---

هدف: یادگیری از طریق تلفن همراه نوعی یادگیری از راه دور است که در موقعیت­ های متعدد همراه با تعامل اجتماعی و محتوایی از طریق وسایل الکترونیکی فردی صورت می­گیرد. هدف پژوهش حاضر نیز بررسی عوامل مؤثر بر قصد رفتاری یادگیری دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز از طریق تلفن همراه بود.
روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش اجرا، پیمایشی است. جامعه آماری آن شامل 1424 دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز بود. حداقل حجم نمونه 303 نفر تعیین شد. در این پژوهش از ترکیب مدل دو نظریه پذیرش فناوری و رفتار برنامه­ریزی شده بهره گرفته شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها از مدلسازی معادله ساختاری برای بررسی برازش الگوی معادله ساختاری استفاده گردید
یافته­ها: نتایج نشان داد که تمام ساختارهای نظریه رفتار برنامه ­ریزی شده و مدل پذیرش فناوری بر قصد رفتاری یادگیری دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز از طریق تلفن همراه اثرگذارند.
نتیجه­گیری: مدیران با در نظر گرفتن ویژگی­ها و نیازهای کاربران و اعمال آنها در نظام آموزش مجازی، طراحی نظام آموزش مجازی به گونه­ای که استفاده از آن برای کابران آسان باشد،  و لحاظ نمودن میزان بکارگیری فناوری­های نوین آموزشی در ارزیابی عملکرد اساتید دانشکده­ها موجبات بهبود سطح استفاده از سامانه­ آموزشی ضمن یادگیری از طریق تلفن همراه را فراهم سازند.
 

---

---

---

زمینه و هدف: پژوهش حاضر به بررسی میزان استناد به پایگاه‌های تمام متن در پایان‌نامه‌های علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران در طی سال‌های 1384 تا 1388 می‌پردازد.

روش: بدین منظور تعداد 9952 استناد مربوط به 172 پایان‌نامه موجود در کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌ها مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش از روش کتاب‌سنجی و از فن تحلیل استنادی استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که تنها 499 (01/5%) از 9952 استناد، استناد به پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن بوده است.

یافته‌ها: با استفاده از قانون برادفورد پایگاه‌هایEmerald، Irandoc، Proquest و ScienceDirect به‌عنوان پایگاه‌های هسته در علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی معرفی شدند. بین میزان استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن در پایان‌نامه‌ها به تفکیک هر پایگاه، هر دانشگاه و هر موضوع تفاوت معناداری وجود ندارد. توزیع زبانی استناد به پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن نشان می‌دهد که بیشتر استنادها به زبان انگلیسی بوده است. همچنین میزان استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی تمام متن در پایان-نامه بر اساس زمان رشد صعودی نداشته است.

نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد، استناد به پایگاه‌ها (01/5%) بسیار کم است و روند رو به رشدی را برای استناد به پایگاه‌های اطلاعاتی نشان نمی‌دهد. همچنین از نظر زبان پایگاه‌های اطلاعاتی مورد استناد زبان انگلیسی (96/81%) زبان غالب است

---

زمینه و هدف: مقاله حاضر ارائه دهنده نتایج پژوهشی است که با هدف بررسی میزان آشنایی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی توسط دانشجویان کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی و نیز نگرش آن‌ها نسبت به این شبکه‌ها انجام شد.

روش: روش پژوهش پیمایشی بوده و داده‌ها از طریق یک پرسشنامه تحت وب گردآوری شد. 113 دانشجوی کارشناسی ارشد پرسشنامه را تکمیل نمودند.

نتایج: یافته‌ها نشان می‌دهد که 35 درصد پاسخ‌دهندگان عضو هیچ‌کدام از شبکه‌های اجتماعی نیستند. فیلترینگ اینترنت به‌عنوان بزرگ‌ترین مانع استفاده از شبکه‌های اجتماعی شناخته شد. تصور منفی از شبکه‌های اجتماعی دومین مانع استفاده از این شبکه‌ها بود. 22 درصد از پاسخ‌دهندگان استفاده از شبکه‌های اجتماعی را اتلاف وقت می‌دانستند و 14 درصد هیچ فایده‌ای در استفاده از شبکه‌های اجتماعی نمی‌دیدند. 36 درصد از پاسخ‌دهندگان اعتماد خیلی کمی به اطلاعات منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی داشتند. استفاده کنندگان از شبکه‌های اجتماعی مهارت‌های پایه استفاده از آن‌ها را داشتند اما مهارت آن‌ها در استفاده از امکانات و قابلیت‌ها پیشرفته‌تر شبکه‌های اجتماعی مثل تنظیمات حریم خصوصی اندک بود. پاسخ‌دهندگان به پرسشنامه دید مثبتی نسبت به استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای اهداف آموزشی و حرفه‌ای داشتند.

