17 نتیجه برای ایران
وحیده زینالی، مهتاب سادات مهدوی،
دوره 1، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده
زمینه و هدف: رفتار اطلاعیابی مشارکتی یکی از حوزههای مورد مطالعه در رفتارهای اطلاعاتی است که به شدت تحت تأثیر عوامل بافتی قرار دارد. به همین دلیل در جوامع و ساختارهای مختلف میتوان شاهد بروز این نوع از رفتار اطلاعیابی به شکلی جدید و متفاوت بود. پژوهش حاضر به بررسی عوامل انگیزاننده و بازدارنده رفتار اطلاعیابی مشارکتی در دستیاران تخصص و فوقتخصص پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی میپردازد.
روش: این پژوهش بهصورت کیفی با روش گراندد تئوری و از طریق مصاحبههای نیمهساختاریافته انجام شده است. در این پژوهش 20 دستیار تخصص و فوقتخصص پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، بر اساس نمونهگیری هدفمند مورد مصاحبه رودرو با پرسشهای باز قرار گرفتند.
یافتهها: یافتهها نشان میدهد که عوامل محدودیت زمانی، نداشتن تخصص کافی، پیچیدگی نیاز اطلاعاتی، عدم دسترسی به منابع اطلاعاتی و پراکندگی منابع اطلاعاتی باعث بروز رفتار اطلاعیابی مشارکتی در بافت مورد مطالعه میشوند. از طرفی پنج دسته مانع اعم از موانع فنی و تکنولوژیکی، موانع فردی، موانع کارگروهی، موانع مربوط به ساختار آموزشی و موانع فرهنگی نیز بهعنوان عوامل بازدارنده رفتار اطلاعیابی مشارکتی شناسایی شدند.
نتیجهگیری: نتایج این مطالعه نشان میدهد محدودیت زمانی، قویترین عامل انگیزاننده رفتار اطلاعیابی مشارکتی در دستیاران تخصص و فوقتخصص پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است. پس از آن به ترتیب عوامل پیچیدگی نیاز اطلاعاتی، نداشتن تخصص کافی، پراکندگی منابع اطلاعاتی و عدم دسترسی به منبع اطلاعاتی بهعنوان انگیزه بروز رفتار اطلاعیابی مشارکتی شناسایی شدهاند. و ضعیفترین عامل انگیزاننده نیز عدم دسترسی به منابع اطلاعاتی میباشد. از طرفی عوامل بازدارندهی شناسایی شده در این پژوهش نیز جای تأمل داشته و نیازمند بررسی جهت رفع معضلات موجود و اعتلای فعالیتهای مشارکتی در بافت مورد مطالعه میباشد.
فاطمه فهیم نیا، فرشته منتظری،
دوره 1، شماره 2 - ( 4-1393 )
چکیده
زمینه و هدف: این پژوهش باهدف بررسی رفتار خود آرشیوی اعضای هیئتعلمی علم اطلاعات و دانششناسی در ایران و کشف انگیزه¬ها و موانع مؤثر بر این رفتار انجامشده است. پیشبینی میزان خود آرشیویاعضا توسط عوامل مؤثر بر خود آرشیوی، از دیگر اهداف موردنظر پژوهش است.
روش: پژوهش از نوع کاربردی و روش توصیفی ـ پیمایشی است. جامعه مورد مطالعه، کلیه اعضای هیئتعلمی علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاهها و مراکز پژوهشی وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در ایران هست که بهصورت سرشماری انتخاب شدهاند.
یافتهها: طبق نتایج پژوهش، بر اساس افراد میزان خود آرشیوی تولیدات علمی توسط اعضای هیئتعلمی علم اطلاعات و دانششناسی، متوسط به بالا است، و خود آرشیوی در وبسایتهای شخصی و سازمانی رایجتر از مخازن سازمانی و موضوعی است. مؤلفه شهرت بهعنوان مهمترین انگیزه و مؤلفه ملاحظات حق تألیف مهمترین مانع در رفتار خود آرشیوی اعضای هیئتعلمی شناخته شد. بر اساس نتایج از بین 10 عامل تنها مؤلفه شناخت حرفهای در سطح معنیداری 95% اطمینان قادر به پیشبینی میزان خود آرشیوی تولیدات علمی اعضا در وبسایتهای دسترسی آزاد میباشد.
نتیجهگیری: اعضای هیئتعلمی رشته علم اطلاعات و دانش شناسی در ایران از دسترس پذیر نمودن آثار خود بهصورت آزاد استقبال میکنند. ولیکن موانعی مانند حق تالیف بر سر این راه قرار دارد که چاره اندیشی برای رفع آن میتواند به بهبود وضعیت موجود کمک کند.
کبری احمدی، لیلا مکتبیفرد، عصمت مؤمنی،
دوره 1، شماره 4 - ( 12-1393 )
چکیده
زمینه و هدف: پژوهش حاضر به بررسی رفتارهای اطلاعاتی کودکان و نوجوانان در تعامل با کتاب چاپی و دیجیتالی پرداخته است. در این پژوهش برای مطالعه از کتابهای دیجیتالی کتابخانه مجازی کودکان و نوجوانان ایران استفادهشده است. هدف پژوهش بررسی تأثیر جنسیت، سن شرکتکنندگان، و مصور بودن کتاب با ترجیح شکل کتاب است.
