12 نتیجه برای حافظی مقدس
فهیمه صالحی متعهد، ناصر حافظی مقدس، محمد غفوری، غلامرضا لشکری پور،
جلد 8، شماره 3 - ( 7-1393 )
چکیده
استان خراسان رضوی یکی از پرقنات ترین استانهای کشور است و شهر مشهد واقع در مرکز این استان بر روی قنوات متروکه به سمت غرب گسترش پیدا کرده است. بار ناشی از سازه های بلند مرتبه ساخته شده بر روی مسیر قنوات قدیمی، می تواند باعث بر هم زدن تعادل قنوات و فروریزش قنات و در نتیجه نشست زمین گردد. در این مقاله پس از شناسایی قنوات شهر مشهد به کمک عکسهای هوایی و بررسی عوامل تاثیر گذار بر ناپایداری قنات، تحلیل پایداری مجرای زیرزمینی قنات در غرب شهر با استفاده از نرم افزار Plaxis انجام گردیده است. مدلسازی با توجه به شرایط ژئوتکنیکی منطقه، عمق قنات، شرایط سیستم نگهدارنده مجرای قنات و میزان بار وارده از سازه های فوقانی انجام گردیده و گسترش زون پلاستیک در محیط خاک اطراف تونل زیرزمینی قنات مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که با افزایش عمق مجرای زیرزمینی قنات، نرخ گسترش زون پلاستیک در محیط خاک کاهش یافته و تاثیر وجود پوشش نگهدارنده در گسترش زون پلاستیک کمتر می شود. همچنین به ازاء هر 2/1 متر افزایش عمق، تحمل قنات قبل از فروریزش معادل بار وارده از ساختمان یک طبقه افزایش می یابد.
موسی کردوانی، ناصر حافظی مقدس، رمضان رمضانی اومالی،
جلد 8، شماره 4 - ( 10-1393 )
چکیده
ساختگاه سد استقلال میناب در شرق شهرستان میناب واقع در استان هرمزگان قرار گرفته است. مطالعات درزه آماری در 10 ایستگاه بر روی توده¬های سنگی جناح¬های سد حاکی از وجود تعداد 4 دسته درزه اصلی می-باشد. سپس حضور گسل فعال میناب در مخزن سد و هندسه ناپیوستگی¬ها (درزه¬ها و لایه بندی) نقش مهمی در فرار آب از مخزن سد دارند. برای ارزیابی این میزان فرار آب، نفوذپذیری توده¬های سنگی رخنمون یافته در مخزن سد توسط مدل تجربی HC تخمین زده شده است. برای این منظور ، RQD، GSI و دیگر خصوصیات ناپیوستگی¬های رخنمون¬های سنگی محدوده مخزن سد در مطالعات صحرایی اندازه¬گیری شدند. نتایج بدست آمده نشان می¬دهد که نفوذپذیری توده¬های سنگی جناح¬های چپ و راست سد از 6- 10 × 14/9 تا 5- 10 × 02/2 متر بر ثانیه متغییر می¬باشد. همچنین میزان آبگذری برای سه حالت مختلف حداقل، میانگین و حداکثر تراز آب در مخزن محاسبه شد که برابر با 14/0، 20/0 و 29/0 متر مکعب بر ثانیه می¬باشد. نتایج حاضر نشان می¬دهد که ناپیوستگی¬هایی با امتداد شرقی – غربی و شمال شرق – جنوب غرب و همچنین پهنه برشی گسل میناب بیشترین تاثیر را در فرار آب از مخزن سد دارند.
