جستجو در مقالات منتشر شده
دوره 1، شماره 2 - ( 4-1393 )
زمینه و هدف: بسیاری از نظریات رفتار اطلاعاتی به دلیل نشأت گرفتن از نظریات یکسان در حوزه‌های مشابه و یا شیوه‌های نظریه‌پردازی مشترک، دارای پیوندهای مفهومی هستند. این مقاله بررسی و مقایسه سه نظریه مطرح در حوزه رفتار اطلاعاتی با هدف تبیین روابط مفهومی موجود است.
روش: در این مطالعه ابتدا مبانی نظری و رویکردهای سه نظریۀ فقر اطلاعاتی، سرریز اطلاعاتی و سرمایۀ اجتماعی در حوزه رفتار اطلاعاتی بررسی و سپس با رویکردی تحلیلی روابط مفهومی موجود تبیین شد.
یافتهها: نظریۀ فقر اطلاعاتی وجود طبقات اجتماعی و عضویت در گروه‌های اجتماعی را مسبب بروز فقر اطلاعاتی می‌داند در حالیکه نظریۀ سرریز اطلاعاتی به سردرگمی فرد در مواجهه با انبوهی از اطلاعات اشاره دارد. نظریۀ سرمایه اجتماعی که ریشه در تحلیل شبکههای اجتماعی دارد به منابع درونِ شبکۀ اجتماعی یک فرد برای دستیابی به اطلاعات می‌پردازد. دو نظریۀ فقر و سرریز اطلاعات به پرهیز از اطلاعات اشاره دارند، یعنی موقعیتی که اطلاعات وجود دارد اما دسترسی به آن محدود شده است. دو نظریۀ سرمایه اجتماعی و فقر اطلاعاتی به ساختار طبقات اجتماعی در اطلاع‌جویی تأکید دارند و به اهمیت وجود اعتماد در میان افراد جامعه برای دسترسی به اطلاعات می‌پردازند.
نتیجهگیری: کتابخانه‌ها می‌توانند با ارائۀ برنامه‌هایی سرمایه اجتماعی کاربران را تقویت کنند و بر سرریز اطلاعات و فقر اطلاعاتی آنها غلبه کنند.
دوره 1، شماره 3 - ( 9-1393 )
زمینه و هدف: هدف این مقاله تمرکز بر دو مفهوم اصلی در حوزه رفتار اطلاعاتی، یکی کلمه "اطلاعات" به عنوان کوچک‌ترین و در عین حال اساسی‌ترین مفهوم در موضوع رفتار اطلاعاتی و دیگری خود مفهوم "رفتار اطلاعاتی" است. یافته های این مطالعه نشان میدهد که ظهور کلمه "اطلاعات" به قرن 14 میلادی و آثار چاوسر باز می‌گردد. پیشینه همچنین نشان میدهد که درباره معنای واقعی این مفهوم توافق نظر وجود ندارد و هر مؤلف و اندیشمندی این واژه را آن‌گونه که می‌خواهد یا درک می‌کند، تفسیر نموده است. در نتیجه، تا کنون 29 معنا و برداشت مختلف از این واژه و مفهوم پیشنهاد شده است. به نظر میرسد که مشکل موجود ناشی از کاربرد چندگانه این واژه در رشته‌ها و حوزه‌های مختلف است. به علاوه، در مورد ماهیت، معنا، و منشأ واژه‌ی کلی "رفتار اطلاعاتی" نیز توافق وجود ندارد. اندیشمندان تفسیرهای خود را درباره این مفهوم بر اساس درک شخصی خود دارند.
روش: روش پژوهش مرور پیشینه و بررسی متون است.
یافتهها: یافته های این مطالعه نشان میدهد که ظهور کلمه "اطلاعات" به قرن 14 میلادی و آثار چاوسر باز می‌گردد. پیشینه همچنین نشان میدهد که درباره معنای واقعی این مفهوم توافق نظر وجود ندارد و هر مؤلف و اندیشمندی این واژه را آن‌گونه که می‌خواهد یا درک می‌کند، تفسیر نموده است. در نتیجه، تا کنون 29 معنا و برداشت مختلف از این واژه و مفهوم پیشنهاد شده است. به نظر میرسد که مشکل موجود ناشی از کاربرد چندگانه این واژه در رشته‌ها و حوزه‌های مختلف است. به علاوه، در مورد ماهیت، معنا، و منشأ "رفتار اطلاعاتی" نیز توافق وجود ندارد.
نتیجهگیری: نتایج این مقاله تاکیدی است بر اهمیت رفتار اطلاعاتی به عنوان یک قابلیت غریزی، اجتماعی- شناختی. در این مقاله نشان داده شد که ما در آغاز مسیری هستیم که به درک ماهیت پیچیده‌ی رفتار اطلاعاتی از جمله منشأ، تکامل، و توسعه آن خواهد انجامید.