روش: در این پژوهش از روش ترکیبی استفادهشده است، با روش کیفی رفتارهای اطلاعاتی را بررسی کرده و از آمار کمی نیز برای پاسخ به برخی از پرسشها کمک گرفتهشده است. برای انتخاب نمونهها از نمونهگیری در دسترس استفادهشده است، که درنهایت 32 نمونه بهطور مساوی از بین دو جنس دختر و پسر انتخاب شدند. دادهها با مشاهده، مصاحبه نیمه ساختاریافته و ضبط مطالب گفتاری جمعآوری شد.
یافتهها: یافتهها نشان میدهد 70% شرکتکنندگان شکل چاپی را به دیجیتالی ترجیح میدهند. جنسیت کودکان و مصور بودن کتاب تأثیری در انتخاب شکل کتاب ندارد، هر چه سن کودکان بالاتر میرود اشتیاق به استفاده از شکل چاپی بیشتر میشود، درحالیکه کودکان کم سنتر با کتاب دیجیتالی بهعنوان یک منبع سرگرمی نزدیک میشدند.
نتیجهگیری: به نظر میرسد ورق زدن در کتاب چاپی به نسبت کتابهای دیجیتال برای کودکان راحتتر و خوشایندتر است. در کتاب چاپی عوامل ایجاد حواسپرتی حداقل است و برای مطالعه طولانی مناسبتر است.
هاجر ستوده، یاسمین سعادت،
دوره 2، شماره 3 - ( 9-1394 )
چکیده
زمینه و هدف: هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر گرایش شیمیدانهای ایرانی به عضویت در پرمخاطبترین شبکه¬های اجتماعی علمی است. بدین منظور، روند رشد عضویت در این شبکهها و ویژگیهای جمعیت شناختی و همچنین متوسط تعداد مقالات، استناد و شاخص اچ شیمیدانهای عضو بررسی و با شیمیدانهای غیرعضو در شبکه های اجتماعی علمی آکادمیا، ریسرچ گیت و ریسرچر آی دی مقایسه شد.
روش: یک پیمایش بر نمونه ای هدفمند از میان شیمیدانهای عضو و غیرعضو در شبکههای اجتماعی علمی انجام شد. اعضایی برای بررسی انتخاب شدند که دست کم در یکی از سه شبکه علمی نامبرده، حداقل یک مقاله به اشتراک گذاشته بودند. اطلاعات نمونه مورد مطالعه از طریق جستجوی گسترده در وب و همچنین شبکه های مذکور صورت گرفت.
یافتهها: شمار شیمیدانهای ایرانی عضو شبکههای اجتماعی علمی اندک است و بر اساس نتایج آزمون خی دو، زنان عضو شبکهها در مقایسه با مردان کم شمارترند. با این حال، شمار اعضا بر اساس مدلی نمایی از رشدی معنادار برخوردار بوده است همچنین وضعیت تحصیلی، وضعیت دانشگاهی و بهره وری علمی اعضا از شرایط مطلوبی برخوردار است.
نتیجهگیری: استقبال شیمیدانهای ایرانی، به ویژه زنان، از شبکه های اجتماعی علمی چندان بالا نبوده است. گرایش به این شبکه ها در میان دانشمندانی که از مرتبه دانشگاهی و سطح فعالیت علمی بالاتری برخوردارند، بیشتر است. درنتیجه، به منظور بهرهبرداری بیشتر از مزایای وب اجتماعی، ضروری است سیاستگزاران علمی کشور عضویت در شبکههای علمی را تشویق کنند و در عین حال امکان ارزیابی پژوهشگران بر پایه فعالیت آنان در این شبکهها را بررسی نمایند.
سلیمان شفیعی، محسن نوکاریزی، زهرا جعفرزاده کرمانی،
دوره 3، شماره 1 - ( 3-1395 )
چکیده
هدف: هدف پژوهش شناسایی منابع دانش، بررسی تأثیر چرخه یکپارچه حیات دانش سازمانی دالکر بر مستندسازی دانش و ارائه مدلی عملی مستندسازی دانش در کتابخانههای مرکزی دانشگاههای دولتی ایران است.
روش: روش پژوهش پیمایشی و نوع آن کاربردی است. جامعه آماری این پژوهش رؤسا، معاونین و سرپرستان بخشهای کتابخانههای مرکزی دانشگاههای دولتی ایران بود. اعضای جامعه 172 نفر بود که بر اساس جدول اندازه جامعه و نمونه کرجسی و مورگان 113 نفر به صورت طبقهای تصادفی انتخاب شد. از این تعداد 100 نفر به پرسشنامه پاسخ دادند و میزان پرسشنامههای برگشتی 88 درصد بود. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه الکترونیکی محقق ساخته با 100 پرسش بود. روایی آن از طریق 8 نفر از اساتید حوزه تأیید شد و پایایی آن با توجه به متوسط ضریب آلفای کرونباخ، 87.45 محاسبه گردید.