رمضان رمضانی اومالی، مهدی سعیدیان، ناصر حافظی مقدس،
جلد 9، شماره 1 - ( 1-1394 )
چکیده
تعیین میزان فعالیت گسلها از جمله مهمترین پارامترهای ارزیابی خطر گسلش است. در این مقاله گسلهای فعال محدودۀ سد شهیدرجایی ساری به شعاع 100 کیلومتر بر مبنای بُعد فرکتالی گسلش و زمینلرزه و همچنین ارزیابی میزان لغزش ردهبندی شده و میزان فعالیت آنها بررسی شد. بهمنظور تعیین بُعد فرکتالی گسلش و زمینلرزه از روش مربع شمار1 استفاده شد. برای برآورد میزان لغزش ابتدا پارامترهای لرزهخیزی (a,b) محدوده بررسی شده تعیین، سپس این پارامترها برای هر گسل نرمالیزه شدند. براساس روابط موجود و با داشتن a و b برای هر گسل، میزان گشتاور لرزهای گسل محاسبه شد. در نهایت طبق روابط موجود برای محاسبۀ میزان گشتاور لرزهای، میزان لغزش هر گسل تعیین و گسلهای محدودۀ بررسی شده بر این اساس ردهبندی شدند. با درجهبندی براساس ابعاد فرکتالی، گسلهای شمال البرز، دامغان و گرمسار طی 100 سال گذشته از فعالترین گسلهای محدودۀ بررسی شده بودهاند و براساس برآورد میزان فعالیت گسلش و زمینلرزه بهروش تحلیل فرکتالی، عموماً در ردۀ BD قرار گرفته و فعال بودن آنها تأیید شده است. گسلهای با میزان لغزش خیلیکم و با دورۀ بازگشت طولانی رویداد زمینلرزهها، سبب وقوع زمینلرزههای بزرگی میشوند که زمینلرزه 235 خورشیدی (856 میلادی) کومس و گسل مسبب آن یعنی گسل دامغان نمونهای از این گسلها است. گسلهای آستانه، رمه و چشمهعلی میزان لغزش کم است و در نتیجه میتوانند گشتاور لرزهای بزرگتری ایجاد نمایند. با توجه به رویداد زمینلرزهها در حریم گسلهای جدید معرفی شده (خرم آباد، مجید و ...)، میزان فعالیت زیاد این گسلها منطقی بهنظر میرسد.
روزبه یزدانفر، ناصر حافظی مقدس، جسین صادقی، محمدرضا قائمقامیان،
جلد 9، شماره 4 - ( 10-1394 )
چکیده
متوسط سرعت موج برشی در سیمتر بالایی علیرغم ضعفهای متعدد در بیان دقیق ویژگیهای دینامیکی ساختگاه همچنان یکی از پارامترهای مورد اعتماد در طبقهبندی لرزهای زمین از نظر آیین نامههای مختلف است. در تحقیق حاضر نتایج ارزیابی سرعت موج برشی در 79 نقطه از شهر مشهد بررسی شده و روابط تجربی بین میانگین سرعت موج برشی در 30 متر فوقانی خاک با عمقهای کمتر بهدست آمده است. همچنین با توجه به اطلاعات پروفیل سرعت در 79 گمانه مزبور و نیز دادههای پریود تشدید موجود از شهر مشهد عمق مناسب برای تحلیل دینامیکی اثر آبرفت در محدوده شهر مشهد پیشنهاد شده است. بر این اساس عمق کاوش پروفیل سرعت لازم برای بررسی تحلیل اثر آبرفت در شهر مشهد بهجز نواحی جنوبی و شمالی که در حاشیۀ ارتفاعات قرار دارد بیش از 30 متر است. این عمق برای بخشهای مرکزی، شرق و شمال شرق شهر که پریود تشدید بیش از 7/0 ثانیه دارند به 80 متر نیز میرسد. از این رو، عمق کاوش 30 متر در شهر مشهد تنها برای طبقهبندی زمین از نظر آییننامه مناسب است و برای تحلیلهای تئوری نیازمند تحقیقات عمیقتر هستیم.
