۴ نتیجه برای مصطفی زاده
فریبا اسفندیاری درآباد، رئوف مصطفی زاده، احمد عبیات، احمد ناصری،
دوره ۲۱، شماره ۶۱ - ( ۴-۱۴۰۰ )
چکیده
مطالعه رفتار و الگوی پیچان‌رودی رودخانه‌ها به‌منظور جلوگیری از خطرات احتمالی از جمله سیلاب، ناپایداری بستر و حرکات پیچان‌رودی امری ضروری است. در این پژوهش رودخانه قره‌سو واقع در استان اردبیل، بازه مکانی روستای انزاب تا پل‌سامیان، به‌طول ۷۰/۱۶ کیلومتر، مورد بررسی قرار گرفته است. به‌منظور تعیین الگوی این رودخانه از ضریب‌خمیدگی (به‌روش لئوپولد) و نیز زاویه‌‌مرکزی (به‌روش کورنایس)، استفاده شد. باید اشاره شود که تحقیق در این خصوص در منطقه مورد مطالعه انجام نشده است. علاوه بر این رودخانه قره‌سو، در استان اردبیل به‌شدت تحت تاثیر فعالیت‌های انسانی است، لذا مطالعه تغییرات این شاخص‌ها در بازه‌های مختلف مکانی می‌تواند مفید باشد. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین ضریب‌خمیدگی در محدوده مورد مطالعه برابر ۴۷/۱ می‌باشد، که بیانگر بالا بودن نسبت پیچ وخم رودخانه است. اما با توجه به ضرایب به‌دست آمده با روش‌های مورد استفاده نشان می‌دهد که ۱۱/۷۱ درصد مئاندرها با ضریب‌خمیدگی ۵/۱-۱، به طبقه مئاندری کم تعلق دارند. در حالی‌که ۷۸/۱۷ درصد از مئاندرها، ضریب‌خمیدگی ۲-۵/۱ و ۱۱/۱۱ درصد از مئاندرها ضریب‌خمیدگی بزرگ‌تر از ۲ را نشان می‌دهد. این بدین معناست که در منطقه مورد مطالعه حداقل ۵ مئاندر از ۲۴ مئاندر وجود دارد که مستعد تبدیل شدن به دریاچه نعل‌اسبی را دارند. لذا ضرورت تثبیت کناره‌ها و بستر رودخانه مذکور از طریق روش‌های مدیریتی و مهندسی سازه ایجاب می‌نماید
خدیجه حاجی، اباذر اسمعلی عوری، رئوف مصطفی زاده، حبیب نظرنژاد،
دوره ۲۲، شماره ۶۶ - ( ۷-۱۴۰۱ )
چکیده
بر اثر فعالیت‌های انسانی و پدیده‌های طبیعی چهره زمین همواره دست‌خوش تغییر می‌باشد. بنابراین برای مدیریت بهینه مناطق طبیعی آگاهی از نسبت تغییرات پوشش/کاربری اراضی از ضروریات محسوب می‌شود. از این رو استخراج نقشه‌های کاربری اراضی به‌عنوان مهم‌ترین هدف در مدیریت پایگاه منابع طبیعی می‌توانند مورد توجه قرار گیرند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تغییرات پوشش/کاربری اراضی حوزه آبخیز روضه‌چای ارومیه در سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۱۵ از تصاویر ماهواره‌ای لندست ۵ و ۷ و سنجنده‌های TM و ETM+ به‌صورت نظارت شده به روش طبقه‌بندی شیءگرا برای سال‌های ۱۹۸۵ و ۲۰۰۰ انجام شد. هم‌چنین برای نقشه کاربری اراضی اخذ شده سال ۲۰۱۵ از سازمان جغرافیایی، استفاده شده است. لذا پس از انجام تصحیحات مورد نیاز در مرحله پیش‌پردازش، با طبقه‌بندی شیءگرا نقشه ارزیابی تغییرات تهیه شد. نتایج به‌دست آمده نشان داد که سطح مراتع در بازه زمانی ۳۰ سال بیش‌ترین درصد کاربری را در بین تمام کاربری‌ها به‌خود اختصاص داده است، ولی در فاصله سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۰ و ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ سطح مراتع دارای روند کاهشی بود که بیانگر روند تخریب در منطقه از طریق جایگزین شدن مراتع متوسط- فقیر و مرتع خوب توسط کاربری زراعت دیم است. براساس ماتریس تغییرات می‌توان گفت که بیش‌ترین تغییرات افزایشی در سال ۱۹۸۵ تا ۲۰۰۰ مربوط به اراضی تبدیل یافته به زراعت دیم می‌باشد که افزایش سطح زراعت دیم احتمالاً به‌دلیل شخم مراتع متوسط و فقیر بود در حالی‌که در سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۵ هم بیش‌ترین تغییرات افزایشی باغ ناشی از زراعت آبی است. بنابراین صحت کل برای سال‌های ۱۹۸۵، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۵ به‌ترتیب برابر با ۹۷، ۹۰ و ۹۶ ٪ و شاخص کاپا هم به‌ترتیب برابر با ۹۱، ۸۴ و ۹۴ ٪ بود که نشان‌دهنده صحت بالای روش شیءگرا در طبقه‌بندی است.
