ظرافتی هادی، قویدل رحیمی یوسف، فرج زاده منوچهر. واکاوی الگوهای تراز 500 هکتوپاسکال مولد دماهای فرین بالای 50 درجه منطقه غرب آسیا. نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی. 1403; 24 (72) :427-446
URL: http://jgs.khu.ac.ir/article-1-4076-fa.html
1- دانشجوی دکتری اقلیم شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
2- دانشیار اقلیم شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران ، ghavidel@modares.ac.ir
3- استاد اقلیم شناسی دانشگاه تربیت مدرس تهران
چکیده: (3204 مشاهده)
این پژوهش با هدف بررسی و شناسایی روزهای با وقوع دمای فرین بالای 50 درجه سانتیگراد و تعیین الگوی سینوپتیکی رخداد آنها در منطقه غرب آسیا انجام شد. برای انجام این کار از دادههای بازتحلیل شده NOAA-CIRES-DOE 20th Century Reanalysis V3 بیشینه دمای دومتری سطح زمین طی دوره زمانی 1836 تا 2020 در فصل گرم سال (ژوئن تا سپتامبر) استفاده شده و در نهایت تعداد 513 روز دمای بیشینه بالای 50 درجه جهت تحلیل سینوپتیک شناسایی گردید. دماهای بالای 50 درجه در ماههای ژوئن، ژوئیه و اوت به وقوع پیوسته و تغییرات سالانه فراوانی دماهای بیشینه فرین دارای روندی صعودی بوده و همچنین بیشترین فراوانی وقوع دمای فرین بالا در دهههای اخیر و در سال 2015 و 2010 رخ داده است. جهت تحلیل سینوپتیک تعداد 513 روز شناسایی شده، دادههای واکاوی شده ارتفاع ژئوپتانسیل متر تراز 500 هکتوپاسکال برای روزهای مذکور استخراج و خوشه بندی إعمال شد. سپس روزهای با وقوع شدیدترین دما در هرخوشه به منظور تعییین الگوی سینوپتیک انتخاب شدند. با توجه به یافتههای تحقیق مشخص شد که محدودهی رخداد دمای بیشینهی فرین، منطقهی مرزی جنوب غرب ایران و جنوب شرق عراق میباشد. نتایج تحلیل سینوپتیک نشان داد که از یک سو وجود شرایط وضعیت کمفشار با منشأ کمفشارهای حرارتی خلیج فارس، شبه جزیره عربستان و گنگ در سطح زمین همراه با استقرار پرارتفاع غرب آسیا در تراز 500 هکتوپاسکال بر روی منطقه و از سوی دیگر انتقال هوای گرم عرضهای پایین (عربستان و عراق) و بیابانهای داخل ایران به سمت منطقه مذکور، سبب رخداد دمای بیشینه فرین در منطقه شده است. در واقع با توجه به همگرایی دمایی رخ داده در سطح زمین به علت وجود وضعیت کمفشار و افزایش نزول بیدررو دما به دلیل گردش واچرخندی پرارتفاعهای ترازهای بالای جو، گرمایش سطح زمین تشدید شده و ضخامت جو نیز بالا بوده است.
شمارهی مقاله: 23
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
اب و هواشناسی