نتیجه‌گیری: نویسندگان پیشنهاد می‌کنند که مهارت‌های استفاده از شبکه‌های اجتماعی باید در برنامه آموزشی علم اطلاعات و دانش شناسی گنجانده شود. برخی از فواید آموزش شبکه‌های اجتماعی به دانشجویان از این قرار است: آماده کردن دانشجویان برای استفاده از این فناوری‌ها در کتابخانه‌های محل اشتغال آینده؛ افزایش امکان استخدام دانشجویان علم اطلاعات و دانش شناسی؛ استفاده‌اموزشی از این شبکه‌ها برای ارتباط نزدیک‌تر و بیشتر با دانشجویان و آماده کردن دانشجویان برای آموزش سواد شبکه‌های اجتماعی به دیگران.

---

زمینه و هدف: این پژوهش به دنبال تبیین رابطه‏ی سرمایه اجتماعی و تسهیم دانش در مراکز ملی اطلاعات است.

روش: روش مورد استفاده در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات، پیمایشی است. ابزار گردآوری داده‏ها، شامل دو پرسشنامه و یک سیاهه ارزیابی است. روش نمونه‏گیری، تصادفی طبقه ای است و از روش‏های آماری توصیفی و تحلیلی برای پاسخ به پرسش‏های پژوهش و آزمون فرضیه‏ها استفا‏ده شد.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد که الف) در بین مدیران سه مرکز، در خصوص میزان ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تسهیم دانش، مدیران کتابخانه ملی در وضعیت پایین­‎تری قرار دارند اما در بین کارکنان سه مرکز، کارکنان مرکز منطقه­ای اطلاع‎رسانی علوم و فناوری در وضعیت پایین­‎تری قرار دارند. ب) مقایسه میانگین تسهیم دانش، نشان از میزان بسیار ناچیز تسهیم دانش در بین هر سه مرکز اطلاعاتی دارد که کتابخانه ملی ایران در بین سه مرکز اطلاعاتی، با کسب میانگین 2.16 (از 9 امتیاز) در وضعیت بهتری قرار دارد. ج) میزان استحکام روابط، اعتماد و هنجارهای مشترک در مرکز منطقه­ای اطلاع رسانی علوم و فناوری (3.55، 3.46 و 3.61)، در پایین­ترین سطح  قرار دارد و کتابخانه ملی ایران (4.55، 4.91 و 4.76) نسبت به دو مرکز دیگر در بالاترین سطح است. د) رابطه موجود بین میزان تسهیم دانش و اعتماد در پژوهشگاه علوم و فناوری از قوت بیشتری برخوردار است و در هر سه مرکز اطلاعاتی، در جهت مستقیم می‌باشد. هـ) رابطه موجود بین میزان تسهیم دانش و استحکام روابط در پژوهشگاه علوم و فناوری از قوت بیشتری نسبت به کتابخانه ملی برخوردار است و در ضمن، رابطه بین میزان تسهیم دانش و استحکام روابط در مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری معنادار نیست و رابطه موجود میان هنجارهای مشترک و تسهیم دانش در هر سه مرکز اطلاعاتی (403/0؛ 392/0؛ 304/0)، رابطه‌ای معنادار و مثبت است و مقایسه بین سه مرکز اطلاعاتی، نشان می دهد که رابطه موجود بین میزان تسهیم دانش و هنجارهای مشترک در پژوهشگاه علوم و فناوری از قوت بیشتری برخوردار است.

نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‏های پژوهش می‏توان نتیجه گرفت که مراکز ملی اطلاعات برای ارتقای تسهیم دانش بین کارکنان خود باید اعتماد متقابل بین کارکنان، ایجاد هنجارهای مشترک و همچنین استحکام روابط بین آنها را تقویت نمایند

---

زمینه و هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی چگونگی پوشش و انعکاس اخبار مربوط به علم اطلاعات و دانش‌شناسی در مطبوعات کشور انجام شده و در آن روزنامه ایران که یکی از نشریه‌های کثیرالانتشار و عمومی است، به‌عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفته است.

روش: روش پژوهش حاضر از نوع تحلیل محتوای کیفی و با رویکرد استقرایی است. بدین منظورکلیه صفحات روزنامه ایران در سال 1390 از وب‌سایت آن استخراج و پس از بررسی، موارد مرتبط با علم اطلاعات و دانش‌شناسی استخراج و دسته‌بندی گردید.

یافته‌ها: روزنامه ایران به‌عنوان یکی از مطبوعات پرتیراژ کشور و با داشتن مخاطب عام –مطالب مربوط به این حوزه را باگستردگی و جامعیت قابل‌توجهی ارائه کرده است. با این مطالب ارائه شده درحد ارائه اخبار و با رویکردی کاملاً توصیفی بوده و جای مطالب تحلیلی دراین زمینه نسبتاً خالی است. مطالب ارائه شده در هفت طبقهء اصلی دسته‌بندی شده و مقوله‌ها و مفاهیم فرعی مرتبط با هر یک از این طبقات به تفکیک و در جدول‌هایی که شامل شواهد واقعی از متن روزنامه بودند، ارائه شده است. طبقه‌های اصلی یافت شده در این مقاله عبارتند از: رویدادهای نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نمایشگاه‌های کتاب وسایررخدادهای فرهنگی، مناسبت‌ها، جشنواره‌ها و جایزه های مرتبط باکتاب، علم اطلاعات ودانش‌شناسی، انعکاس اخبار نهادهای حوزه کتاب، اخبار کتابخانه‌ها و مراکزاطلاع‌رسانی، حوزه نشر و علم سنجی و مطالعه، موانع و راهکارهای افزایش آن.