دوره 1، شماره 3 - ( 9-1393 )
زمینه و هدف: این مقاله رفتار فرمولبندی مجدد عبارت جستجوی کاربران را با توجه به سبکهای شناختی کلینگر و جزئینگر، وظیفه جستجو و میزان تجربه در محیط وب بررسی می‌کند. روش: این پژوهش از نوع کاربردی است و به روش پیمایشی و با ابزار مشاهده اجرا شده است. تعداد 321 عبارت جستجو از 44 آزمودنی تحلیل شد. ابزارهای گردآوری دادهها آزمون سبک‌شناختی رایدینگ، پرسشنامه تجربه وب و وظایف جستجو بودند. یافتهها: نتایج نشان داد افراد جزئینگر از تعداد عبارت جستجوی بیشتر و طولانی‌تری نسبت به کلی‌نگرها و افراد باتجربه بالا از تعداد عبارت بیشتر و کوتاه‌تری نسبت به افراد باتجربه پایین برای تکمیل وظایف استفاده کردند. پنج روش (جدید، افزودن، جایگزینی، حذف، تکرار) در فرمولبندی مجدد عبارت جستجو شناسایی شد. بین مقوله افزودن و جایگزینی کلمات همبستگی قوی مشاهده شد. از نظر روش فرمولبندی مجدد عبارت جستجو در دو سبک‌شناختی کلینگر و جزئینگر و میزان تجربه تفاوت مشاهده شد و جزئی‌نگرها در فرمولبندی مجدد عبارت جستجو فعالانه‌تر از کلی‌نگرها عمل کردند. همچنین براساس نوع وظیفه مشخص شد که با پیچیده‌تر شدن وظایف، تعداد عبارت‌های جستجو برای تکمیل وظایف بیشتر میشود. استفاده از روش «حذف» کلمات در عبارت جستجو بعد از عبارت جستجوی «جدید» و «افزودن» کلمات به عبارت جستجو متداول‌تر است. نتیجهگیری: درک اینکه چگونه کاربران عبارت‌های جستجوی خود را فرمولبندی می‌کنند و چه عواملی بر فرمولبندی عبارت جستجوی آنان موثر است میتواند از یک سو به پژوهشگران تعامل انسان و اطلاعات و توسعه‌دهندگان نظام‌های بازیابی اطلاعات در توسعه مدلی تعاملی‌تر و کاربرمدارتر برای جستجو کمک کند و از سوی دیگر به کاربران در ارائه پیشنهادهای موثرتر برای فرمولبندی دقیق‌تر عبارت جستجو که منعکس‌کننده نیاز واقعی آنان است و نیز بازیابی نتایج مرتبط‌تر یاری رساند.
دوره 1، شماره 4 - ( 12-1393 )
زمینه و هدف: با توجه به رشد روزافزون استفاده از اینترنت به عنوان یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی، هدف پژوهش حاضر، شناسایی تعامل اطلاعاتی زنان باردار و تعیین نیازهای اطلاعاتی پزشکی آنها در فروم اینترنتی نی‌نی سایت است.
روش: این پژوهش کاربردی با استفاده از روشهای تحلیل محتوا و نشانه شناسی انجام شد. از روش تحلیل محتوا برای دستیابی به مضامین موضوع های مبادله شده میان کاربران و نیز برای بررسی نیازهای اطلاعاتی کاربران استفاده شد و برای کشف ابعاد اعتماد میان کاربران فروم، روش نشانه شناسی به کار گرفته شد. نمونه گیری انجام نشد و تمام پیام های مبادله شده در بازه زمانی شش ماهه (مهر تا اسفند 1392) بررسی شد.
یافته ها:بررسی دو فروم قبل از بارداری و دوره بارداری نشان داد کاربران در این فروم‌ها، در مورد جنبههای مختلف زندگی گفتگو می‌کنند. پزشکی و سلامت، خرید و فروش، آموزش، تفریح و سرگرمی، دوست یابی و درد و دل، مذهب، سبک زندگی و همدلی از مضامین اصلی گفتگوی کاربران در فروم نی‌نی سایت است. بیشترین نیاز اطلاعاتی زنان مربوط به اختلالات ناباروری، تشخیص و درمان، علائم و عوارض بارداری، مشکلات جنین، اقدامات دوران بارداری و زایمان و تولد است. بعد شناختی و عاطفی از مولفه‌های اصلی اعتماد در میان کاربران بود.
