جستجو در مقالات منتشر شده


5 نتیجه برای آبخوان
ارزیابی هیدروشیمی آب زیرزمینی در آبخوان زرآباد (استان سیستان و بلوچستان) با هدف تعیین کیفیت آب برای مصرف کشاورزی
خانم معصومه نیکبخت، پروفسور محمد نخعی، پروفسور عطا شاکری، دکتر وهاب امیری،
جلد 16، شماره 4 - ( 10-1401 )
چکیده
در این مطالعه، وضعیت هیدروشیمیایی و کیفیت منابع آب زیرزمینی آبخوان ساحلی زرآباد در جنوب شرق ایران مورد بررسی قرار گرفته است. فراوانی کاتیون‌­ها و آنیون­‌ها به ترتیب +Na+>Ca2+>Mg2+>K و -Cl->SO42->HCO3 است. متوسط غلظت EC و TDS به ترتیب بین 922 تا 7140 µS/cm و  545 تا 6426 mg/L است. تیپ آب اکثر نمونه‌­ها Na-Cl (78 درصد) است و دومین تیپ غالب نیز Ca-Mg-Cl (22 درصد) است. تیپ آب، شاخص Chloro-alkaline، نسبت‌­های یونی و موقعیت نمونه‌­ها بر روی نمودار گیبس نشان می‌­دهد که تبادل کاتیونی (مستقیم و معکوس)، هوازدگی سیلیکات‌­ها، تبخیری­‌ها و نفوذ آب شور فرایندهای اصلی کنترل کننده شیمی آب زیرزمینی هستند. نسبت‌­های یونی -SO42-/Cl-، B/Cl- و Na+/Cl نشان می­‌دهد که نفوذ آب شور با فاصله گرفتن از رودخانه رابچ بویژه در قسمت­‌های شمال غربی و جنوب شرقی افزایش می­‌یابد. این می‌­تواند منجر به کاهش کیفیت منابع آب شود. علاوه بر این کیفیت آب برای مصارف کشاورزی بر اساس برخی شاخص­‌ها مانندEC ، درصد سدیم  (Na%)، نسبت جذب سدیم (SAR)، کربنات سدیم باقیمانده (RSC)، نسبت جذب منیزیم (MAR)، شاخص نفوذ­پذیری (PI)، نسبت کلی (KR)، نمودار USSL و Wilcox مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که حدود 60 درصد نمونه‌­ها دارای کیفیت نامناسب برای آبیاری و در قسمت شمال غربی و جنوب شرقی دشت واقع شدند. حدود 40 درصد نمونه‌­ها نیز دارای کیفیت مناسب برای آبیاری و در مجاورت رودخانه رابچ واقع شده است.

بررسی کیفیت آب زیرزمینی آبخوان دشت اوان در استان خوزستان با تأکید بر غلظت نیترات
دکتر سید یحیی میرزایی، دانشجوی دکتری زهرا چقازردی، دکتر منوچهر چیت سازان، دکتر فرشاد علیجانی،
جلد 17، شماره 1 - ( 1-1402 )
چکیده
دشت اوان در استان خوزستان در جنوب غربی شهرستان اندیمشک قرارگرفته است. آب زیرزمینی ازجمله منابع آب موجود برای آبیاری، شرب و صنعت در این منطقه به شمار می‌رود. بدین منظور با توجه به اهمیت بررسی کیفیت آب زیرزمینی دشت اوان پارامترهای هیدروشیمیایی و هم‌چنین وضعیت آلایندگی نیترات مورد ارزیابی و بررسی قرارگرفته است. نیترات در سطح جهان از گسترده‌ترین آلاینده آب‌های زیرزمینی به‌حساب می‌آید. بااین‌حال، مطالعات اندکی بر روی این آلاینده در دشت اوان انجام‌شده است، در این راستا، برای بررسی کیفیت آب‌های زیرزمینی این منطقه با تأکید بر آلودگی نیتراتِ، در شهریورماه سال آبی(1401- 1400) از 22 حلقه چاه در این دشت نمونه‌برداری و پارامترهای صحرایی(دما، pH, EC)، غلظت عناصر عمده(,Ca2+,Mg2+ Na+, K+, Cl-, So42-, Hco32- ,Co32-) و نیترات مورداندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که به‌طورکلی سه عامل اول یعنی عناصر EC, Na+, K+, Mg2+, Ca2+, Cl-, So42- در عامل اول، pH, Hco32- در عامل دوم و No3- در عامل سوم، با مجموع 72/89 درصد بیش‌ترین تغییرات را در آبخوان دشت اوان دارند. تیپ غالب دشت سولفات_کلسیک است. آنالیز خوشه‌بندی سلسله مراتبی تعداد سه خوشه برای منطقه بندی داده‌های نیترات را نشان می‌دهد و به‌طور‌کلی تغییرات غلظت یون نیترات در آب زیرزمینی آبخوان اوان متأثر از اندازه ذرات خاک موجود در منطقه، عمق آب زیرزمینی و استفاده از کودهای شیمیایی است.
 

