انصاری زاده سلمان، ضرغامی برزین، حیدری موسلو طهمورت. ارتباط نومادیسم و تکوین مرزهای سیاسی در ایران (مطالعه موردی: ایلات و عشایر ترکمن). نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 1389; 10 (11) :85-100
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-589-fa.html
1- ، s.ansarizadeh62@gmail.com
چکیده: (5674 مشاهده)
کشور ایران بنا به موقعیت جغرافیایی خاص خود بهویژه از سمت شمال و شمالشرقی محل ورود اقوام کوچنشین بوده است. اغلب حکومتهایی که در ایران تشکیل شده وابسته به ایلات بوده است و تنها حکومتی که منشأ ایلی نداشته حکومت پهلوی است. از این رو ایلات نقش فوقالعاده مهمّی در ثبات و عدم ثبات حکومتهای مرکزی به عهده داشتهاند. کوچنشینان که اساس زندگی آنها مبتنی بر کوچ و کوچندگی است، گاه از چارچوب مرزهای کشور فراتر میرفتند و دو یا چند همسایه را درگیر منازعه میکردند. هدف پژوهش حاضر مطالعه نقش ایلات و عشایر ترکمن بر تکوین مرزهای سیاسی در شمالشرقی ایران است. روش مورد استفاده توصیفی– تحلیلی و استفاده از منابع اسنادی و تاریخی است. نتایج تحقیق نشان میدهد، تا پیش از حکومت پهلوی بخش بزرگی از جمعیت کشور را عشایر تشکیل میداده و همچنین جابجایی عشایر بهصورت قشلاق و ییلاق سبب شده که کنترل دولت مرکزی بر عشایر بهخصوص در دوره افول قدرت بیثبات باشد. در حقیقت تا قبل از تثبیت مرزهای شمالشرقی کشور ایران جابجایی ایلات و عشایر ترکمن در دو سوی مرزهای ایران و کشور شوروی سابق در قالب ییلاق و از سویی قشلاق عشایر کشور شوروی سابق در داخل مرزهای ایران و عواملی چون عدم پرداخت مالیات توسط کوچنشینان هر دو کشور موجب کوچ به کشور همسایه میشده است و این عوامل باعث تأخیر در روند تکوین مرزهای سیاسی در این بخش از ایران شده است.
واژههای کلیدی: عشایر،
کوچ،
ایل،
مرز،
حکومت،
ترکمن،
بلوچ