نتیجه گیری: با توجه به توانایی فروم ها در مبادله اطلاعات است و امکان دسترسی سریع به اطلاعات به ویژه اطلاعات سلامت مدیران سایت های سلامت می توانند اقدام به راه اندازی فروم در سایت های خود کنند.
دوره 1، شماره 4 - ( 12-1393 )
زمینه و هدف: پژوهش حاضر به بررسی رفتارهای اطلاعاتی کودکان و نوجوانان در تعامل با کتاب چاپی و دیجیتالی پرداخته است. در این پژوهش برای مطالعه از کتاب‌های دیجیتالی کتابخانه مجازی کودکان و نوجوانان ایران استفاده‌شده است. هدف پژوهش بررسی تأثیر جنسیت، سن شرکتکنندگان، و مصور بودن کتاب با ترجیح شکل کتاب است.
روش: در این پژوهش از روش ترکیبی استفاده‌شده است، با روش کیفی رفتارهای اطلاعاتی را بررسی کرده و از آمار کمی نیز برای پاسخ به برخی از پرسشها کمک گرفته‌شده است. برای انتخاب نمونهها از نمونهگیری در دسترس استفاده‌شده است، که درنهایت 32 نمونه به‌طور مساوی از بین دو جنس دختر و پسر انتخاب شدند. دادهها با مشاهده، مصاحبه نیمه ساختاریافته و ضبط مطالب گفتاری جمعآوری شد.
یافتهها: یافتهها نشان میدهد 70% شرکتکنندگان شکل چاپی را به دیجیتالی ترجیح میدهند. جنسیت کودکان و مصور بودن کتاب تأثیری در انتخاب شکل کتاب ندارد، هر چه سن کودکان بالاتر میرود اشتیاق به استفاده از شکل چاپی بیشتر میشود، درحالی‌که کودکان کم سنتر با کتاب دیجیتالی به‌عنوان یک منبع سرگرمی نزدیک میشدند.
نتیجهگیری: به نظر میرسد ورق زدن در کتاب چاپی به نسبت کتاب‌های دیجیتال برای کودکان راحت‌تر و خوشایندتر است. در کتاب چاپی عوامل ایجاد حواسپرتی حداقل است و برای مطالعه طولانی مناسبتر است.
دوره 2، شماره 4 - ( 12-1394 )
زمینه و هدف: استفاده از تحلیل هم واژگانی این قابلیت را دارد که ساختار فکری دانش در یک حوزۀ پژوهشی را شناسایی کند و جنبههای پژوهشی زیرمجموعۀ آن را آشکار نماید. این پژوهش سعی دارد با استفاده از فن تحلیل هم واژگانی، ساختار فکری دانش در پژوهشهای رفتار اطلاعاتی را با استفاده از رویکردهای تحلیل شبکه و دیداری‌سازی علم مورد مطالعه قرار دهد.
روش: این پژوهش به روش کتابسنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی انجام شده است. جامعۀ پژوهش را تعداد 2146 رکوردی تشکیل میدهد که در حوزۀ رفتار اطلاعاتی در بازۀ زمانی 2006 تا 2014 در وبگاه علوم نمایه شده اند.
یافته ها: یافتهها نشان داد که از نظر فراوانی، کلیدواژۀ «بازیابی اطلاعات»، و از نظر هم رخدادی دو کلیدواژۀ «نیازهای اطلاعاتی-رفتار اطلاعاتی» بیشترین فراوانی را در پژوهشهای رفتار اطلاعاتی داشته اند. یافتههای مربوط به خوشه بندی سلسله مراتبی به روش «وارد» نیز منجر به شکل گیری یازده خوشه در این حوزه گردید که از مهمترین خوشهها میتوان به «مطالعات کاربران»، «رفتار اطلاعات سلامت»، و «شبکههای اجتماعی» اشاره نمود.
نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که تحلیل هم رخدادی واژگانی به خوبی میتواند ساختار علمی یک حوزه را نمایش داد. نتایج تحلیل نمودار راهبردی نشان داد که «رفتار اطلاعات سلامت»، «مطالعات کاربران»، «شبکههای اجتماعی»، و «ربط و بازیابی اطلاعات» جزو خوشههای بالغ و مرکزی به حساب میآیند و نقش محوری دارند. همچنین، چهار خوشۀ «منابع اطلاعاتی»، «جستجوی وبی»، «بازیابی اطلاعات»، و «مدیریت اطلاعات» جزو خوشههای در حال ظهور یا زوال میباشند. و در نهایت، گرچه خوشۀ «رابط کاربری و فناوری اطلاعات» در قسمت مرکزی بوده، لکن توسعه نیافته است. با توجه به فراوانی کلیدواژه ها از یک سو، و خوشههای به دست آمده از سوی دیگر، به نظر میرسد پژوهشهای رفتار اطلاعاتی ارتباط تنگاتنگی با پژوهشهای حوزۀ پزشکی و سلامت نیز دارد و به احتمال فراوان بسیاری از مطالعات رفتار اطلاعاتی بر روی جوامع پزشکی و سلامت انجام شده است.