شناسایی آنومالی جریان آب زیرزمینی در محدوده دشت ریزآب نیریز و تعیین علت احتمالی آن
سمیه زارعی دودجی، رحیم باقری، هادی جعفری،
جلد 18، شماره 1 - ( 3-1403 )
چکیده
منابع آب زیرزمینی در کشور ایران، با توجه به کمبود منابع آب سطحی، کمبود بارش، حجم تبخیر بالا و خشکسالی­٬های اخیر از اهمیت ویژه٬­ای برخوردار می٬­باشد. اولین گام در شناسایی و بهره­٬برداری از منابع آب زیرزمینی بررسی کمی و کیفی آن می٬­باشد. دشت ریزآب نیریز واقع در محدوده مطالعاتی کویر قطروئیه، دارای 17 پیزومتر می٬­باشد که طی دوره آماری بیش از 12 سال سطح آب زیرزمینی آن٬ها بصورت ماهانه ثبت شده است. بررسی٬­های تراز آب زیرزمینی و نقشه خطوط جریان نشان دهنده آنومالی جریان در بخش جنوب و جنوب غربی آبخوان می٬­باشد که جهت جریان آب زیرزمینی را بر خلاف جهت توپوگرافی منطقه نشان می٬­دهد. در این تحقیق تلاش شد بر اساس اطلاعات موجود شامل لوگ حفاری پیزومترها، اطلاعات کیفی آبخوان و اطلاعات آماربرداری سراسری علت این آنومالی مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس اطلاعات کیفی آبخوان، مقادیر هدایت الکتریکی و کلر آب زیرزمینی در جهت شیب توپوگرافی افزایش می­٬یابد که نشان دهنده جریان در جهت شیب توپوگرافی است. نمودارهای کیفی پایپر، شولر و دورو نیز تأیید کننده این موضوع هستند. تراز آب زیرزمینی در چاه٬های بهره­٬برداری انتخابی برای نمونه٬­برداری کیفی بر اساس اطلاعات عمق آب زیرزمینی در آماربرداری سراسری نیز نشان دهنده جریان در جهت شیب توپوگرافی می­٬باشند. در نهایت در لوگ حفاری پیزومترهای جنوب و جنوب غربی آبخوان یک لایه رسی با ضخامت 10 تا 30 متر مشاهده گردید. بررسی تمامی نتایج نشان می٬­دهد احتمالاً آبخوان موجود در محدوده یک آبخوان دولایه بوده که جهت جریان در لایه بالایی در جهت شیب توپوگرافی و در لایه پایینی در خلاف جهت شیب توپوگرافی می٬­باشد و پیزومترهای بخش جنوب و جنوب غربی در آبخوان زیرین نفوذ داشته­٬اند. جهت اطمینان از فرضیه مورد نظر، انجام مطالعات ژئوفیزیک در منطقه و یا حفر چاه٬های اکتشافی پیشنهاد می­٬گردد.

