عظیم رسولی منش،
دوره 13، شماره 1 - ( دوره سیزدهم ، شماره اول ، بهار 1404 )
چکیده
فلسفه تجربی حوزهای رو به رشد در زمینه علوم شناختی و مسائل فلسفی-روانشناختی است. اثر جانبی یا اثر نوب یکی از موضوعات معروف در این حوزه است. اثر نوب به این موضوع اشاره دارد که مردم غالباً اثرات مخرب جانبی رفتار فاعل اخلاقی را عمدی ارزیابی میکنند، در حالی که غالباً اثرات مثبت و سازنده جانبی همان رفتار را غیرعمدی میدانند. هدف تحقیق حاضر، سنجش تکرارپذیری اثر نوب با استفاده از سناریوهای متنوع بود. بدین منظور ۱۶ سناریو (۸ سناریوی آسیب و ۸ سناریوی کمک) طراحی شد و در مجموع به ۴۱۶ دانشجوی دانشگاهی (هر سناریو دقیقاً به ۲۶ نفر) ارائه گردید. دادههای جمعآوریشده با آزمون خیدو تحلیل شد. آماره خیدو برای سناریوهای آسیب ۱۰۶.۸۷ و برای سناریوهای کمک ۳۹.۴۵ بهدست آمد (هر دو در سطح p < 0.01 معنادار). برخلاف یافتههای اصلی جاشوا نوب، در هیچیک از سناریوها الگوی ناهمگونی معنادار (بیشتر قائل شدن به عمدی بودن در شرایط آسیب نسبت به شرایط کمک) مشاهده نشد. بنابراین، در این پژوهش با نمونه ایرانی و سناریوهای متنوع، اثر نوب تکرار نشد و تکرارپذیری آن تأیید نگردید.