دوره 3، شماره 3 - ( 9-1395 )
زمینه و هدف: پژوهش حاضر با هدف تدوین و اعتباریابی مدل ارزیابی باورپذیری اطلاعات موجود در محیط وب به عنوان مدلی برخاسته از پیشینه پژوهش و تایید شده توسط خبرگان حوزه‌های مرتبط انجام شده است.
روش پژوهش: از لحاظ رویکرد پژوهش، روش آمیخته اکتشافی بکار برده شده است. در مرحله اول این پژوهش از روش فراترکیب استفاده شد که از جمله روشهای کیفی به شمار میرود. در مرحله دوم برای بررسی و اصلاح مدل مفهومی به دست آمده از روش پیمایشی یعنی نظرسنجی از خبرگان به روش دلفی استفاده شده است. جامعه آماری اول پژوهش کلیه آثار و نوشتار‌های مربوط به مبانی و ابعاد باورپذیری اطلاعات شامل 90 اثر بر مبنای معیارهای معتبر از بین 560 اثر انتخاب و تحلیل شد. جامعه آماری دوم شامل خبرگان حوزه بازیابی اطلاعات وب در رشته‌‌هایی مانند علوم اطلاعات، ارتباطات و رایانه بودند که در نهایت 30 نفر در دور اول و 24 نفر در دور دوم دلفی شرکت داشتند.
یافته ها: با کاربرد مراحل هفتگانه فراترکیب، مدلی مفهومی در چهار لایه مفهومی، مقوله‌ای و کدها و شاخص‌ها به دست آمد. در هر یک از لایه‌ها مفاهیم و موضوعهایی گنجانده شد که در نهایت 68 شاخص اصلی شناسایی شد. جهت اعتباریابی کیفی مدل به دست آمده، مطالعه دلفی در دو مرحله انجام و نظرات خبرگان در مدل اعمال شد. با توجه به مقادیر بالای ضریب توافقی کندال در حدود 65/0 و درصد توافقی بیشتر ابعاد مدل بالای 90 درصد، مدل مفهومی مورد تأیید خبرگان پژوهش قرار گرفت.
نتیجه گیری: مدل مفهومی به دست آمده از مراحل فراترکیب و دلفی به تأیید و توافق بالای خبرگان رسیده و میتواند به عنوان معیاری برای پژوهشهای آتی در جهت ساخت ابزاری برای انجام پژوهشهای مرتبط باشد. یافتههای پژوهش حاضر نشان داد که ارزیابی باورپذیری، مفهومی با ابعاد و مؤلفه‌های گوناگون بوده و کاربران، طراحان و سیاستگذاران حوزه وب باید آنها را در طراحی و ارزیابی منابع وب مورد توجه قرار دهند.
دوره 3، شماره 4 - ( 12-1395 )
زمینه و هدف: هدف پژوهش حاضر تبیین فرایند جستجوی اطلاعات کودکان دوره پیش‌دبستانی مرکز ماه گل و ترنم شهر تهران و مقایسه آن با مدل بت است.
روش پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی با رویکرد کیفی و به روش تئوری زمینهای وضعیت رفتار جستجوی اطلاعات کودکان دوره پیش‌دبستانی شهر تهران را موردبررسی قرار داده و با مدل بت مقایسه نموده است. روش نمونهگیری هدفمند با توجه به شرایط پژوهش است و با در نظر گرفتن هدف مطالعه در بستر عمومی جامعه دو مرکز از دو منطقه شهرداری انتخاب شد. با توجه به شرایط انتخاب نمونه دو مرکز پیش‌دبستانی منطبق با شرایط پژوهش که هر یک 10کودک در کلاس پیش‌دبستان داشتند؛ انتخاب و بنابراین 20 نفر به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. پژوهش با در نظر گرفتن سه گروه از افراد (کودک، مربی و والدین) انجام شد.
