دکتر مهران اصفهانی زاده سخی لنگرودی، دکتر محمد داودی، دکتر ابراهیم حق شناس، دکتر محمدکاظم جعفری،
جلد 18، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
در این مقاله دقت و کارایی روش‌های ژئوفیزیکی لرزه‌ای با منبع فعال و غیرفعال در تعیین ساختار زمین‌شناسی زیر سطحی یک ساختگاه منتخب در شهر عباس‌آباد واقع در شمال ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. دراین راستا ابتدا با حفر چندین گمانه اکتشافی ساختار زمین‌شناسی زیرسطحی ساختگاه مورد مطالعه با استفاده از آزمایش‌های زمین‌شناسی مهندسی تعیین گردید. نتایج نشان داد که رسوبات سطحی ساختگاه عباس‌آباد از چهار لایه زمین‌شناسی مجزا با جنس غالب ماسه‌ای تشکیل یافته است. سپس با حفر دو گمانه مجزای دیگر آزمایش ژئوفیزیک لرزه‌ای با منبع فعال از نوع پایین چاهی به منظور تعیین دقیق پروفیل سرعت موج برشی در لایه‌های مختلف صورت پذیرفت. در بخش بعدی با استفاده از روش ثبت آرایه‌ای امواج خردلرزه یا میکروتریمور که یک روش ژئوفیزیک لرزه‌ای نوین و از نوع منبع غیرفعال می‌باشد، برای تعیین ساختار زمین‌شناسی زیرسطحی ساختگاه مورد مطالعه در قالب پروفیل سرعت موج برشی مورد استفاده قرار گرفت. برداشت آرایه‌ای خردلرزهها با پانزده آرایش گوناگون گیرنده‌ها (با تعداد و فواصل مختلف گیرنده‌ها) و با دو روش F-K و SPAC مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که هر دو روش ژئوفیزیک لرزه‌ای با منبع فعال و غیرفعال کارایی قابل قبولی در تعیین لایه‌بندی زمین‌شناسی زیرسطحی ساختگاه داشته‌اند. همچین نتایج نشان داد روش پایین چاهی با دقت بالا سرعت موج برشی در هر لایه را نسبت به برداشت آرایه‌ای میکروترمور تعیین می‌کند اما نیاز به تولید مصنوعی امواج لرزه‌ای و حفر گمانه دارد. روش برداشت آرایه‌ای خردلرزهها بدون نیاز به حفاری و تولید امواج لرزه‌ای مصنوعی کارایی بالایی هم در تعیین لایه‌بندی زمین و هم تخمین سرعت موج برشی هر لایه داشته و به طور کلی نتایج این مقاله نشان داد که در تخمین سرعت موج برشی نسبت به روش پایینچاهی تا حداکثر ۱۰ درصد خطا نشان می‌دهد.
