دوره 25، شماره 77 - ( 4-1404 ) جلد 25 شماره 77 صفحات 0دوره0فصل__Se | برگشت به فهرست نسخه ها

Karimi Ghotbabadi F, Zangiabadi A. Comparative Measurement of the Resilience of New Urban Habitations against Earthquake Risk (Case Study: Isfahan Metropolitan). jgs 2025; 25 (77)
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4186-fa.html

کریمی قطب آبادی فضل اله، زنگی آبادی علی. سنجش تطبیقی میزان تاب‌ آوری سکونتگاه‌های شهری جدید در برابر خطر زلزله (مورد پژوهی: منطقه شهری اصفهان بزرگ). نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 1404; 25 (77)

URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4186-fa.html

سنجش تطبیقی میزان تاب‌ آوری سکونتگاه‌های شهری جدید در برابر خطر زلزله (مورد پژوهی: منطقه شهری اصفهان بزرگ)

فضل اله کریمی قطب آبادی¹

، علی زنگی آبادی^*

1- دانشگاه اصفهان
2- دانشگاه اصفهان ، zangiabadia.@geo.ui.ac.ir

چکیده: (5476 مشاهده)

تاب‌آوری در برابر سوانح طبیعی که درواقع نحوه تأثیرگذاری ظرفیت‌های جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی، نهادی و... جوامع در برابر سوانح می‌باشد، ازجمله مسایلی است که باید در هر جامعه به آن توجه شود. شایان ذکر است که نوع نگرش به مقوله تاب‌آوری و نحوه تحلیل آن از یک ‌طرف در چگونگی شناخت تاب‌آوری وضع موجود و علل آن نقش کلیدی دارد و از طرف دیگر سیاست‌ها و اقدامات کاهش خطر و نحوه رویارویی با آن را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. هدف از انجام این پژوهش، سنجش تطبیقی تاب‌آوری سکونتگاه‌های شهری جدید منطقه شهری اصفهان بزرگ در برابر خطر زلزله با استفاده از شاخص ترکیبی است. با توجه به مؤلفه‌های مورد بررسی و ماهیت موضوع، رویکرد حاکم بر این پژوهش، «توصیفی- تحلیلی» است. جامعه آماری این پژوهش شامل 6 سکونتگاه شهری جدید شاهین‌شهر، سپاهان شهر، مجلسی، فولادشهر، بهارستان و شهید کشوری می‌باشند. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی بوده و در بخش ادبیات تحقیق برای جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی اقدام شده است. براساس نتایج حاصل از POSET، سکونتگاه‌های شهری مجلسی، بهارستان، فولادشهر، سپاهان شهر، شاهین شهر و شهیدکشوری به ترتیب با جمع امتیازگزینه‌های 3، 6، 7، 8، 11 و 14 از نظر شاخص ترکیبی تاب آوری در برابر خطر زلزله، رتبه‌های 6-1 را دارا می‌باشند. بنابراین برای کاهش تأثیرات نامطلوبی که تاب‌آوری بر هر جامعه دارد، توجه به ظرفیت‌های هر سکونتگاه ازجمله مسایلی می‌باشد که باید در هر جامعه به آن توجه شود تا از خسارت‌های جانی و مالی که براثر حوادث احتمالی به وجود می‌آید، جلوگیری نمود.

واژه‌های کلیدی: سنجش تطبیقی، تاب‌آوری، خطرزلزله، سکونتگاه‌های شهری جدید، شاخص ترکیبی، منطقه شهری اصفهان بزرگ

نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: جغرافیا و برنامه ریزی شهری

فهرست منابع

1. رجایی سید عباس؛ منصوریان حسین؛ سلطانی مرضیه. (1400). تحلیل فضایی تاب‌آوری شهری در برابر زلزله (مطالعه موردی: منطقه یک شهر تهران)، فصلنامه شهر پایدار، 1(4): 1-13.

2. زنگی‌آبادی علی؛ نسترن مهین؛ مؤمنی زیبا. (1395). تحلیل جغرافیایی و مکان‌یابی مراکز اسکان موقت شهری در بحران‌های محیطی با استفاده از GIS (مطالعه موردی: منطقه 6 شهر اصفهان)، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی، 56(20): 149-169.

3. زنگی‌آبادی علی؛ صنیعی راحله؛ وارثی حمیدرضا. (1388). تحلیل آماری خطرپذیری مناطق 11 و 12 شهر تهران در برابر خطر زلزله، فصلنامه علوم انسانی، (13)3: 91-111.