یافتهها: یافتهها نشانگر آن است که رفتار جستجوی اطلاعات کودکان مرکز پیش‌دبستانی ماه گل و ترنم در مرحله برخورد با تکلیف پژوهشی دربرگیرنده آموزش، آماده‌سازی (ساخت) و رفتارهای پیش نگر، کنجکاو و عدم درک است که در مقایسه با مدل بت به‌جای خواندن دارای مرحله آموزش مفاهیم است. عملکرد آنان در مرحله جستجو دربرگیرنده برنامه‌ریزی، جستجو و جمعآوری و ساماندهی است و تعریف بسیار کم دیده شد و در مقایسه با مدل بت این مرحله برای آنان فاقد ارزیابی بود. رفتارهای مشابهی با رفتارهای مرحله دوم مدل بت دیده شد. رفتار شادی کمتر از سایر رفتارها دیده شد و بالاخره در مرحله ارائه دارای ارجاع دهی و ارائه و در درجات بسیار کمتر دارای تفسیر و تلفیق است و رفتارهای مشابهی نیز با رفتارهای مرحله سوم مدل بت داشتند.
نتیجهگیری: میتوان نتیجه گرفت آموزش فرایند جستجوی اطلاعات به کودکان دوره پیش‌دبستانی با مدل بت و آشنایی آنان با منابع اطلاعاتی میتواند در پرورش دانش‌آموزانی پژوهشگر کمک شایانی کند.
دوره 3، شماره 4 - ( 12-1395 )
زمینه و هدف: فرهنگ اطلاعاتی مفهوم جدیدی است که بیانگر نوع نگاه سازمان‌ها به اطلاعات، همچنین ارزش‌ها و هنجارهایی است که بر رفتار اطلاعاتی افراد در سازمان اثر می‌گذارد. هدف پژوهش حاضر واکاوی مفهوم فرهنگ اطلاعاتی و بررسی وضعیت آن در بین اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد است.
روش: این پژوهش از نوع کاربردی است که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد بودند که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی ساده تعداد 250 نفر به‌عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. برای سنجش فرهنگ اطلاعاتی از پرسشنامه‌ای مبتنی بر مدل چو و همکاران (Choo et al., 2008) استفاده شد که فرهنگ اطلاعاتی را به شش بعد درستی اطلاعات، رسمیت اطلاعات، کنترل اطلاعات، شفافیت اطلاعات، اشتراک اطلاعات، و استفاده فعالانه از اطلاعات دسته‌بندی می‌کند. قبل از گردآوردی دادهها روایی و پایایی این پرسشنامه مورد تأئید قرار گرفت.
یافتهها: از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، فرهنگ اطلاعاتی و ابعاد آن در این دانشگاه از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. از میان ابعاد فرهنگ اطلاعاتی بیشترین میانگین مربوط به اشتراک اطلاعات و کمترین میانگین مربوط به شفافیت اطلاعات است. طبق نظر اعضای هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد، الگوی فرهنگ اطلاعاتی حاکم بر دانشگاه فرهنگ اطلاعاتی رابطه‌محور است. همچنین، بررسی رابطه بین متغیرهای جمعیت‌شناختی و فرهنگ اطلاعاتی نیز نشان داد که بین متغیرهای جنسیت و حوزه تحصیلی با برخی از ابعاد فرهنگ اطلاعاتی رابطه معنادار وجود دارد.
نتیجهگیری: به دلیل نقش و اهمیت فراوان اطلاعات در سازمان‌های امروزی، پرداختن به فرهنگ اطلاعاتی به عنوان یک متغیر توانمندساز که بر رفتارهای اطلاعاتی در سازمان بویژه تولید و استفاده از اطلاعات اثرگذار می باشد، ضروری است. از طرفی، فرهنگ اطلاعاتی موضوع جدیدی است که پرداختن به آن افق پژوهشی جدیدی را به‌ویژه در حوزه علم اطلاعات و دانش‌شناسی ایجاد می‌کند و میتواند مبنایی برای پژوهشهای بیشتر باشد.
دوره 4، شماره 2 - ( 6-1396 )
زمینه و هدف: اطلاعات تجاری به عنوان یکی از منابع مهم شرکتها بیان شده است. به خصوص برای شرکتهای مستقر در پارک علم و فناوری که قصد راه اندازی کسب و کاری فناورانه و ورود به بازار را دارند. اما در این بین نیاز است که مسائل مختلف رفتار اطلاعاتی تجاری شرکتها بررسی شود. بنابراین هدف این پژوهش بررسی رفتار اطلاعاتی تجاری شرکتهای مستقر در پارک علم و فناوری است.
روش: این پژوهش به صورت کیفی و با استفاده از رویکرد نظریه زمینهای انجام شده است. جامعه پژوهش را شرکتهای مستقر در پارک علم و فناوری خوزستان تشکیل میدهند. ابزار گردآوری داده مصاحبه نیمه ساختار یافته بوده است که مصاحبه با 14 شرکت دادههای این پژوهش را تشکیل میدهند.