یافتهها: نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد چرخه یکپارچه حیات دانش سازمانی دالکر بر مستندسازی دانش تأثیرگذار بود و متغیرهای استخراج و ثبت، اشتراک و ارزیابی با بتای 51/0، 37/0 و 28/0- بیشترین تأثیر را بر مستندسازی دانش داشت. مدل نهایی پژوهش (تحلیل مسیر) شامل سه متغیر استخراج و ثبت، پالایش و اشتراک با اثر مستقیم و با ضرایب مسیر 39/0، 34/0 و 27/0 و دو متغیر ارزیابی/انتخاب و دسترسی با اثر غیر مستقیم و با مجموع ضرایب مسیر 22/0 و 25/0 بود. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی منجر به استخراج سه عامل منابع استخراج و ثبت دانش ضمنی مدیران، استخراج دانش جدید از منابع دانش عینی و منابع دانش عینی برای وبکاوی و دادهکاوی شد و در مجموع 35/63 درصد از کل واریانس تببین گردید.
اصالت/ارزش: این پژوهش اولین پژوهش صورت گرفته در زمینه مستندسازی دانش در کتابخانههای مرکزی دانشگاههای دولتی ایران با هدف ارائه مدل عملی است.
مقصود امیری، علی انتظاری، نجمه سادات مرتجی،
دوره 3، شماره 3 - ( 9-1395 )
چکیده
زمینه و هدف: آینده کشورها به واسطه نقش دانش در گرو بکارگیری هوشمندانه شبکه های اجتماعی تخصصی دانش محور است که توجه به سهم برتر متخصصین از عوامل محوری آن است. این مقاله شاخص های الگوی رفتار اشتراک دانش متخصصین ایرانی را در شبکه های اجتماعی تخصصی شناسایی کرده است.
روش پژوهش: بدین منظور از مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند با خبرگان حوزه پژوهش (15 نفر) و همچنین روش دلفی (9 نفر) به عنوان ابزار گردآوری داده ها در پژوهش استفاده شده است.
یافته ها: نشان می دهد که در الگوی رفتار اشتراک دانش متخصصین در فضای مجازی شاخص های بعد فردی شامل انگیزش، اخلاقیات، شخصیت (شامل برونگرا، سازشکار و خودگشوده)، توانایی، نگرش به منظور اشتراک دانش و امینت روانی می باشد. بعد گروهی دارای 3 شاخص منافع مشترک، ساختار گروه و سرمایه اجتماعی است. بعد محیطی دارای 4 مولفه به ترتیب زیر است: مولفه تکنولوژیکی با شاخص های: زیبایی گرافیکی، کاربرپسند بودن شبکه، امنیت سرور، نوع زیرساخت ارتباطی؛ مولفه سیاسی- حقوقی با شاخص های: بودجه برای R&Dفضای مجازی، تخصیص منابع مالی به توسعه زیرساخت، فیلترینگ، قوانین مربوط به مالکیت فکری و معنوی، پهنای باند، تنظیم مقررات و قوانین فضای مجازی؛ مولفه اقتصادی با شاخص های: هزینه اینترنت و تنوع بسته های اینترنتی؛ و مولفه اجتماعی- فرهنگی با شاخص های: سبک زندگی متخصصین و شخصیت ملی شناسایی شدند.
نتیجه گیری: تنها زمانی می توانیم به الگویی جامع از حیث نظری و کاربردی در حوزه رفتار اشتراک دانش دست پیدا کنیم که به شناسایی تعاریف، مفاهیم، ابعاد و مولفه های آن مبتنی بر شرایط حاکم بر فضای مجازی کشور اهتمام ورزیم زیرا موضوع رفتار کاربر ایرانی به خاطر تعامل با موضوعات تاریخی، سیاسی، فرهنگی اجتماعی چند وجهی و پیچیده است.
محمد سروری، افشین موسوی چلک، ثریا ضیایی،
دوره 4، شماره 4 - ( 12-1396 )
چکیده
زمینه و هدف: تفکر یک فرایند شناختی فعال، هدفمند و سازمان یافته است که برای معنی دادن به دنیا مورد استفاده قرار میگیرد. تفکر موفقیتآمیز موجب میشود مشکلاتی که به طور دائم با آن مواجه میشویم حل کرده، تصمیمات هوشمندانه بگیریم و به اهدافی که در زندگی تعیین کردهایم، دست یابیم. تفکر انتقادی فرایندی است که با استفاده از آن به بررسی افکار و عقاید خود و دیگران پرداخته و به فهم بهتر و روشنی دست مییابیم. سوال کردن، تحلیل کردن و معنی دادن، سه فرایندی است که به وسیلهی آن افکار خود و دیگران را بررسی کرده و براساس آن بهترین تصمیمات را میگیریم که این موارد در زیرمجموعه تفکر انتقادی قرار میگیرد و عوامل مختلفی هستند که میتوانند بر روی آن تأثیرگذار باشند. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر هوش هیجانی بر تفکر انتقادی کتابداران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران بوده است.
روش پژوهش: این راستا 229 نفر از کتابداران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب و به پرسشنامههای استاندارد مهارتهای تفکرانتقادی کالیفرنیا (1990) و هوش هیجانی نوکا و ایازو (2009) پاسخ گفتند.