نتیجه‌گیری: اخبار انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران و مطلب ترویجی به قلم استادان، کتابداران شاغل و دانشجویان این رشته در روزنامه کمتر به چشم می‌خورد. به نظر می‌رسدکه انجمن کتابداری و اطلاع رسانی می‌تواند درا ین زمینه فعال‌تر از گذشته عمل کند و از رسانه‌هایی مثل مطبوعات کثیرالانتشار برای معرفی این رشته و دامنه‌ی فعالیت‌های آن بیشتر بهره گیرد.

---

زمینه و هدف: این پژوهش باهدف بررسی رفتار خود آرشیوی اعضای هیئت‌علمی علم اطلاعات و دانش‌شناسی در ایران و کشف انگیزه¬ها و موانع مؤثر بر این رفتار انجام‌شده است. پیش‌بینی میزان خود آرشیویاعضا توسط عوامل مؤثر بر خود آرشیوی، از دیگر اهداف موردنظر پژوهش است.
روش: پژوهش از نوع کاربردی و روش توصیفی ـ پیمایشی است. جامعه مورد مطالعه، کلیه اعضای هیئت‌علمی علم اطلاعات و دانش‌شناسی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ایران هست که به‌صورت سرشماری انتخاب‌ شده‌اند.
یافته‌ها: طبق نتایج پژوهش، بر اساس  افراد میزان خود آرشیوی تولیدات علمی توسط اعضای هیئت‌علمی علم اطلاعات و دانش‌شناسی، متوسط به بالا است، و خود آرشیوی در وب‌سایت‌های شخصی و سازمانی رایج‌تر از مخازن سازمانی و موضوعی است. مؤلفه شهرت به‌عنوان مهم‌ترین انگیزه و مؤلفه ملاحظات حق تألیف مهم‌ترین مانع در رفتار خود آرشیوی اعضای هیئت‌علمی شناخته شد. بر اساس نتایج از بین 10 عامل تنها مؤلفه شناخت حرفه‌ای در سطح معنی‌داری 95% اطمینان قادر به پیش‌بینی میزان خود آرشیوی تولیدات علمی اعضا در وب‌سایت‌های دسترسی آزاد می‌باشد.
نتیجه‌گیری: اعضای هیئت‌علمی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران از دسترس پذیر نمودن آثار خود به‌صورت آزاد استقبال می‌کنند. ولیکن موانعی مانند حق تالیف بر سر این راه قرار دارد که چاره اندیشی برای رفع آن می‌تواند به بهبود وضعیت موجود کمک کند.

---

زمینه و هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی میزان اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز بوده است.
روش: این پژوهش به روش پیمایشی، توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مقیاس چند‌بعدی اضطراب کتابخانه‌ای ون‌کمپن (MLAS) که برای جامعه ایرانی ترجمه و هنجاریابی شده انجام‌شده است. با تعیین تعداد کل دانشجویان تحصیلات تکمیلی (4422 نفر) و با استفاده از جدول کرجسی-مورگان، تعداد تقریبی نمونه 354 نفر تعیین شد. از میان 354 پرسشنامه‌ی پخش شده در بین نمونه آماری، 287 پرسشنامه برگردانده (نرخ پاسخ 07/81 درصد) و کار تجزیه و تحلیل یافته‌ها بر اساس تعداد مذکور انجام و برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد) و برای تعیین معنی‌داری تفاوت‌ها از آمار استنباطی (آزمون تی و تحلیل واریانس) استفاده شد.
یافته‌ها: یافته‌های توصیفی منتج از پژوهش نشان داد که میزان اضطراب کتابخانه‌ای برابر با 69/151 و در سطح متوسط می‌باشد.
نتیجه‌گیری: در این پژوهش به نقش متغیرهای اعم از: جنسیت، سن، دانشکده محل تحصیل، مقطع تحصیلی، تعداد دفعات استفاده از کتابخانه، بر میزان اضطراب کتابخانه‌ای دانشجویان پرداخته و مشخص شد که از میان این عوامل، مقطع تحصیلی و تعداد دفعات استفاده از کتابخانه ازجمله متغیرهای هستند که روی "میزان اضطراب کتابخانه‌ای" دانشجویان تأثیر دارند.

---

زمینه و هدف: نیاز به شناخت به میزان درگیری فرد در فعالیتهای فکری، به سنجش تفاوتهای فردی در انگیزش برای پردازش اطلاعات، به تفاوتهای فردی در گرایش افراد به درگیرشدن و لذت بردن از تفکر پرتلاش و بالاخره به پردازش مستدل پیام­ها اشاره دارد. هدف این تحقیق بررسی تأثیر نیاز به شناخت دانشجویان بر رفتار اطلاع ‏یابی مشارکتی آنان است.

روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش پیمایشی تحلیلی است. از 340 نفر دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد ورودی سال 94-1393 دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی تعداد 181 نفر به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند و سنجه نیاز به شناخت و رفتار اطلاع ‏یابی مشارکتی را تکمیل کردند.

یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از تفاوت معنادار میزان نیاز به شناخت آزمودنی‌ها بر حسب جنسیت و رشته تحصیلی آنان بود. بین نیاز به شناخت و رفتار اطلاع‌یابی مشارکتی دانشجویان نیز رابطه معنادار مشاهده شد. رفتار اطلاع‌یابی مشارکتی دانشجویان برحسب سطح نیاز به شناخت آنان تفاوت معناداری داشت.

نتیجه ‏گیری: نیاز به شناخت بر رفتار اطلاع‌یابی مشارکتی دانشجویان مؤثر است.

---

زمینه و هدف: هدف از انجام این پژوهش بررسی وضعیت مدیریت اطلاعات الکترونیکی شخصی اعضای هیئت علمی گروه‌های آموزشی علم اطلاعات و دانش‌شناسی و کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی ایران با کاربرد مدل جونز است.

روش: این پژوهش بر اساس هدف در زمره­ی تحقیقات کاربردی، و از نظر نحوه­ی گردآوری داده­ها و ماهیت از نوع توصیفی و تحلیلی است. جامعه‌ی پژوهش شامل تمامی اعضای هیئت علمی علم اطلاعات و دانش‌شناسی و کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی در دانشگاه‌های دولتی ایران می‌باشد. ابزار گردآوری داده­ها پرسش‌نامه‌ای است که روایی آن با نظر اساتید متخصص تأیید، و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ به میزان 81/0 سنجیده شد. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از آزمون‌های آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم­افزار آماری SPSS انجام شده است.

یافته‌ها: تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که میانگین فعالیت‌های یافتن و دوباره‌یابی 0101/4، ذخیره‌سازی 0783/4، سازماندهی 2424/3، نگهداشت 8106/2، امنیت 1162/3، ارزشیابی و ارزش‌گذاری 7803/3، تدبیر و مفهوم‌سازی 9192/3 و میانگین کلی مدیریت اطلاعات الکترونیکی شخصی برابر با 5659/3 می‌باشد. به لحاظ جنسیت و وابستگی سازمانی تفاوت معنی‌داری در وضعیت مدیریت اطلاعات الکترونیکی شخصی مشاهده نمی‌شود، اما به لحاظ درجه‌ی علمی و سن تفاوت معنی‌داری میان اعضای هیئت علمی وجود دارد. این تفاوت‌ها میان درجه­ی علمی دانشیار و استاد، و گروه سنی 36-45 سال و 56 سال به بالا می­باشد.

نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که اعضای هیئت علمی در گروه سنی 46-55 سال و نیز درجه‌ی دانشیار بهترین عملکرد را داشته‌اند. همچنین اعضای هیئت علمی گروه‌های کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی به میزان بیشتری فعالیت‌های مدیریت اطلاعات شخصی را به‌کار گرفته‌اند و کیفیت مدیریت اطلاعات شخصی زنان بهتر از مردان بوده است. اعضای هیئت علمی به خوبی اقدام به بازیابی و ذخیره‌سازی اطلاعات می‌کنند، اما این اطلاعات را به خوبی نگهداری نمی‌کنند و تمهیدات امنیتی مناسبی را برایشان فراهم نمی‌کنند. در کل وضعیت مدیریت اطلاعات الکترونیکی شخصی اعضای هیئت علمی در سطح نسبتاً مطلوبی گزارش می‌شود.

---

زمینه و هدف: دانشجویان به‌واسطه داشتن سواد رسانه‌ای بهتر جزء گروه‌هایی هستند که از شبکه‌های اجتماعی بیشتر استفاده می‌نمایند. هدف اصلی این پژوهش مطالعه کاربرد شبکه‌های اجتماعی توسط دانشجویان با توجه به متغیرها جمعیت شناختی و آموزشی است.

روش: در این پژوهش کمی کاربردی از روش پیمایشی استفاده شد. ابزار گردآوری اطلاعات یک پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی پرسشنامه توسط همکاران و نمونه‌هایی از جامعه موردمطالعه ارزیابی شد. پایایی پرسشنامه به‌وسیله آزمون دونیمه کردن ارزیابی شد. جامعه موردمطالعه 4524 نفر از دانشجویان کارشناسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان و نمونه 393 نفر بود. به‌منظور تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (درصد، فراوانی و میانگین) و آمار نا پارامتریک استنباطی (اسپیرمن، مان– ویتنی و کروسکال والیس) استفاده شد. از نرم‌افزار اس پی اس اس به‌منظور تحلیل داده‌ها و از نرم‌افزار اکسل به‌منظور ترسیم نمودار استفاده شد.

یافته‌ها: اکثریت دانشجویان از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کردند. وایبر و لاین پر ترجیح‌ترین شبکه مورداستفاده بود. دانشجویان روزانه به‌طور متوسط 140 دقیقه از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کردند. مهم‌ترین دلیل استفاده از شبکه‌های اجتماعی سرگرمی بود. اغلب دوستان در شبکه‌های اجتماعی افرادی بودند که ملاقات حضوری نیز با آن‌ها وجود داشت. تلفن همراه مهم‌ترین رسانه مورداستفاده در شبکه‌های اجتماعی بود. ازنظر اکثریت پاسخگویان اعتبار اطلاعات موجود در شبکه‌های اجتماعی قابل‌قبول نبود. بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی و معدل، تعداد دوستان و ویژگی‌های اطلاعاتی شبکه‌های اجتماعی رابطه معنی‌داری وجود داشت. تفاوت معنی‌داری در میانگین استفاده از شبکه‌های اجتماعی بین چهار حوزه موردمطالعه وجود داشت.