یافتهها: یافته های پژوهش نشان می دهد که اهداف جستجو و کسب اطلاعات تجاری در مقوله های دستیابی به اهداف و انجام وظایف سازمانی، به‌روز بودن، بهره‌وری، رقابت‌جویی، آمادگی برای موقعیت ها و حل مسئله و نیازهای اطلاعاتی تجاری در مقولههای اطلاعات زمینه ای از بازار، اطلاع از سیاستهای ملی و بین‌المللی، قوانین، اطلاعات مالی، اطلاعات محصولات، اطلاعات مدیریتی، مدیریت اطلاعات قرار گرفتهاند. همچنین مقوله های رسانه های جمعی، پارک علم و فناوری، اینترنت، دورههای آموزشی، ارتباطات غیررسمی، کتابخانه و مشاورین طبقات منابع کسب اطلاعات تجاری را تشکیل داده و موانع کسب اطلاعات در طبقه های نداشتن مهارت های اطلاع یابی و سواد اطلاعاتی، مشکلات پیرامون خود اطلاعات، زیرساختهای فنی، عوامل فردی، مشکلات فرهنگی، سیاسی و اخلاقی، مشکلات دریافت اطلاعات از پارک و مشکلات سازمانی قرار گرفتهاند.
نتیجهگیری: بررسی رفتار اطلاعاتی تجاری شرکتهای مستقر در پارک علم و فناوری نشان میدهد این شرکتها از اهمیت اطلاعات تجاری در کسب و کار آگاه هستند و نیازهای اطلاعاتی تجاری آنها مطابق با جوامع پژوهشی دیگر است و در این راه منابعی و موانعی شناسایی شده اند که میتواند به ارائه خدمات اطلاعاتی مناسب برای این شرکت ها کمک کند.
دوره 4، شماره 4 - ( 12-1396 )
زمینه و هدف: پژوهش حاضر به منظور شناسایی نیازها و اعمال اطلاعاتی عشایرکوچ نشین طایفه بابادی انجام گرفته است.
روش: این پژوهش با استفاده از روش تحقیق قوم‌نگاری که شیوه و روش مطالعات مردم شناسی است انجام شده است و از مشاهده و مصاحبه نیمه ساختاریافته با بیست نفر از عشایر برای گردآوری دادهها استفاده شده است.
یافته ها: شیوه زندگی به نحو چشمگیری فرایند اطلاع‌یابی و کسب اطلاعات عشایر را هدایت و کنترل می‌کند. عشایر منابع غیررسمی اطلاعات را به منابع رسمی ترجیح میدهند و استفاده از مجراهای رسمی در اولویت بسیار پایین قرار دارد. عشایر بیش از همه نیازمند اطلاعات واقعی برای رفع مشکلات زندگی روزمره خویش در زمینه اموری مثل بهداشت و دامداری هستند. اغلب عشایر برای کسب اطلاعات اولیه در یک موضوع خاص، به شیوه شفاهی و عمدتاً تعامل با دیگران متوسل می‌شوند و ارتباط با دوستان، خویشاوندان، و ریش سفید و کدخدای محله در زمره این موارد هستند. کدخدا و بزرگان نقش مهمی به عنوان منابع اطلاعاتی دارند و ملاک اعتماد عشایر به افراد به عنوان منابع اطلاعاتی تا حدی مبتنی بر شناخت آنها از افراد است.
نتیجه گیری: عشایر به دلیل محدودیت در دسترسی به منابع اطلاعاتی رسمی (مثل منابع مکتوب و کتابخانه و غیره) هنوز تا حد زیادی مبتنی بر فرهنگ شفاهی و ارتباطات فردی هستند و نیاز است تا برنامه درستی برای رفع نیازهای آنها از طریق خدمات اطلاعاتی رسمی صورت گیرد و مشکلات دسترسی آنها به اطلاعات رفع شود.
دوره 5، شماره 1 - ( 3-1397 )
زمینه و هدف: با توجه به نقش جنبههای روان‌شناختی در رفتار اطلاعاتی انسان و تأثیر عوامل روانی بر تعامل انسان و اطلاعات، این پژوهش به مطالعه سوگیری‌های شناختی در رفتار اطلاعاتی می‌پردازد .بدین ترتیب هدف اصلی پژوهش، بررسی نقش سوگیری‌های شناختی در رفتار اطلاعاتی علمی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی است.
روش: پژوهش با رویکرد کیفی و روش گرانددتئوری(نسخه کلاسیک) انجام شده است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشجویان مقطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه خوارزمی بودند. با در نظر داشتن نمونهگیری هدفمند و با استفاده از نمونهگیری دردسترس، 25 نفر از آنها به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. دادههای پژوهش با استفاده از ابزار مصاحبه گردآوری و از طریق پیگیری اصول تحلیل دادهها و مبانی کدگذاری در گرانددتئوری تحلیل شده‌اند.