کبرا جعفری، ناصر حافظی مقدس، علیرضا مظلومی، اعظم قزی،
جلد 11، شماره 3 - ( جلد 11 شماره 3 پاییز 1396 1396 )
چکیده
لندفیل بهعنوان ارزانترین روش برای دفع پسماندهای جامد شهری شناسایی شده است به شکلی که رایجترین روش استفاده شده است. مکانیابی محل دفن فرآیندی پیچیده است که دربردارندۀ پارامترهای اجتماعی، زیستمحیطی، اقتصادی و قوانین دولتی است. هدف از این پژوهش یافتن محلهای مناسب برای دفن پسماندهای شهری در اردبیل با استفاده از روش MCDM و بررسیهای میدانی است. در مرحلۀ اول که با استفاده از پیوستگی GIS+AHP انجام گرفت، مناطق ممنوعه شناسایی شده و با در نظر گرفتن حریم حذف شدند. سپس معیارهای دیگر به چهار زیر معیار طبقهبندی شدند و بعد از وزن دهی و نمرهدهی معیارها و زیرمعیارها با استفاده از روش AHP، نقشهها در محیط GIS همپوشانی شدند. حذف مناطق حریم از نقشه تناسب نشان داد 4 درصد منطقه که دربردارندۀ 12 محل است مناطق مستعد برای ساخت لندفیل هستند. در مرحلۀ دوم از 12 محل بررسی میدانی انجام گرفت و 8 محل حذف شده و 4 محل بهعنوان محلهای مناسب معرفی شد. در پایان بهمنظور انتخاب مناسبترین محل از بین این 4 محل، گزینهها از نقطه نظرات ملاحظات زیستمحیطی و اجتماعی- اقتصادی با دقت با روش TOPSIS ارزیابی شدند. در نتیجه محل 6 بهعنوان مناسبترین محل معرفی شد.
جواد خلجی، ناصر حافظی مقدس، غلامرضا لشکری پور،
جلد 12، شماره 3 - ( جلد 12 شمارۀ 3، پاییز 1397 )
چکیده
مدیریت پسماندهای ویژه اهمیت فوقالعادهای دارد و همواره از دغدغههای زیستمحیطی کشورهای پیشرفته و در حال توسعه محسوب میشود. تعیین محل دفن پسماندهای ویژه بهعنوان یکی از مراحل مدیریت پسماند محسوب میشود که حساسیت زیادی دارد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی پهنههای مستعد جهت دفن پسماندهای ویژه استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و بهمنظور ارائه راهکارهای بهینه در مکان یابی اجرا شده است. در این تحقیق ابتدا معیارها و محدودیتهای زیستمحیطی، اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی تعیین شد سپس لایههای اطلاعاتی این معیارها در محیط (GIS) آماده شد. یک سری از این لایهها بهعنوان معیارهای ردهبندی و بعضی از آنها نیز با تعیین حریم مناسب بهعنوان معیار حذفی در نظر گرفته شد. معیارهای ردهبندی برای مقایسۀ زوجی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) آماده شدند و اهمیت معیارها نسبت بههم در نرمافزار Expert choice اعمال شد. با انجام مقایسۀ زوجی وزن نسبی معیارها و زیر معیارها تعیین شد پس ازمحاسبه وزن نهایی و وزن نرمالشده، نقشه معیارها (لایههای اطلاعاتی) براساس وزن نرمالشده در محیط GIS کلاسهبندی شد.سرانجام با تلفیق نقشهها و اعمال نقشه معیارهای حذفی نقشۀ نهایی استخراج شد نقشه استعداد داری منطقه برای دفن پسماند ویژه تهیه شد که در آن با توجه به امتیاز نهایی لایهها، منطقه به چهار کلاس مناسب، نسبتاً مناسب، نسبتاً نامناسب و نامناسب طبقهبندی شده است.
