جعفر معصوم پور سماکوش، سعید رجایی، مریم یگانه فر،
دوره ۱۴، شماره ۳۴ - ( ۹-۱۳۹۳ )
چکیده
با توجه به ضرورت برآورد تبخیر و تعرق در مدیریت منابع آب، برنامه ریزی آبیاری و تامین نیاز آبی گیاهان، محاسبه و تغییرات زمانی و مکانی آن بسیار مهم و حیاتی می باشد. در این پژوهش به منظور محاسبه مقدار تبخیر و تعرق پتانسیل از روش پنمن مانتیث فائو که از دقت بالاتری نسبت به سایر مدلها برخوردار است استفاده شده است. جهت محاسبه مقادیر روزانه تبخیر و تعرق، از آمار هواشناسی ۵۰ ایستگاه سینوپتیکی طی یک دوره آماری ۲۹ ساله (۲۰۰۹ـ۱۹۸۱) استفاده شد. ابتدا مقادیر ماهانه و سالانه تبخیر و تعرق طی دورۀ آماری مورد نظر محاسبه شدند و از مقادیر متوسط آنها نیز جهت بررسی تغییرات ماهانه و فصلی استفاده گردید. با استفاده از آزمون ناپارمتریک من ـ کندال و در محدوده اطمینان ۹۵ درصد، روند ماهانه و سالانه تبخیر و تعرق مشخص گردید. نتایج نشان داد که روند تبخیر و تعرق در سراسر کشور رو به افزایش است. بیشترین تغییر روند سالیانه و افزایش تبخیر و تعرق در ایستگاههای بیرجند، شاهرود، قزوین، جاسک، سمنان، بابلسر، دوشان تپه و سنندج و کمترین مقدار تغییر نیز در ایستگاه های فسا و کیش مشاهده شده است که در این دو ایستگاه، مقدار تبخیر و تعرق تقریباً بدون تغییر باقی مانده است. بیشترین تغییر روند ماهانه در ماه جولای و در ایستگاههای خشک کشور و همچنین کمترین تغییر روند ماهانه نیز در ماههای دسامبر و ژانویه رخ داده است.