یافتهها: نتایج بدست آمده از پرسشنامههای تحقیق به کمک آزمونهای رگرسیون خطی دو متغیره و فریدمن مورد تحلیل قرار گرفته و نتایج نشان داد که هوش هیجانی و ابعاد آن بر روی تفکر انتقادی کتابداران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تأثیر معنیداری(01/0>p) دارد. نتایج همچنین نشان داد که از بین ابعاد تأثیرگذار هوش هیجانی، مدیریت روابط (با میانگین رتبهای= 05/3) در رتبه اول، خودآگاهی (با میانگین رتبهای = 79/2)، خودمدیریتی (با میانگین رتبهای= 12/2) در رتبه سوم و آگاهی اجتماعی (با میانگین رتبهای= 04/2) در رتبه چهارم قرار دارند.
نتیجهگیری: برای افزایش سطح تفکر انتقادی کتابداران کتابخانه ملی باید آگاهی اجتماعی و سایر مولفههای هوش آنان ارتقاء پیدا کند.
حمیدرضا مختاری اسکی، سیروس علیدوستی، مریم نظری،
دوره 5، شماره 1 - ( 3-1397 )
چکیده
هدف: شمار بسیاری از پروژههای فناوری اطلاعات در سالیان گذشته کمابیش با شکست روبهرو شدهاند. کتابخانههای دیجیتالی که دستاورد کاربست فناوری اطلاعات در نهاد کتابخانه بودهاند نیز همین سرنوشت را داشتهاند. از اینرو در اینجا عوامل حیاتی موفقیت کتابخانههای دیجیتالی در بافت ایران، به ویژه در وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری بررسی میشود. عوامل حیاتی موفقیت آن دسته از عوامل هستند که با پیگیریهای پیوستهی آنها، کتابخانههای دیجیتالی با موفقیت همراه خواهند بود.
روش/ رویکرد: رویکرد این پژوهش، کیفی و روش آن گراندد تئوری است. نمونهگیری غیر احتمالی از نوع گلوله برفی و نمونهگیری تئوریک، گزینش هشت کتابخانهی دیجیتالی و سازمان مادرِ آنها و بیست و نه مصاحبهشونده را در پی داشت. افزون بر ابزار مصاحبهی عمیقِ نیمه ساخت یافته، مشاهدهی مستقیم با استقرار در میدان پژوهش و یادداشتبرداریهای میدانی نیز از دیگر فنون بهکار رفته برای گردآوری و تجزیه و تحلیل دادهها بود.
یافتهها: شش عامل «اِعمالِ مدیریت و رهبریِ مناسب»، «داشتن برنامهی تغییر مناسب»، «بهکارگیری و حفظ نیروی انسانی متخصص»، «گزینش نرمافزار مناسبِ کتابخانهی دیجیتالی»، «گزینش درستِ اشیای دیجیتالی»، و « سازماندهیِ درستِ اشیای دیجیتالی» بهعنوان عوامل حیاتی موفقیت کتابخانههای دیجیتالی در بافت ایران، از جمله یافتههای اصلی این پژوهش به شمار میروند که مدیران و کارگزاران کتابخانههای دیجیتالی کشور میتوانند از آنها همچون عنوان مدل مفهومی عوامل موفقیت این گونه کتابخانهها بهکار روند
امیر وفائیان، کیوان برنا، حامد ساجدی، داریوش علیمحمدی، پویا سرایی،
دوره 5، شماره 2 - ( 6-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: شناسایی و دستهبندی خودکار دستگاهها و گوشههای موسیقی سنتی ایرانی، که بیش از یک دهه توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است، یکی از شاخههای حوزه بازیابی اطلاعات موسیقی محسوب میشود. گفتارِ حاضر با هدف مرور پژوهشهای انجام شده در این حوزه و نیز تحلیلِ مسائل، رویکردها و موانعِ پیش رو انجام شده است.
روش پژوهش: رویکرد پژوهش، از نوع تحلیل محتوا و شیوۀ گردآوردی دادهها، بر اساس مطالعه اسنادی- کتابخانهای بوده است.
یافتهها: اصلیترین محدودیتها و دلایل ناکارآمدی پژوهشهای این حوزه را میتوان ناشی از انجام پژوهشها به صورت موازی و مجزّا، نبودِ پایگاه داده منسجم برای موسیقی ایرانی و نداشتنِ دانش کافی پژوهشگران از مبانی نظری موسیقی سنتی ایرانی دانست.
نتیجهگیری: بطورکلی، دو رویکردِ ماکرو و میکرو را میتوان برای پژوهشهای مرتبط با شناسایی خودکار موسیقی ایرانی متصور شد. عمده پژوهشهایی که تا کنون منتشر شدهاند با رویکردِ ماکرو بوده و در آن صرفاً بر اساس اِشِل صوتیِ پنج دستگاهِ اصلی، سعی در تفکیک و شناسایی خودکارِ این دستگاهها از یکدیگر داشتهاند. از آنجا که تقسیمبندیِ دستگاهها از اصالت لازم برخوردار نبوده و در این خصوص بینِ نظریهپردازان و موسیقیدانها، از نظر تعداد دستگاه و مرزِ بین آنها اتفاق نظر وجود ندارد، انجامِ پژوهشهایی با رویکردِ میکرو، که در آن تأکید بر شناسایی خودکارِ گوشهها بر اساسِ بررسی سیرِ ملودیِ جملههای مُعرّف هر گوشه است، پیشنهاد شده است.
