندهی این مهم است که الگوریتم پنجره مجزاء نتایج قابل اعتمادی را در برآورد دمای سطح زمین ارائه میدهد که میتواند در مطالعات زیست محیطی و علوم زمین مورد استفاده قرار گیرد.