نتیجه‌گیری: استفاده از شبکه‌های اجتماعی در بین دانشجویان بسیار رایج بود. دانشجویان اغلب از شبکه‌های اجتماعی به‌عنوان رسانه‌ای برای سرگرمی و ارتباط استفاده کردند. دانشجویان با عملکرد تحصیلی بهتر از شبکه‌های اجتماعی کمتر استفاده می‌کردند.

---

زمینه و هدف: امروزه اینترنت و پایگاههای اطلاعاتی نقش مهمی را در رفتار اطلاع‌جویی افراد، خصوصاً دانشجویان تحصیلات تکمیلی ایفا می‌نمایند. کاربرانی که برای نوشتن پایان نامه خود از اینترنت و پایگاه­های اطلاعاتی استفاده می نمایند، ممکن است همانند کاربرانی که اطلاعات را تنها در کتابخانه جست و جو می‌نمایند، رفتار نکنند و تفاوت‌های زیادی بین این دو دسته وجود داشته باشد. پژوهش حاضر به بررسی رفتار اطلاع‌جویی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی است که در حال نوشتن پایان‌نامه می‌باشند، می‌پردازد.

روش: این پژوهش به صورت کمی و کیفی انجام شده است. داده‌های کمی با استفاده از پرسش‌نامه رفتار اطلاع‌جویی گردآوری و با استفاده از آمار تحلیلی (آزمون t و آزمون فریدمن) در معرض تحلیل قرار گرفت. و در تحلیل داده‌های کیفی نیز با روش تحلیل مضمون و مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام گرفته است. جامعه آماری شامل 100 نفر (50 دانشجوی مرد و 50 دانشجوی زن) انتخاب شدند.

یافته‌ها: نتایج در بررسی آزمون تی برای گروههای دختر و پسر نشان داد که تفاوت معناداری در هیچ‌کدام از ابعاد رفتار ‌اطلاع‌جویی بین پسرها و دخترها وجود ندارد. نتایج آزمون فریدمن تفاوت در میانگین رتبه‌ها در ابعاد رفتار اطلاع جویی دانشجویان را نشان داد. با توجه به نتایج به دست آمده از این آزمون، به ترتیب: تأیید دانش پیشین، قضاوت ربط، خلق اندیشه نوین، زمان و تلاش برای جستجوی اطلاعات دارای بیشترین امتیاز تا کمترین امتیاز می‌باشند. نتایج تحلیل کیفی نشان داد که: بیشترین مشکلات دانشجویان مضامینی همچون استفاده از جستجوی مشارکتی و رفتار مشارکتی، دشواری در یافتن اطلاعات مرتبط، محدودیت زبانی منابع، تعدد اهداف، محدودیت شکلی منابع، ناآشنایی با منابع تخصصی، فقدان مهارت‌های سواد اطلاعاتی و صرف زمان زیاد جهت جستجو و به بیانی دیگر استمرار در جستجو از مشکلات دانشجویان می‌باشد.

نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش نشان داد که دانشجویان تحصیلات تکمیلی نه تنها مهارت‌های لازم را در استفاده از پایگاههای اطلاعاتی ندارند؛ بلکه با این پایگاه‌ها آشنایی کمی دارند؛ که این امر ناکارآمدی آنها در اطلاع‌جویی و ضعف سواد اطلاعاتی آنها را نشان می‌دهد. از این رو، موانع موجود در راه آشنایی و استفاده از پایگاه‌ها و مهارت آموزی برای جستجوی هدفمند ضرورت دارد.

---

زمینه و هدف: فرایند مدیریت اطلاعات شخصی متشکل از چهار فعالیت فراهم‌آوری، سازماندهی، نگهداری و بازیابی است. انجام این فرآیند با توجه به محدودیت‌های انسانی و گسترش فضای اطلاعاتی به امری طاقت‌فرسا تبدیل شده است. استفاده از فناوری و ابزارهای مرتبط با مدیریت اطلاعات شخصی، می‌تواند این چالش را تسهیل نماید.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رفتار مدیریت اطلاعات شخصی و فعالیت‌های چهارگانه آن در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه بیرجند و مبتنی بر محیط رقومی انجام شده است.

روش: روش انجام پژوهش پیمایشی و جامعه آماری کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه بیرجند در سال تحصیلی 93-1392 بود. برای گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامه محقق‌ساخته استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که به‌طور کلی رفتار مدیریت اطلاعات شخصی در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه بیرجند کمتر از حد مطلوب است و بین رفتار مدیریت اطلاعات شخصی در حوزه‌های مختلف تحصیلی، همچنین در بین دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا تفاوت معنادار وجود دارد. بیشترین ابزار مورد استفاده برای نگهداری مجموعه شخصی رایانه، پرکاربردترین روش سازماندهی اطلاعات شخصی بر اساس نوع محتوا و متداول‌ترین روش بازیابی از مجموعه اطلاعات شخصی بازیابی بر اساس یادداشت‌هایی توضیحی بود.