حسین نوروزی، نگین ملکی، سجاد عبدالله پور،
دوره 5، شماره 4 - ( 12-1397 )
چکیده
زمینه و هدف: امروزه دیگر حضور فیزیکی و تبلیغات سنتی به منظور رقابت در بازار بسیاری از کسب و کارها و خصوصا صنعت بانکداری کافی نیست و عصر رقابت به سمت محیط دیجیتال یا برخط گرایش پیدا کرده است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر درگیری نشان تجاری رسانههای اجتماعی بر ارزش ویژه نشان تجاری با در نظر گرفتن متغیر تعدیلگر اعتماد و تأثیر آنها بر عملکرد نشان تجاری در میان مشتریان بانک ملی استان تهران است.
روش پژوهش: روش این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از لحاظ محتوی توصیفی-پیمایشی و از لحاظ نحوه اجرا همبستگی است. در این راستا 385 نفر از مشتریان بانک ملی استان تهران براساس روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به سؤالات پرسشنامه پاسخ دادند.
یافتهها: نتایج تحقیق نشان داد که همه عوامل هویت، در دسترس بودن اطلاعات، سرگرمی، تبلیغات شخصی شده و وابستگی نشان تجاری بر درگیری نشان تجاری رسانه های اجتماعی در بانک ملی تأثیر مثبت و معناداری دارند. نتایج همچنین نشان داد که درگیری نشان تجاری رسانه های اجتماعی بر ارزش ویژه نشان تجاری و ارزش ویژه نشان تجاری بر عملکرد نشان تجاری بانک ملی تأثیر مثبت و معناداری دارند. در پایان نتایج نشان داد که متغیر اعتماد در رابطه بین درگیری نشان تجاری رسانههای اجتماعی و ارزش ویژه نشان تجاری در بانک ملی نقش تعدیل کنندگی دارد.
نتیجه گیری: به منظور ارتقاء عملکرد نشان تجاری بانک ملی ایران، توجه به درگیر کردن مشتریان از طریق رسانه های اجتماعی و افزایش اعتماد آنها به منظور تأثیرگذاری درگیری نشان تجاری و ارزش ویژه نشان تجاری از اهمیت بالایی برخوردار است.
خانم فرناز محمدی، دکتر نجلا حریری، دکتر فاطمه نوشین فرد،
دوره 6، شماره 2 - ( 5-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: بررسی دیدگاه مراجعهکنندگان کتابخانه ملی در خصوص دریافت خدمات مرجع از طریق شبکههای اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه است.
روش پژوهش: ابتدا به روش پژوهش اسنادی – کتابخانهای، مؤلفههای خدمات مرجع شناسایی، سپس با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته دیدگاه اعضای کتابخانه ملی با رویکرد توصیفی پیمایش شد. بر اساس میانگین تعداد مراجعان روزانه به کتابخانه ملی حجم نمونهای معادل 217 نفر بر اساس جدول مورگان بهصورت نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب و نهایتاً 147 پرسشنامه بازگشت داده شده، با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیهوتحلیل کمی قرار گرفت. روایی پرسشنامه بر اساس نظر 6 متخصص علم اطلاعات و دانششناسی و ضریب پایایی نیز از طریق آلفای کرون باخ مورد تائید قرار گرفت.
یافتهها: 98 درصد اعضای کتابخانه ملی عضو شبکههای اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه بوده و در کنار کسب اخبار و برقراری ارتباط خانوادگی، 63% برای بازیابی اطلاعات علمی از آن استفاده میکنند. میانگین کل مؤلفههای خدمات مرجع نشان داد آزمودنیها مایل به استفاده از این بستر برای دریافت خدمات مرجع هستند.
نتیجهگیری: شبکههای اجتماعی مبتنی بر تلفن همراه برای مراجعان کتابخانه ملی دارای کارکرد علمی است و آنها بهرهبرداری از شبکههای اجتماعی را برای اهداف تحقیقاتی،قبلاً آغاز کردهاند. از دید کاربران، این شبکهها کانال ارتباطی مناسبی برای ارائه خدمات مرجع بهویژه آموزش سواد اطلاعاتی و پاسخگویی به سوالات تجسس ویژه است.
ناهید امیری، دکتر نصرت ریاحی نیا، دکتر شعله ارسطوپور، دکتر محسن حاجی زین العابدینی، دکتر داریوش علیمحمدی،
دوره 6، شماره 3 - ( 7-1398 )
چکیده
زمینه و هدف: هدف این پژوهش تحلیل موجودیتها و ویژگیهای الگوی مرجع کتابخانهای(ال.آر.ام.) ایفلا برای منابع موسیقایی سنتی ایران(نمونه موردی تصنیف مرغ سحر) است.