ایمان آقاملایی، غلامرضا لشکری پور، محمد غفوری، ناصر حافظی مقدس،
جلد 13، شماره 1 - ( جلد 13، شماره 1، بهار1398 1398 )
چکیده
خاکهای رمبنده بهطور گستردهای در نواحی خشک و نیمهخشک در سراسر دنیا توزیع شده و حدود 10% از مساحت کل خشکیهای زمین را تشکیل میدهند. این خاکها بهطور معمول ساختار لانه زنبوری نیمهپایدار دارند که مستعد کاهش حجم زیاد یا رمبش، به محض مرطوب شدن است. در این پژوهش برای تعیین خصوصیات مهندسی نهشتههای شهر کرمان علاوه بر گردآوری اطلاعات ژئوتکنیکی موجود، از 50 نقطه در سطح شهر نمونهگیری انجام شده است. پراکنش نقاط بهگونهای طراحی شده که پوشش قابل قبولی در سطح شهر داشته باشند. برای تعیین نوع کانیها و همچنین بررسی ساختار خاک و نحوۀ آریش دانهها بهترتیب از روش XRD و تصاویر میکروسکوپ الکترونی استفاده شد. در بررسی تصاویر میکروسکوپ الکترونی نمونههایی که میزان رمبندگی زیادی نشان میدهند، ساختار باز و منافذ بیندانهای دارند. در بخشهای مرکزی شهر دانههای خاک عموماً دارای اتصال گوشه به گوشه است و در ساختار آنها نظم مشخصی دیده نمیشود و آرایش ذرات تصادفی و بینظم است و رمبندگی کمی نشان میدهند. علاوه بر نحوۀ آرایش دانهها در برخی نمونهها وجود مواد انحلالپذیر از جمله بلورهای ژیپس و نمک نقش مهمی در میزان رمبندگی خاک ایفا میکنند. برای ارزیابی پتانسیل رمبندگی از معیارهای دنیسف، هولتز و هیلف، آییننامۀ ساختمانی روسیه و آییننامه ASTM که متداولترند، استفاده شده است. بر اساس نتایج بهدست آمده خاکهای شهر کرمان عمدتاً در محدودۀ خاکهای با رمبندگی متوسط قرار میگیرند.
مهندس فهیمه صالحی متعهد، دکتر ناصر حافظی مقدس، دکتر غلامرضا لشکری پور، دکتر مریم دهقانی،
جلد 13، شماره 3 - ( جلد 13، شماره 3 1398 )
چکیده
مشهد دومین کلان شهر ایران است. بهدلیل برداشت بیش از حد از منابع آبهای زیرزمینی، عوارض فرونشست بهصورت شکاف زمین و ترک در دیوار سازههای مسکونی در حریم شمالی شهر مشهد مشاهده شده است. هدف از این پژوهش پایش دقیق نرخ فرونشست سالانه بهکمک تمامی دادههای موجود و علتیابی این پدیده با توجه بهویژگیهای زمینشناختی و هیدروژئولوژیکی منطقه است. ابتدا بهکمک روش ترازیابی دقیق که قدیمیترین دادهها را از فرونشست زمین در اختیار قرار میدهد، سابقه فرونشست بررسی شده است. سپس پردازش تداخلسنجی راداری برای کل دشت مشهد بهکمک 23 تصویر ماهواره ENVISAT انجام گرفته است. نتایج نشان میدهد که دو کاسه فرونشستی یکی از شمالغرب و دیگری از جنوبشرق وارد حریم شهر مشهد شده است و در دشت مشهد در سال 2010 محدودهای بهوسعت km2 7/13 با میزان بیش از cm/year20 در حال فرونشست بوده است. بررسی مقاطع زمینشناسی که بهصورت طولی و عرضی دشت را قطع کردهاند، نشان میدهد، بیشترین میزان فرونشست در مناطق با افت شدید سطح آب زیرزمینی، بافت خاک تناوب ریزدانه و درشتدانه و ضخامت زیاد آبرفت ایجاد شده است. هسته مرکزی شهر مشهد نیز از نظر زمینشناسی بسیار مستعد فرونشست است و پیشبینی میشود در صورت کاهش ورودی پساب به آبخوان شهری در آینده فرونشست چشمگیری در این مناطق ایجاد شود.