بررسی روش محاسبه آب‌زیرزمینی قابل برنامه‌ریزی در ایران و ارائه اصلاحاتی برای آن
کمال گنجعلی پور، رضا عظیمی، مجتبی مرادی،
جلد 18، شماره 1 - ( 3-1403 )
چکیده
در تعیین آب قابل برنامه‌ریزی زیرزمینی برای مصارف مختلف از جمله کشاورزی (به عنوان عمده‌­ترین مصرف کننده) اصلی‌ترین گام، مدیریت صحیح منابع آب‌زیرزمینی در عصر حاضر است. پایبندی به رعایت مصرف آب در حد آب قابل برنامه‌ریزی سبب می‌شود که پیامدهای ناشی از بهره‌برداری از منابع آب‌زیرزمینی کنترل و پایداری توسعه تضمین گردد و بهره‌برداران با به به‌کارگیری روش‌های فن‌ آورانه، نسبت به افزایش بهره‌وری و استفاده از منابع آب برای تولید بیشتر، متناسب با حجم آب در دسترس گرایش پیدا کنند. در این مقاله، ابتدا روش محاسبه آب‌زیرزمینی قابل برنامه‌ریزی برای بخش کشاورزی در کشور مورد بررسی و نقد قرار گرفته است در این بررسی ،مشخص شد که در فرمول فعلی محاسبه آب‌زیرزمینی قابل برنامه‌ریزی، مولفه بازگشت آب کشاورزی به صورت یک پارامتر اثرگذار سبب ایجاد خطایی فاحش در محاسبه آب‌زیرزمینی قابل برنامه‌ریزی می‌گردد. سپس، فرمول جدیدی برای محاسبه آب قابل برنامه‌ریزی توسط نویسندگان پیشنهاد شده است و سعی شد که اثر مولفه ورودی آب برگشتی کشاورزی بر حجم آب قابل برنامه‌ریزی به طرز صحیحی اصلاح و اعمال گردد اساس محاسبه آب قابل برنامه‌ریزی زیرزمینی در روش پیشنهادی جدید توان آبخوان بر مبنای مولفه‌های طبیعی بیلان است.

ارزیابی پتانسیل آلودگی آبخوان دزفول اندیمشک شمالی با تأکید بر آسیب‌پذیری ذاتی و ویژه
دکتر سپیده شکور، دکتر منوچهر چیت سازان، دکتر سید یحیی میرزایی،
جلد 18، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
یکی از روش‌های مناسب برای جلوگیری از آلودگی آب‌های زیرزمینی، شناسایی مناطق آسیب‌پذیر آبخوان است. دشت دزفول اندیمشک دارای دو لندفیل با عدم رعایت استاندارهای کامل در دفن زباله و یک رودخانه تغذیه کنندهی آبخوان است که می‌توانند آلایندهای بالقوه برای آبخوان باشند، لذا ارزیابی پتانسیل آلودگی در این آبخوان، موضوعی ضروری و قابل توجه است. جهت تحقق این هدف برای نخستین‌بار در این منطقه ارزیابی پتانسیل آلودگی آبخوان با تکیه بر آسیب‌پذیری ذاتی (DRASTIC) و آسیب‌پذیری ویژه (DLR) انجام شد و در نهایت پتانسیل آلودگی (PC) در منطقه ارزیابی گردید. براساس نتایج مقدار شاخص آسیب‌پذیری ذاتی از 106 تا 162 متغیر است و دارای دو رده آسیب‌پذیری متوسط و زیاد است به‌طوری که آسیب‌پذیری زیاد مربوط به حاشیه غربی دشت و نزدیک به خروجی دشت و همچنین در میانه دشت با روند شمال شرقی - جنوب غربی است و آسیب‌پذیری کم مربوط به شمال و جنوب منطقه است. مقدار شاخص آسیب‌پذیری ویژه از ۲۵ تا ۷۵ متغیر است که براساس نظر کارشناسی در دو رده‌ی آسیب‌پذیری کم و متوسط قرار می‌گیرد. بیشترین آسیب‌پذیری ذاتی در میانه دشت و در اطراف رودخانه دز است. براساس نتایج، پتانسیل آلودگی (PC) آبخوان، بین 130 تا 207 متغیر است که ناشی از هر دو نوع آسیب‌پذیری ویژه و ذاتی است و در سه رده‌‌ی متوسط، زیاد و خیلی زیاد قرار می‌گیرد که عمدتاً متأثر از عوامل، رودخانه، کاربری اراضی، خاک و هدایت هیدرولیکی است.

صفحه 1 از 1     

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به نشریه زمین شناسی مهندسی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Journal of Engineering Geology

Designed & Developed by : Yektaweb