4. زنگی‌آبادی علی؛ نازنین تبریزی. (1385). زلزله تهران و ارزیابی فضایی آسیب‌پذیری مناطق شهری، پژوهش‌های جغرافیایی، (56)38: 115-130.

5. صالحی پورمیلانی علیرضا؛ زمانی مهدی؛ صدوق سید حسن. (1400). ارزیابی آسیب پذیری و تاب آوری شهر رزن در برابر زلزله، مجله مدیریت مخاطرات محیطی(دانش مخاطرات سابق)، (3)8: 267-282.

6. عباداله زاده ملکی بهناز؛ سعیده زرآبادی زهراسادات؛ پیری سعید؛ فرزاد بهتاش محمدرضا. (1400). تبیین عوامل مؤثر برتاب آوری تکاملی شهری در برابر زلزله (مورد پژوهش: شهرزنجان). فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، (50)2: 557-577.

7. غلامی بیمرغ یونس؛ حیدری سورشجانی رسول؛ برهمن وحید؛ دهقان جزی ابوالفضل؛ اصولی حمید. (1400). سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری فضایی محلات مرکزی شهرکاشان در برابر زلزله. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی شهری، (44)12: 123-140.

8. مرکز آمار ایران. (1395). نتایج سرشماری سال 1395 استان اصفهان.

9. مؤمنی منصور. (1385). مباحث نوین تحقیق در عملیات. تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.

10. میردار منصور پناهی فاطمه؛ عسکری فروغ. (1395). پایش عملکرد استعدادیابی فروش با استفاده از تکنیک سلسله مراتبی فازی و ارزیابی مجموع نسبت (ARAS) (مطالعه موردی: صنعت پوشاک ورزشی)، تبلیغات و بازاریابی، (4)2: 95-110.

11. وارثی حمیدرضا؛ احمدی صغری. (1390). بررسی عملکرد شهرهای جدید با تأکید بر جمعیت‌پذیری (مطالعه موردی: شهر جدید مجلسی)، فصلنامه جمعیت، 75(18): 157-178.

12. Aksha, S., K & Emrich, Ch. T., (2020), Benchmarking Community Disaster Resilience in Nepal. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(6). 1-22 [DOI:10.3390/ijerph17061985] [PMID] []

13. Bastamnia, A., Rezaie, M. R. Tazesh, Y. & Dastoorpoor, M., (2016), Evaluation of Urban Resilience to Earthquake a Case Study: Dehdasht City. International Journal of Ecology & Development. 31(4). 46-56

14. Bundschuh, M.., Schulz, R., Schafer, B., Allen, CR., & Angeler, D. G., (2017), Resilience in ecotoxicology towards a multiple equilibrium context. Environ Toxicol Chemistry, 36, 2574-2580 [DOI:10.1002/etc.3845] [PMID]

15. Cortinovis, C., & Geneletti, D., (2019), A framework to explore the effects of urban planning decisions on regulating ecosystem services in cities. Ecosystem Services, 38, 1-13 [DOI:10.1016/j.ecoser.2019.100946]

16. Delavar, m., R. Sadrykia, M., & Zare, M., (2017), A GIS-Based Fuzzy Decision Making Model for Seismic Vulnerability Assessment in Areas with Incomplete Data. International Journal of Geo-Information. 6(119). 1-16 [DOI:10.3390/ijgi6040119]

17. Du, M., & Zhang, X., & Wang, Y., & Tao, L. & Heng, L., (2020), An operational zing model for measuring urban resilience on land expansion, Habitat International, 102, 102-206 [DOI:10.1016/j.habitatint.2020.102206]

18. Fischer, S., Riedel, W., Haring. I., (2018), Morphology Dependent Assessment of Resilience for Urban Areas. Sustainability, 10(1800). 1-14 [DOI:10.3390/su10061800]

19. Gigvic, L., Pamucar, D., Bajic, Z & Miliceric, M., (2016), The Combination of expert Judgment and GIS - Marcia Analysis for the Selection of Sites for Ammunition Depots, Sustainability, 8(372). 1-30 [DOI:10.3390/su8040372]

20. Grazino. P., & Rizzi. P., (2016), Vulnerability and resilience in the local systems the case of Italian provinces. since of the total ernviornment,553, 211-222 [DOI:10.1016/j.scitotenv.2016.02.051] [PMID]

21. Imperiale, A. J., Vanclay, F., (2016), Experiencing local community resilience in action: Learning from post-disaster communities. Journal of Rural Studies, 47, 204-219 [DOI:10.1016/j.jrurstud.2016.08.002]