رئوف مصطفی زاده، رقیه آسیابی هیر، سید سعید نبوی،
دوره ۲۳، شماره ۶۹ - ( ۴-۱۴۰۲ )
چکیده
خشکسالی یکی از عوامل اصلی بی‌نظمی در بیلان آبی، کاهش محصول، کاهش مصرف آب و نیز منشأ بسیاری از مشکلات اقتصادی است. مقدار بارندگی از مهم‌ترین متغیرهای اقلیمی که دارای تغییرات زمانی و مکانی زیادی بوده و در ارتباط با تغییر اقلیم بر منابع آب یک منطقه نیز به‌طور جدی تأثیرگذار است. شاخص انگوت یک شاخص برای تعیین سیکل اقلیمی بارندگی‌ها و نسبت بین مقادیر متوسط چندساله بارش‌ها در دوره‌های خشک و مرطوب است که تغییرات اقلیمی بارش ماهانه را برای تعیین دوره‌های بارانی و خشک مشخص می‌نماید. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی و محاسبه شاخص انگوت در تحلیل دوره‌های خشک و مرطوب بارندگی در مقیاس ماهانه، در ۳۰ ایستگاه باران‌سنجی استان اردبیل است. شاخص انگوت بر اساس نسبت مقادیر متوسط روزانه بارش در یک ماه و مقادیر متوسط روزانه بارش در یک سال محاسبه شد و در ادامه بر اساس مقادیر شاخص مذکور،ماه‌های خشک و مرطوب مشخص شد. ایستگاه‌های گلی و سئین به‌ترتیب بیش‌ترین و کم‌ترین دامنه پراکندگی آمار بارش به خود اختصاص داده‌اند. مقدار شاخص انگوت در ماه‌های اسفند، فروردین، اردیبهشت و آبان بیش‌تر از واحد است و جزو ماه‌های مرطوب محسوب می‌شود. در مقابل ماه‌های تیر، مرداد، شهریور، مهر و دی در اکثر ایستگاه‌ها پایین‌تر از واحد می‌باشد و در محدوده ماه‌های خیلی خشک قرار می‌گیرند. هم‌چنین ماه‌های آذر، بهمن و خرداد جزو ماه‌های خشک محسوب می‌گردند.
رئوف مصطفی زاده، فریبا اسفندیاری، مهناز حمزه ای، نازیلا علایی،
دوره ۲۴، شماره ۷۲ - ( ۱-۱۴۰۳ )
چکیده
هدف از این پژوهش، ارزیابی تغییرات زمانی پوشش گیاهی جوامع حاشیه رودخانه قره‌سو استان اردبیل با استفاده از سنجه‌های سیمای سرزمین در یک بازه زمانی ۸ ساله است که برای برنامه‌ریزی‌های حفظ اکوسیستم رودخانه و مطالعه مورفولوژی آن اهمیت است. تهیه نقشه پوشش حاشیه رودخانه قرسو از تصاویر GoogleEarth برای سال‌های ۲۰۱۱، ۲۰۱۶، ۲۰۱۹ به‌دلیل وضوح تصاویر استفاده شد. به‌منظور ارزیابی ارتباط بین سنجه‌های سیمای سرزمین در دوره‌های زمانی مورد بررسی از تحلیل همبستگی در محیط برنامه‌نویسی R استفاده شد. نمقدار سنجه پیوستگی سیمای سرزمین ۵۲/۹۱ درصد به ۴۹/۹۵ درصد در این منطقه طی دوره مورد مطالعه که نشان‌دهنده افزایش یکپارچگی و بهبود پیوستگی در سیمای سرزمین می‌باشد. ارزیابی تعداد لکه در تحقیق حاضر روند افزایشی را نشان داد که بیش‌ترین مقدار برای بازه زمانی ۲۰۱۹ بوده است. هم‌چنین نتایج تغییرات عرض رودخانه قره‌سو نشان داد که عرض رودخانه در سال ۲۰۱۹ به‌ترتیب با حداکتر و حداقل ۴۳/۲۷ و ۹۷/۳ است. مقایسه مقادیر عرض رودخانه در سه دوره مطالعاتی نشان‌دهنده روند افزایشی در عرض رودخانه می‌تواند ناشی از محدود شدن عرض رودخانه توسط فعالیت‌های انسانی و یا حفاظت کناره‌ها برای حفاظت از اراضی کشاورزی در برابر تعریض کناره‌ها باشد. هم‌چنین همبستگی عرض رودخانه نشان داد که بین دوره زمانی ۲۰۱۹ و ۲۰۱۶ همبستگی ۶۳/۰ و در سطح ۰۰۱/۰ معنی‌دار می‌باشد. کم‌ترین همبستگی بین دوره زمانی ۲۰۱۹ و ۲۰۱۱ با مقدار عددی ۳۰/۰ در سطح ۵ درصد محاسبه شد. در حالت کلی نتایج تغییرات در جوامع حاشیه رودخانه را می‌توان با پیشروی عملیات کشاورزی تا نزدیک حریم رودخانه مرتبط دانست.