اصالت/ ارزش: حیطه مدیریت اطلاعات شخصی، حیطه‌ پژوهشی نسبتاً جدیدی است که تاکنون در ایران پژوهش‌های بسیار اندکی در این رابطه صورت گرفته است. پژوهش‌های انجام شده در ایران کمتر رفتار مدیریت اطلاعات شخصی را بررسی کرده‌اند و بیشتر ابزارها و عوامل تأثیرگذار بر مدیریت اطلاعات شخصی را مورد توجه قرار داده‌اند.

---

زمینه و هدف: تاکید بر مهارت‌های اطلاعاتی ویژگی مشترک دو مفهوم سواد اطلاعاتی و سواد سلامت است، این مهم نشان دهنده نوعی ارتباط بین سواد سلامت و سواد اطلاعاتی است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین سواد اطلاعاتی و سواد سلامت در میان کل دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد است.

روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی با رویکرد توصیفی-همبستگی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد تشکیل می‌دهد (8500 نفر) که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه‌ای 368 نفر به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. برای بررسی وضعیت سواد سلامت دانشجویان از پرسشنامه استاندارد سواد سلامت (منتظری و دیگران، 1393) شامل ابعاد دسترسی، مهارت خواندن، فهم، ارزیابی، تصمیم گیری و به کارگیری اطلاعات سلامت بهره گرفته شد. برای سنجش سواد اطلاعاتی نیز از پرسشنامه محقق ساخته شامل ابعاد: تشخیص نیاز اطلاعاتی، مکان­یابی اطلاعات، سازماندهی اطلاعات، و ارزیابی اطلاعات، استفاده شد. روایی ابزار­ها از طریق مشورت با صاحب­نظران و پایایی نیز با آزمون آلفای کرونباخ (با ضریب 863/0 برای پرسشنامه سواد سلامت و 912/0 برای پرسشنامه سواد اطلاعاتی) تأیید گردید.

یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد، 25 درصد دانشجویان سواد سلامت ناکافی، 31/38 درصد سواد سلامت مرزی، و 69/36 درصد سواد سلامت کافی دارند. سطح سواد اطلاعاتی دانشجویان نیز بالاتر از سطح متوسط به دست آمد. همچنین یافته‌ها نشان داد، بین میزان سواد اطلاعاتی و سواد سلامت رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و سواد اطلاعاتی حدود 40 درصد از تغییرات سواد سلامت را تبیین می­کند. بررسی نحوه کسب اطلاعات مربوط به سلامت در جامعه مورد بررسی نیز نشان داد، بیشتر دانشجویان اطلاعات مربوط به سلامت را از طریق اینترنت و تعامل با دوستان به دست می‌آورند.

نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه سواد اطلاعاتی بر مهارت‌های اطلاعاتی از کسب اطلاعات تا ارزیابی و استفاده از اطلاعات تاکید دارد، توسعه مهارت‌های سواد اطلاعاتی در دانشجویان می‌تواند زمینه افزایش سواد سلامت آن‌ها را نیز فراهم سازد. بر این اساس، کتابخانه‌ها می‌توانند با آموزش مهارت‌های سواد اطلاعاتی به کاربران، به ارتقاء سواد سلامت دانشجویان کمک نمایند. در مقاله حاضر به تعدادی از مهم‌ترین برنامه‌هایی که کتابخانه‌ها می‌توانند در راستای توسعه سواد اطلاعاتی و سواد سلامت انجام دهند، اشاره شده است

---

زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر شناسایی فرایند اطلاع­یابی و چگونگی اولویت­دهی و استفاده­ی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز از منابع اطلاعاتی و شناسایی نقش برخی ویژگی­های جمعیت­شناختی دانشجویان در فرایند اطلاع­یابی و استفاده از منابع اطلاعاتی است.

روش: این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است که به روش پیمایشی و با بررسی رفتار اطلاع­یابی 298 نفر که به روش
نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای نسبی انتخاب شدند، انجام شد. ابزار گرداوری داده­ها پرسشنامه محقق ساخته است که پس از تعیین روایی و پایایی آن، به صورت حضوری میان دانشجویان توزیع و سپس گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده­ها، از آمار توصیفی و استنباطی با کمک نرم­افزار SPSS استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج نشان می­دهد که دانشجویان به ترتیب از منابع الکترونیکی، چاپی، و انسانی برای "رفع نیازهای اطلاعاتی" و برای "روزآمدسازی اطلاعات" خود بهره می­برند، اگرچه دانشجویان برای رفع نیازهای اطلاعاتی خود از میان منابع انسانی ابتدا با متخصصان مشورت می­کنند، ولی برای روزآمدسازی اطلاعات خود، ابتدا به همکلاسی­ها و دوستان خود مراجعه می­کنند. دانشجویان به طور متوسط هفته­ای 11/25 ساعت از اینترنت استفاده می­کنند. اکثر افراد مورد بررسی معتقدند که فناوری­های اطلاعاتی و ارتباطی در کاهش مراجعه آنان به کتابخانه نقش داشته است. آنان از کتابداران در مرحله­ی نخست برای جایابی کتاب­ها یا اسناد و جست­وجوی اطلاعات کمک می­طلبند. دانشجویان در فرایند اطلاع­یابی با مشکلاتی مانند پراکندگی اطلاعات در مکان­های بسیار مختلف، گران بودن تهیه منابع اطلاعاتی، و موجود نبودن آخرین اطلاعات مواجه هستند.