22. Keshavarz Ghorabaee, M., Kazimieras Zavadskas, E., Olfat, L., & Turskis, Z., (2015), Multi Criteria Inventory Classification Using a New Method of Evolution Based on Distance from Average Solution., (EDAS), INFORMATICA, 26(3). 435-451 [DOI:10.15388/Informatica.2015.57]

23. Lechner. S., Jaco metti, J NCBean, G., & Mitchison. N., (2016), Resilience in complex World-Avoiding cross-sector collapse. International Journal of Disaster Risk Reduction, 19. 84-91 [DOI:10.1016/j.ijdrr.2016.08.006]

24. Lin, S., Wu, R., Yang, F., Wang, J., Wu, W., (2018), Spatial trade-offs and synergies among ecosystem services within a global biodiversity hotspot. Ecological Indicators., 84, 371-381 [DOI:10.1016/j.ecolind.2017.09.007]

25. Liu, B., Chen, X., Zhou. Zh., Tang., M & Li, Sh., (2020), Research on disaster resilience of earthquake-stricken areas in Longmenshan fault zone based on GIS. Environmental Hazards. 1. 50-69 [DOI:10.1080/17477891.2019.1671785]

26. Ming lam. L., & Kuipers, R., (2019), Resilience and disaster governance: Some insights from The 2015 Nepal earthquake. International Journal of Disaster Risk Reduction. 33. 321-331 [DOI:10.1016/j.ijdrr.2018.10.017]

27. Mitchell, J. K., (2014), Crucibles of Hazard: Mega - Cities and Disasters in Transition, University Press. p36

28. Nasreen, M., (2004), Disaster Research; Exploring Sociological Approach to Disaster in Bangladesh, Journal of Sociology, 1(2). 1-8

29. O'brien. K., Sygna, L., Haugen, J. E., (2004), Vulnerable or Resilience? A multi-Scale Assessment of Climate Impacts and Vulnerability in Norway. Climate Change. 64 (1-2). 193-225 [DOI:10.1023/B:CLIM.0000024668.70143.80]

30. Panday, S., Rushton, S., Karki, J., Balen, J., & Barenes, A., (2021), The role of social capital in disaster resilience in remote communities after the 2015 Nepal earthquake. International Journal of Disaster Risk Reduction. 55, 1-11 [DOI:10.1016/j.ijdrr.2021.102112]

31. Pizzo, B., (2015), Problematizing Resilience: Implications for planning theory and practice. Cities. 43. 133- 140. [DOI:10.1016/j.cities.2014.11.015]

32. Rao, F., & Summers, R. J., (2016), Planning for retail resilience: Comparing Edmonton and Portland. Cities, 58. PP. 97-106 [DOI:10.1016/j.cities.2016.05.002]

33. Rus, K., Kilar, V., Koren, D., (2018), Resilience assessment of complex urban systems to natural disasters: A new literature review. International Journal of Disaster Risk Reduction. 31. 311-33 [DOI:10.1016/j.ijdrr.2018.05.015]

34. Song, J., Huang, B., Li, R., & Pandey, R., (2020), Construction of the Scale-Specific Resilience Index to Facilitate Multiscale Decision Making in Disaster Management: A Case Study of the 2015 Nepal Earthquake. Social Indicators Research. 148. 189-223 [DOI:10.1007/s11205-019-02188-8]

35. Spaans, M., & Waterhout, B., (2017), Building Up resilience in Cities Worldwide Rotterdam as Participant in the 100 resilient Cities Program, Cities. 61. 109-116 [DOI:10.1016/j.cities.2016.05.011]

36. Sundstrom, S. M., Angeler, D. G., Barichievy, C., Eason, T., Garmestani, A., Gunderson, L., Knutson, M., Nash, K. L., Spanbauer, T., Stow, C., & Allen, C. R. (2018). The distribution and role of functional abundance in Wu, Jianguo. Ecological Resilience as a Foundation for Urban Design and Sustainability, sustainability, 99(11). PP. 2421-2432 [DOI:10.1002/ecy.2508] [PMID] []

37. Thapa, N. B., (2020), Assessment of Recovery and Resilience Livelihoods after Earthquake in Gorkha District, Gandaki Province, Nepal. Lowland Technology International Journal. 21(4). 237-245

38. Thi, T., & Shaw R., (2016), School-based disaster risk reduction education in primary schools in Da Nang city, Central Vietnam. Environ Hazards. 15 (4). 356-73 [DOI:10.1080/17477891.2016.1213492]

39. Turner II, BL., (2010), Vulnerability and Resilience: Coalescing or Paralleling for Approaches Sustainability Science? Global Environmental Change, 20(4). 570-576 [DOI:10.1016/j.gloenvcha.2010.07.003]

ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
	این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.