روش پژوهش: این پژوهش بر مبنای هدف از نوع کاربردی و برحسب روش تحلیل محتواست. در این پژوهش کلیه موجودیتهای الگوی ال.آر.ام. ایفلا و ویژگیهای مربوط به آنها از سیاهه وارسی مربوط به گزارش نهایی ایفلا ویرایش آگوست سال 2017 استخراج و با کمک سیاهه انطباق موجودیتهای اف.آر.بی.آر. با موجودیتهای ال.آر.ام برای نمونه موسیقی تبیین شد. هر دو سیاهه که به عنوان ابزار پژوهش مورد استفاده قرار گرفت استاندارد بوده و روایی آن پیشتر سنجیده شده است. نمونه آماری پژوهش شامل50 اجرای مختلف تصنیف مرغ سحر است.
یافتهها: یازده موجودیت الگوی ال.آر.ام. و 37 ویژگی مربوط به این موجودیتها برای یک نمونه موسیقی سنتی ایران مورد تحلیل قرار گرفت. کلیه این ویژگیها به جز ویژگی مقیاس جغرافیایی موجودیت بیان که مربوط به منابع جغرافیایی است برای منابع موسیقایی سنتی ایرانی قابل استفاده است.
نتیجهگیری: نتایج این پژوهش به عنوان گام اولیه در بررسی امکانات این الگو برای سازماندهی منابع موسیقایی سنتی ایران، برای شناسایی موجودیتها و ویژگیهای ال.آر.ام. در آثار موسیقایی سنتی ایران قابل استفاده بوده و برای متخصصان سازماندهی اطلاعات و طراحان نظامهای بازیابی اطلاعات موسیقایی در مواجهه با منابع موسیقایی نیز کاربردی است.
حیدر مختاری، حمید قاضی زاده، سعید غفاری،
دوره 6، شماره 4 - ( 12-1398 )
چکیده
هدف: سواد اطلاعاتی رشتهمبنا اساس آموزش سواد اطلاعاتی به فراگیران برای کسب مهارت در اطلاعیابی در رشته تحصیلی خود است. هدف این پژوهش پیمایشی-کاربردی تشخیص میزان و سطح سواد اطلاعاتی رشتهمبنای دانشجویان در سال تحصیلی 96-97 بود.
روش: برای گردآوری دادهها پرسشنامۀ محققساختۀ روا و پایایی در باب سواد اطلاعاتی رشتهمبنا در اختیار نمونهای متشکل از 1875 دانشجو در انواع گروهها و رشتههای آموزشی و مقاطع تحصیلی و انواع دانشگاههای کشور قرار گرفت.
یافتهها: طبق یافتهها، بیشتر دانشجویان (39/6درصد) سطح سواد اطلاعاتی رشتهمبنای نسبتاً پایینی دارند و میانگین نمرات آنان در حد متوسط (8/34) است. تفاوت نمرات دانشجویان از نظر گروه تحصیلی به نفع علوم پایه (با نمره 9/53)، از نظر مقطع تحصیلی به نفع دانشجویان تحصیلات تکمیلی (با نمره 11/26) و از نظر نوع دانشگاه محل تحصیل به ضرر دانشگاههای غیرانتفاعی (با نمره 7/17) معنادار بود.
نتیجهگیری: تدوین برنامههای درسی تلفیق شده با مهارتهای سواد اطلاعاتی رشتهمبنا و جهتگیری به سمت دانشگاه باسواد اطلاعاتی عامل توفیق در نظام آموزش عالی کشور در تربیت دانشجویان باسواد اطلاعاتی تخصصی است.
سمیه قویدل، امیر حسین صدیقی،
دوره 7، شماره 2 - ( 9-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: معماری اطلاعات یک فراروش سازماننگر است که در چارچوبی یکپارچه، اطلاعات تخصصی سازمان را با نگرش راهبردی مورد استفاده قرار میدهد و با کسب و ارتقا فنآوری اطلاعات جدید، مدیریت منابع سازمان را مقدور میسازد. لذا ضروری است بخشی از چارچوب فرایندهای فعلی سازمان و صنعت بیمه قرار گیرد.
روش پژوهش: روش پژوهش حاضر از نوع ترکیبی است که در آن از ارزشیابی، مشاهده و تجربه پژوهشگر، سیاهه وارسی، تحلیل محتوای کیفی و بررسی تحلیلی وبگاه استفاده شده است. جامعه آماری، وبگاه سازمان بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران (م.ج.ا.ا.) است که در آن عناصر چهارگانهی معماری اطلاعات شامل سیستمهای سازماندهی، برچسبزنی، پیمایش و جستجو بر حسب سه مولفه بافت، محتوا و کاربر، بررسی شده است.
یافتهها: بر اساس یافتههای پژوهش، نمره سیاهه وارسی وبگاه بیمه م.ج.ا.ا. در بخش سیستم سازماندهی برابر با 17 امتیاز است. درصد انطباق سوالات مثبت جواب داده شده به تعداد کل سوالات قابل پاسخ این بخش معادل با45/94%، در سیستم برچسبزنی 54/38%، در سیستم پیمایش معادل 53/84% و نتیجه سیستم جستجو 45/65% است. نتایج حاکی از آن است که وبگاه بیمه از منظر سیستم سازماندهی و جستجو دارای وضعیت متوسط رو به ضعیف و در سیستم برچسبزنی و پیمایش وضعیتی متوسط دارد.