محمدکاظم امیری، دکتر غلامرضا لشکری پور، دکتر سیاوش قابزلو، دکتر ناصر حافظی مقدس، مجتبی حیدری تجره،
جلد 14، شماره 3 - ( پاییز1399 1399 )
چکیده
تزریق CO2 در سازندهای زمینشناسی، مانند مخازن تخلیه شده نفت و گاز، علاوه بر مزیتهای زیستمحیطی یکی از روشهای مؤثر ازدیاد برداشت نفت بهعنوان ازدیاد برداشت ثالثیه است. وجود مخازن دارای افت فشار و نیازمند به تزریق گاز در جنوب غرب ایران از یک طرف و داشتن اثرات فنی و زیستمحیطی از طرف دیگر سبب ایجاد پتانسیل مناسبی جهت تزریق گاز CO2 برای ازدیاد برداشت در این منطقه شده است. برای انجام یک پروژه تزریق CO2، در اولین گام، یک ارزیابی از وضعیت فشار منفذی مخزن، مقادیر و جهتگیری تنشهای برجا و وضعیت شکستگیها و گسلها مورد نیاز است. در این پژوهش، ابتدا فشار منفذی بر اساس روش ایتون تغییر یافته[1]برای 47 چاه برآورد و با دادههای آزمون مجدد سازند[2] و فشار گل اعتبارسنجی شد. مقادیر تنشهای برجا برای 47 چاه در طول میدان گچساران، با استفاده از روابط پوروالاستیک، تخمین زده و با استفاده از دادههای آزمونهای نشت و نشت تمدید یافته
[3] اعتبارسنجی شد. سپس جهتگیری تنشهای برجای افقی و شکستگیها بر استفاده نگارههای تصویری بررسی شد. رژیم تنش در میدان بررسی شده نرمال تعیین شد. در نهایت با استفاده تئوری گسل در حالت تنش بحرانی وضعیت شکستگیها و گسلها از نظر فعالیت هیدرولیکی و مکانیکی ارزیابی شد. در این بررسی گسلهای شمارۀ 15، 6، 10 و 2 بهترتیب مستعدترین گسلها برای فعالیت مجدد در طی تزریق
CO2 بودند.
[1]. Modified Eaton
[2]. Repeat Formation Test (RFT)
[3]. Leak of Test (LOT) and Extended Leak of Test (XLOT)
ناصر حافظی مقدس، ابوالفضل سلطانی،
جلد 15، شماره 2 - ( 6-1400 )
چکیده
طراحی سازههای ایمن نسبت به اثرات مخرب گسلش سطحی نظیر برش و نشست نامتقارن بسیار هزینه بر و بعضا از نظر اجرا غیرممکن است، از اینرو، مناسبترین راهکار مقابله با گسلش سطحی تعیین حریم خطر و پرهیز از آن و یا احداث سازههای با ریسک پایین در حریم گسل است. در تحقیق حاضر ابتدا اختصاصات گسل جنوب مشهد براساس دادههای ژئوفیزیکی و مورفوتکتونیکی بررسی شد و سپس براساس معیاریهای موجود، گسل مزبور ردهبندی شد و حریم آن پیشنهاد شده است. این پژوهشها نشان میدهد که گسل جنوب مشهد از نوع امتداد لغز راستگرد با مؤلفه نرمال است که بهوضوح نهشتههای کواترنری را جابهجا کرده است. میانگین نرخ لغزش گسل براساس جابهجایی ظاهری در آبراههها mm/yr 59/0 و دورۀ بازگشت آن 2930 سال تخمین زده شده است. مسیر گسل در غرب و جنوب شهر مشهد براساس بررسیهای ژئوالکتریک، مغناطیسسنجی و آریه میکروترمورها تعیین شده است. با استناد به میزان دقت این بررسیها و معیارهای موجود، حریم گسلش در داخل محدودۀ شهری 80 متر در سمت جنوب (فرا دیواره) و 70 متر در سمت شمال (فرودیواره) پیشنهاد شد.