یافتهها: براساس تحلیل دادههای پژوهش، سوگیری‌های شناختی در رفتار اطلاعاتی علمی افراد تأثیرگذار هستند. 28 مورد سوگیری شناختی در متن مصاحبه‌های پیاده‌سازی شده شناسایی شد. در هر یک مراحل شش گانه مدل رفتار اطلاعاتی ایزنبرگ و کویتز، سوگیری‌های شناختی به شکلی تأثیرگذار هستند. سوگیری‌ها می‌توانند در تشخیص، تعیین و تبیین نیاز اطلاعاتی، تصمیم‌گیری برای گزینش منابع اطلاعاتی، انتخاب مراکز اطلاعاتی، استخراج و استفاده از اطلاعات، سازماندهی و به اشتراک‌گذاری اطلاعات کسب شده و در نهایت در ارزیابی فرآیند کاوش اطلاعات نقش ایفا کنند.
نتیجهگیری: سوگیری‌های شناختی در کنار دیگر عوامل مطرح در رفتار اطلاعاتی قرار می‌گیرند و می‌توانند بر آنها تأثیر بگذارند و یا از آنها تأثیر بپذیرند. سوگیری‌ها می‌توانند پیامدهایی چون عدم موفقیت در بازیابی و کسب اطلاعات، پرهیز از اطلاعات و در نهایت شکست در رفع نیاز اطلاعاتی داشته باشند. برای درک عمیق‌تر از نقش سوگیری‌های شناختی، لازم است آنها را در بافت‌ها و در شکل‌های مختلف رفتار اطلاعاتی مورد بررسی قرار داد.
دوره 6، شماره 2 - ( 5-1398 )
زمینه و هدف: مقاله حاضر، که از حیث هدف، پژوهشی کاربردی و از نظر نحوه گردآوری دادهها، از نوع پیمایشی - همبستگی است، در پی اجرای بخشی از مدل رفتار اطلاعاتی ویلسون با رویکرد رفتار مصرف‌کننده می‌باشد. به این منظور تاثیر شخصیت و ویژگیهای جمعیت‌شناختی به عنوان دو مولفه از مدل اطلاعاتی ویلسون بر نیازهای اطلاعاتی مشتریان تلفن همراه بررسی شد.
روش پژوهش: جامعه آماری این پژوهش عبارت‌اند از مشتریان بازارهای اصلی تلفن همراه تهران که تعداد 384 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. نسخه کوتاه مقیاس پنج بزرگ رامستد و جان برای گردآوری دادههای مربوط به شخصیت و پرسشنامه مولف ساخته برای گردآوری داده های مربوط به ویژگیهای جمعیت شناختی و نیازهای اطلاعاتی استفاده شد و نهایتا جهت توصیف و تجزیه و تحلیل دادهها روشهای آماری رگرسیون چند متغیره، ضرائب همبستگی پیرسون، اسپیرمن و آزمون علی مقایسه‌ای تی مستقل مورد استفاده قرار گرفت.
یافتهها: مطابق یافتههای تحقیق در خصوص شخصیت، تاثیر چهار متغیر/نوع شخصیت بر نیاز اطلاعاتی معنادار شد و در رابطه با متغیر برون‌گرایی فرض صفر تحقیق مورد تائید قرار گرفت. دادههای مربوط به جمعیت‌شناختی نشان داد که سه متغیر سن، درآمد و جنسیت بر نیاز اطلاعاتی تاثیرگذارند و متغیر تحصیلات رابطه معناداری با بعد برندگرایی نیاز اطلاعاتی دارد.
نتیجه گیری: این مقاله ضمن برجسته سازی پیوند دو حوزه رفتار اطلاعاتی و رفتار مصرف کننده، رابطه و اثربخشی دو متغیر مداخله گر مطرح در مدل رفتار اطلاعاتی ویلسون با نیاز اطلاعاتی را بررسی و تائید نمود.
دوره 7، شماره 3 - ( 9-1399 )
مقدمه: رفتار اطلاعاتی در علم اطلاعات و دانش‌شناسی به عنوان یک رفتار اساسی انسان دیده میشود که تا کنون پژوهشهای بسیاری درباره آن انجام شده است. این پژوهش، پارادایم‌ها و رویکردهای متفاوتی را در بر می‌گیرد که در پژوهشهای رفتار اطلاعاتی مورد استفاده قرار گرفتهاند. هدف مقاله حاضر بررسی سیر تغییر پارادایم و رویکردهای محتلف پژوهشی در حوزه رفتار اطلاعاتی است.