نتیجه‌گیری: علی­رغم تأثیر فناوری­های جدید بر میزان مراجعه حضوری دانشجویان به کتابخانه­های دانشگاهی، تمام انواع منابع اطلاعاتی همچنان مورد استفاده­ی دانشجویان است. تنوع اهداف جست­و­جوی اطلاعات عاملی در تعیین نوع منبع اطلاعاتی است و دانشجویان با مدنظر قرار دادن نوع نیاز و شرایطی که در آن قرار دارند، نوع منبع اطلاعاتی را مشخص کرده و از آن استفاده می­نمایند.

---

زمینه و هدف: هدف از این پژوهش، بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در تبادلات علمی کتابداران سازمان‌های دولتی شهر تهران بوده است.

روش: این پژوهش به روش پیمایشی تحلیلی صورت گرفت که اطلاعات به‌دست‌آمده از طریق نرم‌افزار SPSS مورد تحلیل قرارگرفته است. و جامعه آماری پژوهش شامل کتابداران 13 کتابخانه مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران است. فن گردآوری داده‌ها، پرسشنامه محقق ساخته است. نمونه آماری شامل 245 کتابدار بود. از میان 245 پرسشنامه، 220 پرسشنامه عودت داده شد. برای تحلیل داده‌ها از آمار توصیفی (فراوانی، درصد فراوانی، میانگین و انحراف استاندارد) و برای معناداری تفاوت‌ها از آمار استنباطی (آزمون تی و تحلیل واریانس) استفاده شد. 

یافته‌ها: یافته‌های منتج از پژوهش نشان داد که کمتر از 20% کتابداران، آموزش را در پیشبرد کاری خود مؤثر می‌دانند. همچنین به‌طور میانگین 3% کتابداران راغب به انتقال اطلاعات به همکاران خود می‌باشند. 5/35% از کتابداران با امکانات و خدمات شبکه‌های اجتماعی آشنایی دارند. ضریب همبستگی چندگانه 067/0 نشان از همبستگی ضعیف بین متغیر مستقل و وابسته (استفاده از شبکه و ارتقا دانش کتابداران) دارد. ضریب تعیین در این آزمون 004/0 می‌باشد که نشان از نقش کمتر متغیر "استفاده از شبکه" در تعیین واریانس متغیر ارتقای دانش دارد. ضریب همبستگی چندگانه 09/0 نشان‌دهنده همبستگی ضعیف بین متغیر مستقل و وابسته (استفاده از شبکه‌های اجتماعی، ارتقا شغلی کتابداران) می‌دهد. ضریب تعیین در این آزمون 008/0 می‌باشد که نشان از نقش کمتر متغیر استفاده از شبکه در تعیین واریانس متغیر وابسته یعنی ارتباط و همکاری دارد.

نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد کتابداران کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های دولتی شهر تهران کمتر از شبکه‌های اجتماعی به صورت کاربردی استفاده می‌کنند و استفاده از شبکه‌های اجتماعی باعث ارتقا علمی و ارتقا شغلی کتابداران نمی‌شود. به عبارتی استفاده از شبکه‌های اجتماعی تأثیری در ارتقا علمی و شغلی کتابداران ندارد

---

زمینه و هدف: بهره‌گیری از قابلیت‌های وب 2 در حوزه پژوهش و فرصت‌های متعددی را برای پژوهشگران به وجود آورده است. از طریق این امکانات، افراد قادر خواهند بود با یکدیگر در تعامل باشند و انتشارات خود را با طیف وسیعی از پژوهشگران دیگر، به اشتراک بگذارند. پژوهش حاضر باهدف شناسایی میزان فعالیت اعضای هیئت‌علمی دانشگاه شهید بهشتی در شبکه اجتماعی علمی ریسرچ گیت انجام شده است.

روش: رویکرد به کار رفته در این مقاله، علم سنجی استفاده از آلتمتریکس بوده است. برای گردآوری داده‌ها از صفحه دانشگاه شهید بهشتی و مطالعه پروفایل اعضای هیئت‌علمی این دانشگاه در شبکه اجتماعی علمی ریسرچ گیت استفاده شد.

یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نمایان ساخت که رشته‌های شیمی، لیزر و پلاسما و فیزیک بیش‌ترین میزان حضور را در شبکه علمی ریسرچ گیت داشته‌اند. این مقاله نشان داد که رشته‌های علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی در شبکه ریسرچ گیت فعالیت جدی ندارند.