نتیجهگیری: معماری اطلاعات پایه و اساس معماری سیستمهای اطلاعاتی را از سطح زیربنایی تا سطح رابط کاربری، و برای بهبود و تعالی سازمان فراهم میآورد. سیاهه وارسی مورد استفاده در این پژوهش میتواند جهت ارزیابی وبگاههای سازمانی مفید واقع شده، ارزشافزوده برای سازمان بههمراه داشته و راهگشای ارتقای برنامهریزیها و تصمیمگیریهای راهبردی سیاستگذاران سازمان باشد.
ابراهیم بیرقی پناه، احمد عسکری، عبداله نعامی، علیرضا روستا،
دوره 7، شماره 2 - ( 9-1399 )
چکیده
زمینه و هدف: با توجه به اهمیت رفتار مشتریان، هدف این مطالعه ارائه الگوی بومی بازاریابی با تأکید بر نگرش مصرفکنندگان بهمنظور خرید محصولات ایرانی با رویکرد رفتار اطلاعاتی مشتریان بود.
روش پژوهش: روش انجام این پژوهش نظریه داده بنیاد بوده و از طریق مصاحبههای نیمه ساختاریافته به جمعآوری دادهها پرداخته شد. همچنین جامعه آماری این پژوهش مدیران و سرپرستان شرکت پارس خزر بودند. نمونه آماری شامل 14 نفر از مدیران ارشد و سرپرستان شرکت پارس خزر بوده و نمونهگیری در دو بعد نمونهگیری نظری و نمونهگیری گلوله برفی صورت گرفته است. مبنای اتمام مصاحبهها، اشباع نظری بوده است.
یافتهها: نتایج پژوهش حاضر، نشاندهندهی استخراج 38 کد یا مفهوم اولیه از مصاحبهها، 38 مقوله هستهای و 20 تم اصلی است که در قالب مدل پارادایمی شامل نگرش مصرفکننده نسبت به نوآوری خدمات، مؤلفه فرهنگ و مؤلفه اجتماعی بهعنوان مقوله محوری و شرایط علّی (دانش، مهارت و بازاریابی)، عوامل زمینهای (مزیتهای کارکردهای نگرش برند، مسئولیت اجتماعی و نگرش به محصولات ایرانی)، شرایط مداخلهگر (منابع قدرت، توانمندسازی مبتنی بر یادگیری، الگوی ارتباطی، ارتباط با مشتریان و ملیگرایی مصرفی)، راهبردها (ارتباطات شرکتی، برنامهریزی جامع استراتژی نگرش برند، خلاقیت و نوآوری و روابط عمومی و تبلیغات) و پیامدها (شدت رقابت، منابع، تصور در رابطه با نگرش برند، قابلیت اعتبار و ارزیابی نگرش مصرفکنندگان از گسترش نام برند) قرار گرفت.
نتیجهگیری: نتایج این پژوهش بهعنوان گام اولیه در بررسی نگرش مصرفکنندگان بهمنظور خرید محصولات ایرانی قابلاستفاده بوده و برای متخصصان رفتار مصرفکننده و همچنین متخصصان مطرح دانشگاهی دارای زمینه علمی مرتبط با مدیریت بازاریابی نیز کاربردی است. بر اساس نتایج، توجه به دانش و مهارت مسئولین شرکتها درزمینه بازاریابی، شرایط مطلوب را جهت بهبود نگرش مصرفکنندگان به کالای ایرانی فراهم میآورد.
صفیه طهماسبی لیمونی،
دوره 7، شماره 4 - ( 12-1399 )
چکیده
هدف: کشف مؤلفههای بسترساز و زمینهای کاربردپذیری اینترنت اشیاء در کتابخانههای ایران با رویکرد کیفی و براساس نظریهی دادهبنیاد است.
روش پژوهش: پژوهش حاضر به روش کیفی و بر اساس تئوری برخاسته از زمینه انجام شده است. اطلاعات از طریق مصاحبهی نیمهساختاریافته با 13 نفر از اعضای هیاتعلمی رشته علم اطلاعات و دانششناسی بر پایه روش هدفمند و زنجیرهای گردآوری شد. برای روایی پژوهش از روش پاسخگو و برای پایایی از روش بین دوکدگذار(شاخص تکرارپذیری) استفاده شده است.
یافتهها: با بررسی متون و گزارههای بهدستآمده از مصاحبهها تعداد 7 مؤلفهی زمینهای کاربردپذیری اینترنت اشیاء در کتابخانههای ایران از 36 مقولات و مفاهیم شناسایی شدند که عبارتنداز: ارتباط و تبادل اطلاعات، آگاهی و شناخت، هوشمندسازی، یافتپذیری اطلاعات، سواد اطلاعاتی، خوداتکایی و خودکارسازی و ساختارها و زیرساختها .