روش‌شناسی: پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای با رویکرد تحلیلی و پس از مرور مطالعات پیشین با هدف شناسایی پارادایمهای غالب رفتار اطلاعاتی انجام شده است.
یافتهها: یافتهها نشان داد که میتوان مطالعات رفتار اطلاعاتی را در دو دسته پارادایم اصلی قدیم و جدید قرار داد. پارادایم قدیم صرفاً بر نحوه استفاده فرد از کانال‌های اطلاعاتی اشاره دارد و خود فرد را در تعامل با اطلاعات کمتر مورد توجه قرار میدهد. پاردایم قدیم ناظر بر نظریات شانون درباره اطلاعات است و پاردایم جدید بر روابط بین رشته‌ای تأکید دارد. در دسته پارادایم جدید رویکرد شناختی، جامعه‌شناختی، و چندوجهی را میتوان مشاهده نمود.
نتیجهگیری: رفتار اطلاعاتی یک رفتار غریزی است که در محیط اجتماعی رخ داده و عوامل مختلفی در آن تأثیر گذارند و مانند بسیاری از ویژگیهای انسانی، رفتاری است که در خلأ رخ نمیدهد؛ این رفتار در تعامل با اطلاعات، انسان و جامعه قابل تعریف است و از این رو میتواند جنبههای گسترده و چندوجهی داشته باشد. همچنین این رفتار به عنوان شاخه‌ای از علوم اجتماعی است که تحت پارادایمهای مختلفی قابل بررسی است. برخلاف علوم طبیعی در علوم اجتماعی فرانظریه‌های زیادی ممکن است در کنار هم پیش بروند. گاهی یک فرانظریه به سادگی از بین میرود و زمانی دیگر ممکن است دوباره رشد نموده، تحول پیدا کند و مجدداً علایق پژوهشگران را برانگیزد. بدین ترتیب سیر تکامل پژوهش رفتار اطلاعاتی نشان دهنده ترکیب رشته‌ها و نظریات بین رشته‌ای و روابط جدید در درک رفتار اطلاعاتی انسان است.
دوره 9، شماره 1 - ( 2-1401 )
روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی، بر اساس نتیجه، توسعه‌ای و از لحاظ شیوه، کیفی است. جامعه آماری شامل کارشناسان و خبرگان بازاریابی و رفتار مصرف‌کننده به ویژه صنایع الکتریکی بوده که از بین آنها تعداد 14 نمونه به روش گلوله برفی هدفمند جهت انجام مصاحبه نیم‌ه‌ساختاریافته انتخاب گردید. در این تحقیق برای تجزیه‌وتحلیل دادههای مصاحبه، از روش تحلیل محتوا مبتنی بر تئوری داده بنیاد استفاده شد. برای این منظور ابتدا رمزهای مناسب به بخش‌های مختلف دادهها اختصاص یافته و مفاهیم تعیین گردید. سرانجام، با رمزگذاری انتخابی، مقوله‌ها پالایش شده و ابعاد اصلی تحقیق در قالب شرایط علی، محوری، زمینه، مداخله‌گر، راهبردها و پیامدها پدیدار شد.
یافتهها: یافتههای پژوهش نشان داد، رفتار اطلاعاتی شامل دانش برای مشتری، دانش از مشتری و دانش درباره مشتری و ویژگیهای فردی به عنوان عوامل علی بر تمایلات رفتاری مشتریان تاثیرگذار است؛ تمایلات رفتاری نیز باعث تصمیم‌گیری خرید می‌گردد. از طرفی عوامل بازاریابی (محصول، قیمت، مکان، ترویج و مدیریت فرایند)، به عنوان زمینه حاکم، بر قصد خرید اثر می‌گذارد. همچنین، عوامل محیطی و قابلیت‌های درونی شرکت، در قالب شرایط مداخله‌گر بر قصد خرید مصرف‌کنندگان صنایع الکتریکی مؤثر است؛ که در نهایت باعث ایجاد ارزش‌افزوده برای شرکت و مشتریان می‌گردد.
نتیجهگیری: بنابراین نتایج نشان داد، تمایلات رفتاری مشتریان به شدت تحت تأثیر دانش آنها از صنایع و محصولات الکتریکی قرار دارد
| صفحه 1 از 1 |
پایگاه های مرتبط
کلمات کلیدی
نشریه, مجله علمی, تعامل انسان و اطلاعات, دانش شناسی, اخلاق, اخلاق گفتمانی, اخلاق آشکارسازی, نظریههای اخلاقینظرسنجی
کلیه حقوق این وب سایت متعلق به تعامل انسان و اطلاعات می باشد.
طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق
© 2024 CC BY-NC 4.0 | Human Information Interaction
Designed & Developed by : Yektaweb