نتیجه‌گیری: هر چند معیارهای تولید علم و تعاملات پژوهشگران در حوزه‌های علمی مختلف چندان قطعی نیست اما به نظر می‌رسد که در عصر حاضر، تعامل هر چه بیشتر اساتید حوزه علوم انسانی با محیط وب و استفاده از قابلیت‌های آن برای پژوهش، به منظور انجام پژوهش یا ارتباط با سایر پژوهشگران می‌تواند به گستردگی این حوزه، هم‌افزایی دانش بین حوزه‌های علمی مختلف و پیدایش ایده‌های نوین در راستای انجام پژوهش، منجر شود. باید توجه داشت که در عصر جدید آموزش و پژوهش، وب‌گاه‌های شبکه‌های اجتماعی علمی نظیر: آکادمیا، ریسرچ گیت ومندلی، نقش اساسی در آموزش و توسعه پژوهش دارند

---

زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی سبک اِسناد هیجان­های کاربران در بازیابی اطلاعات بر اساس نظریه انتساب هیجان‌های واینر صورت گرفته است.

روش پژوهش: روش مورد استفاده، پیمایشی و از نظر نوع پژوهشی کاربردی محسوب می­شود. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان کارشناسی ارشد رشته­های علوم انسانی دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) تشکیل می­دادند که نمونه­ای هدفمند شامل 72 نفر انتخاب گردید. اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه سبک­های ِاسنادی و دو پرسشنامه­ی محقق ساخته گردآوری گردید.

یافته­ های پژوهش: یافته­های پژوهش نشان داد که بیشتر کاربران، موفقیت و شکست خود در بازیابی اطلاعات را به علت­های درونی نسبت دادند. همچنین طبق نظریه واینر، آنان در هنگام موفقیت عامل تلاش و در هنگام شکست سه عاملِ عدم توانایی و تلاش ناکافی را به عنوان اصلی­ترین علت شکست خود ذکر نمودند. پژوهش نشان داد که افرادی که هیجان­های خود را به عوامل درونی نسبت می­دهند، رضایت بیشتری از جستجوی خود دارند. از سوی دیگر مشخص شد که بین سبک کلی اسناد کاربران و سبک اِسناد آنان در بازیابی اطلاعات، رابطه معناداری وجود دارد.

نتیجه­ گیری: با تعیین سبک کلی اسناد کاربران در بازیابی اطلاعات می­توان ضمن شناسایی دلایل اسناد کاربران، تلاش نمود تا اسنادهای درست را تقویت و اسنادهای نادرست را از بین برد و به این وسیله زمینه­ی بازیابی بهتر  اطلاعات را فراهم نمود. 

---

زمینه و هدف: استفاده از تحلیل هم واژگانی این قابلیت را دارد که ساختار فکری دانش در یک حوزۀ پژوهشی را شناسایی کند و جنبه­های پژوهشی زیرمجموعۀ آن را آشکار نماید. این پژوهش سعی دارد با استفاده از فن تحلیل هم واژگانی، ساختار فکری دانش در پژوهش­های رفتار اطلاعاتی را با استفاده از رویکردهای تحلیل شبکه و دیداری‌سازی علم مورد مطالعه قرار دهد.

روش: این پژوهش به روش کتابسنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی انجام شده است. جامعۀ پژوهش را تعداد 2146 رکوردی تشکیل می­دهد که در حوزۀ رفتار اطلاعاتی در بازۀ زمانی 2006 تا 2014 در وبگاه علوم نمایه شده اند.

یافته­ ها: یافته­ها نشان داد که از نظر فراوانی، کلیدواژۀ «بازیابی اطلاعات»، و از نظر هم رخدادی دو کلیدواژۀ «نیازهای اطلاعاتی-رفتار اطلاعاتی» بیشترین فراوانی را در پژوهش­های رفتار اطلاعاتی داشته اند. یافته­های مربوط به خوشه بندی سلسله مراتبی به روش «وارد» نیز منجر به شکل گیری یازده خوشه در این حوزه گردید که از مهم­ترین خوشه­ها می­توان به «مطالعات کاربران»، «رفتار اطلاعات سلامت»، و «شبکه­های اجتماعی» اشاره نمود.

نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که تحلیل هم رخدادی واژگانی به خوبی می­تواند ساختار علمی یک حوزه را نمایش داد. نتایج تحلیل نمودار راهبردی نشان داد که «رفتار اطلاعات سلامت»، «مطالعات کاربران»، «شبکه‌های اجتماعی»، و «ربط و بازیابی اطلاعات» جزو خوشه­های بالغ و مرکزی به حساب می­آیند و نقش محوری دارند. همچنین، چهار خوشۀ «منابع اطلاعاتی»، «جستجوی وبی»، «بازیابی اطلاعات»، و «مدیریت اطلاعات» جزو خوشه‌های در حال ظهور یا زوال می­باشند. و در نهایت، گرچه خوشۀ «رابط کاربری و فناوری اطلاعات» در قسمت مرکزی بوده، لکن توسعه نیافته است. با توجه به فراوانی کلیدواژه ها از یک سو، و خوشه­های به دست آمده از سوی دیگر، به نظر می­رسد پژوهش­های رفتار اطلاعاتی ارتباط تنگاتنگی با پژوهش­های حوزۀ پزشکی و سلامت نیز دارد و به احتمال فراوان بسیاری از مطالعات رفتار اطلاعاتی بر روی جوامع پزشکی و سلامت انجام شده است.