علی جعفری قریه علی، غلامرضا لشکری پور، ناصر حافظی مقدس، پرویز معارف وند،
جلد 15، شماره 3 - ( پاییز 1400 1400 )
چکیده
در این مطالعه نسبت به شناسایی عوامل مهم در ریزش دیواره معادن طلای موته از جمله دیواره شرقی معدن چاه خاتون پرداخته است. بنابراین با توجه به تنوع شیستها در معادن طلای چاهخاتون و سنجده (دو معدن فعال در این مجتمع معدنی) با مطالعه کانی شناسی سنگهای شیستی در معدن طلای موته، در راستای تشخیص عوامل مختلف در تغییرات مقاومت سنگ انجام گردیده است. لذا تعداد ده نمونه از شیستهای دیواره معادن در حال استخراج طلای موته در دیوارههایی از معدن که ایجاد مشکل یا دارای اهمیت بیشتری در طرح استخراجی این معادن داشت، جهت انجام مطالعات کانی شناسی آزمایشات
XRD و
XRF انجام شده است. همچنین روی این شیستها آزمایشهای مقاومت فشاری تک محوری
[1] و برزیلین
[2] به منظور برآورد خواص مکانیکی و تعیین کیفیت توده سنگ در دیواره های معدنی اقدام گردیده است. نتایج حاکی از این است که مقاومت فشاری تکمحوری و برزیلین در شیستها نسبت مستقیم با درصد
Sio2 داشته و با میزان
Al2o3 نسبت عکس دارد و همچنین با ساختارهای ثانویه نسبت عکس دارد. عواملی نظیر وجود ساختارهای ثانویه، سطح تورق ممتد، اندازه ذرات و ترکیب کانیشناسی نقش مهمی در نحوه شکست این سنگها بازی میکند. مقاومت فشاری تک محوری شیستها از 10 مگاپاسکال تا 72 مگاپاسکال و مقاومت برزیلین از 1.9 تا 10.2 مگاپاسکال متغیر می باشد. کمترین مقاومت فشاری تک محوری در سنگهای شدیداً هوازده با درصد سیلیس متوسط میباشد. نوع کانیهای رسی در پایداری دیواره معدنی مؤثر می باشد، با این حال وجود کانی رسی مونتموریلونیت در دیواره شرقی معدن چاه خاتون مشاهده گردیده و با وجود درصد سیلیس بالا مقاومت سنگ در حد متوسط میباشد. مقاومت فشاری تک محوری نمونههای تر و خشک در سنگهایی که کانی موسکویت و کانی رسی مونتموریلونیت در آن وجود داشته، تفاوت بیشتری با سایر سنگها داشته است. به طوریکه سنگهای دارای کانی رسی ایلیت مقاوم تر از کانیهای اسمکتیت و مونتیموریلونیت دار میباشند. به طور کلی مقاومت شیستها به عوامل مختلفی وابسته میباشد و اهمیت کانی شناسی شیست با توجه به دخالت در تشکیل ساختار های ثانویه در آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
[1]- Uniaxial Compressive Strenght (UCS)
[2]- Point Load Test (PLT) and Brazilian Tensile Strenght (BTS)
محدثه صادقی، دکتر ناصر حافظی مقدس، دکتر محمد غفوری، دکتر مهرداد امیری، دکتر علی بشری،
جلد 16، شماره 2 - ( تابستان 1401 )
چکیده
طراحی سازههای زیرزمینی یا سطح الارضی بر روی بستر سنگی وابسته به خواص فیزیکی و مکانیکی میباشد. با توجه به این که در معدن زغالسنگ طبس روش استخراج جبهه کار طولانی و از نوع تخریبی است لذا ارزیابی خصوصیات ژئومکانیکی سنگهای در برگیرنده ضرورت بیشتری دارد. در این پژوهش به بررسی خصوصیات واحدهای سنگی تونل شرقی شماره 3 معدن پروده زغالسنگ طبس پرداخته شده است. مطالعه بر روی 3 نمونه سنگ شامل شیل، ماسهسنگ و گلسنگ مطالعه انجام شده است. با توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش روابط تجربی جدید ارائه شده است. برای رسیدن به خصوصیات ژئومکانیکی و روابط تجربی آزمونهای فیزیکی شامل تخلخل، درصد جذب آب و وزن واحد حجم و خصوصیات مکانیکی شامل مقاومت فشاری تکمحوری، شاخص بار نقطهای، مقاومت کششی برزیلی، آزمایش برش مستقیم، دوام داری، شاخص شکنندگی انجام شده است. برای رسیدن به هدف مورد نظر مناسبترین روابط با استفاده از روش رگرسیون ارائه گردیده است. تحلیلهای آماری وجود همبستگی خوب پارامترهای مختلف را در نمونههای شیل، ماسهسنگ و گلسنگ نشان میدهند.