نتیجهگیری: مؤلفههای زمینهای شناسایی شده بستر مناسب را برای حاکمیت و تحقق پدیده اصلی کاربردپذیری اینترنت اشیاء در کتابخانههای ایران مهیا میسازند. بر اساس نتایج حاصله مدل پارادایمی و نظری کاربردپذیری اینترنت اشیاء در کتابخانههای ایران ترسیم و ارائه میگردد. با مشخص شدن مؤلفههای زمینهای و ارتباط آنها در مدل نظری و بر اساس نگرش مصاحبهشوندگان کتابخانههای ایران میتوانند از آن برای استقرار و پیادهسازی اینترنت اشیاء استفاده کنند.
امیر حسین صدیقی،
دوره 9، شماره 4 - ( 11-1401 )
چکیده
زمینه و هدف: پژوهشگاهها بهعنوان سازمانهایی مأموریتگرا، وظیفه پاسخگویی به پرسشهای جامعه را در حوزههای تخصصی دارند و ازاینرو باید بتوانند برونداد خود را به نحو مؤثری به کاربران هدف خود عرضه نمایند. رسیدن به چنین هدفی نیازمند بهرهگیری صحیح از اصول معماری اطلاعات برای سازماندهی مناسب بستر اطلاعاتی است که پژوهشگاهها در آن با مخاطبان خود تعامل دارند؛ بنابراین بررسی و ارزیابی معماری اطلاعات وبگاه پژوهشگاهها، بهعنوان بستر ارتباطی اصلی آنها با کاربرانشان، از اهمیت خاصی برخوردار است. هدف پژوهش حاضر ارزیابی وبگاه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران از منظر معماری اطلاعات است.
روش پژوهش: روش پژوهش مبتنی بر تحلیل محتوا و ارزیابی موردی است و با استفاده از مشاهدات مستقیم و سیاهههای وارسی و در اسفندماه سال ۱۴۰۰ صورت میگیرد. در این راستا ابتدا مؤلفههای محیط اطلاعاتی یعنی بافت، محتوا و کاربر وبگاه شناسایی میشوند. سپس با استفاده از سیاهههای وارسی و مبتنی بر مؤلفههای محیط اطلاعاتی به بررسی زیرسیستمهای معماری اطلاعات وبگاه پژوهشگاه پرداخته میشود. سیاهه وارسی نظام سازماندهی شامل ۱۴ پرسش اصلی، سیاهه وارسی نظام برچسبزنی شامل ۳۲ پرسش اصلی، سیاهه وارسی نظام پیمایش شامل ۲۰ پرسش اصلی و در نهایت سیاهه وارسی نظام جستجو شامل ۴۱ پرسش اصلی است. این سیاهههای وارسی با استفاده از مطالعات کتابخانهای تهیه شده و با کمک پنل خبرگی مورد تأیید قرار گفتهاند. برای جمعآوری و تحلیل اطلاعات از نرمافزار اکسل استفاده شده است.
یافتهها: کاربران وبگاه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران را میتوان به چهار گروه پژوهشگران و دانشجویان، سیاستگذاران علم و فناوری، کتابداران و اطلاعرسانان، و مؤسسات آموزشی و پژوهشی دستهبندی کرد. محتوای اصلی این وبگاه شامل گزارش عملکرد، کتاب، مقاله، طرح پژوهشی، سامانه، رویداد علمی، دورههای آموزشی، آزمایشگاه، و خدمات مشارکتی میشود. بافت وبگاه مبتنی بر گسترش و ارائه خدمات مدیریت دانش، مدیریت اطلاعات علمی و فناورانه، اطلاعرسانی اطلاعات علم و فناوری، پشتیبانی از سیاستگذاران علم و فناوری، عمومیسازی کاربرد فناوری اطلاعات، همکاری با دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی و پشتیبانی از پژوهش در زمینه علوم و فناوری اطلاعات است. نتایج حاصل از سیاهههای وارسی امتیاز این وبگاه را از منظر نظام سازماندهی ۶/۶۷ درصد، سیستم برچسبزنی ۴/۶۸ درصد، نظام پیمایش ۴/۶۵ درصد و نظام جستجو ۸/۳۴ درصد نشان میدهد.
نتیجهگیری: وضعیت وبگاه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران از نظر نظامهای سازماندهی، برچسبزنی و پیمایش خوب و از نظر نظام جستجو ضعیف ارزیابی شد. استفاده از طرح سازماندهی مخاطبمحور در نظام سازماندهی وبگاه، بهرهگیری از برچسبهای نمایهای در قالب موجودیتهای یکتا در نظام برچسبزنی وبگاه و استفاده از نوار پیمایش اصلی بهصورت یکپارچه و با طراحی مشابه در نظام پیمایش وبگاه از جمله نقاط قوت در طراحی معماری اطلاعات وبگاه به شمار میآید. از سوی دیگر باتوجهبه یافتههای پژوهش، برای بهبود نظام جستجو نیاز است تا قابلیتهایی نظیر «اصلاح اشتباههای نوشتاری در پرسمان ورودی»، «متمایز ساختن کلمات ورودی در نتایج بازیابی شده»، «افزودن عملگرهای منطقی به نظام جستجو»، «امکان جستجو در فرادادهها»، «مرتبسازی نتایج بهصورت الفبایی و تاریخی»، و «افزودن فیلترهایی همچون موضوع و سال» موردتوجه قرار گیرند.